Là một người đã gắn bó với Notion trong một thời gian dài để quản lý các ghi chú có cấu trúc, theo dõi dự án và lưu trữ thông tin quan trọng, tôi nhận thấy công cụ này ngày càng trở nên lộn xộn và chậm chạp khi tôi cố gắng đẩy giới hạn sử dụng của nó. Sau nhiều cân nhắc, tôi đã quyết định chuyển sang Obsidian vào năm ngoái, và đây là một quyết định mà tôi hoàn toàn hài lòng. Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ 7 lý do chính đã thúc đẩy tôi rời bỏ Notion để đến với Obsidian, một công cụ ghi chú mạnh mẽ và linh hoạt hơn.
7. Truy Cập Ngoại Tuyến Hoàn Toàn
Notion là một ứng dụng ghi chú hoàn toàn dựa trên nền tảng đám mây, điều này có nghĩa là tất cả các ghi chú của bạn được lưu trữ trên máy chủ của họ. Mặc dù cách tiếp cận này cho phép bạn dễ dàng đăng nhập vào tài khoản Notion từ bất kỳ thiết bị nào và truy cập tất cả các ghi chú của mình, nhưng nó lại phải trả giá bằng khả năng truy cập ngoại tuyến. Do ghi chú của bạn luôn nằm trực tuyến trên máy chủ của Notion, bạn luôn cần kết nối internet để truy cập hoặc chỉnh sửa chúng.
Bạn có thể sử dụng Notion ngoại tuyến ở một mức độ nào đó bằng cách mở ghi chú bạn muốn truy cập khi đang có mạng và giữ ứng dụng hoặc tab trình duyệt mở trong nền. Tuy nhiên, phương pháp này tiềm ẩn một số vấn đề. Thứ nhất, bạn chỉ có thể truy cập một ghi chú duy nhất. Thứ hai, nó đi kèm với rủi ro mất các thay đổi chưa được đồng bộ hóa, có thể do kết nối internet không ổn định hoặc do bạn vô tình đóng ứng dụng hoặc tab trình duyệt.
Người dùng đang sử dụng ứng dụng Notion trên MacBook mà không có kết nối internet, minh họa sự phụ thuộc vào mạng của Notion.
Ngược lại, Obsidian áp dụng phương pháp “local-first” (ưu tiên cục bộ), theo đó tất cả ghi chú trong vault của bạn được lưu trữ cục bộ trên thiết bị của bạn theo mặc định. Sau đó, bạn cần thiết lập đồng bộ hóa để đảm bảo ghi chú của mình có sẵn trên tất cả các thiết bị và có thể được truy cập hoặc chỉnh sửa mà không bị gián đoạn. Tôi thích cách tiếp cận này hơn vì nó cho phép tôi truy cập các ghi chú hiện có và tạo ghi chú mới ngay cả khi tôi đang di chuyển hoặc ở một nơi có internet không đáng tin cậy.
6. Quyền Sở Hữu Dữ Liệu và Quyền Riêng Tư Vượt Trội
Vì vault Obsidian của bạn chủ yếu nằm trên bộ nhớ cục bộ của thiết bị, bạn có toàn quyền kiểm soát ai có thể truy cập ghi chú của mình. Điều này khá an tâm đối với những người như tôi, có một vài ghi chú chứa thông tin cá nhân trong vault của mình, vì tôi có thể yên tâm rằng dữ liệu của mình sẽ không tự động được tải lên máy chủ bên ngoài trừ khi tôi tự thiết lập để làm điều đó.
Để các ghi chú có thể truy cập được trên tất cả các thiết bị, bạn phải đưa chúng lên mạng. Có một vài cách để thực hiện điều này. Cách dễ nhất là đăng ký Obsidian Sync, một dịch vụ trả phí tự động đồng bộ hóa ghi chú giữa vault của bạn và máy chủ của Obsidian. Ngoài ra, nếu bạn muốn một giải pháp miễn phí, bạn có thể đặt vault Obsidian của mình vào một thư mục trên dịch vụ đám mây của bên thứ ba như Dropbox hoặc Google Drive và đồng bộ hóa nó. Hoặc bạn có thể tự lưu trữ (self-host) trên máy chủ của riêng mình để có nhiều quyền kiểm soát hơn.
Màn hình cài đặt plugin Remotely Save trong Obsidian trên MacBook, cho phép người dùng cấu hình đồng bộ hóa dữ liệu Obsidian.
Tôi đã từng dựa vào Dropbox và plugin Remotely Save để đồng bộ ghi chú Obsidian của mình trong một thời gian dài. Nhưng gần đây tôi đã thiết lập một máy chủ tại nhà để tự lưu trữ một loạt thứ, và bây giờ tôi cũng sử dụng nó để lưu trữ ghi chú Obsidian của mình. Cách tiếp cận này mang lại cho tôi quyền sở hữu hoàn toàn các ghi chú của mình, cung cấp quyền riêng tư tốt hơn và sự tự tin để lưu trữ thông tin cá nhân trong vault Obsidian của tôi một cách an toàn.
5. Hiệu Suất Nhanh Chóng và Khả Năng Phản Hồi Tức Thì
Một nhược điểm đáng chú ý khác của việc không có chế độ ngoại tuyến hoàn chỉnh là hiệu suất giảm sút. Bởi vì Notion lưu trữ ghi chú của bạn trên máy chủ của họ, bạn cần một kết nối internet ổn định để truy cập và chỉnh sửa chúng.
Tuy nhiên, có những lúc bạn có thể có kết nối chậm hoặc không ổn định. Khi điều này xảy ra, việc tải trang—đặc biệt là các trang phức tạp (với nhiều phần tử) hoặc những trang có cơ sở dữ liệu lớn—có thể mất thêm vài giây, dẫn đến trải nghiệm kém phản hồi hơn.
Điều này không xảy ra với Obsidian. Cách tiếp cận ưu tiên ngoại tuyến của nó cho phép bạn truy cập ghi chú ngay lập tức sau khi mở ứng dụng, bất kể kết nối internet của bạn tốt hay xấu. Điều này có nghĩa là thời gian chờ ít hơn và điều hướng giữa các ghi chú nhanh hơn, khiến nó trở nên lý tưởng cho những người coi trọng tốc độ và quy trình làm việc không bị gián đoạn.
Một bảng biểu trong ghi chú Obsidian trên MacBook, minh họa giao diện và khả năng hiển thị nhanh chóng của ứng dụng.
Ngoài ra, một điều khác có lợi cho Obsidian là nó có các ứng dụng có khả năng phản hồi cao trên tất cả các nền tảng. Chắc chắn, nhiều người sẽ thấy giao diện của ứng dụng kém hiện đại hơn Notion, nhưng tôi không ngại đánh đổi điều đó để có hiệu suất tốt hơn.
4. Hỗ Trợ Markdown Toàn Diện
Như đã đề cập, Obsidian lưu trữ ghi chú của bạn dưới dạng tệp Markdown (.md) để tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và truy cập trên các ứng dụng hoặc công cụ ghi chú khác hỗ trợ Markdown. Nhưng đó chưa phải là tất cả: việc hỗ trợ Markdown đầy đủ có nghĩa là bạn có thể định dạng và tạo kiểu ghi chú nhanh chóng và hiệu quả hơn nhiều.
Tôi thấy điều này thực sự hữu ích khi tôi làm việc trên các ghi chú dài hoặc có cấu trúc, vì nó hợp lý hóa quy trình ghi chú và chỉnh sửa, giúp tôi không phải mất công áp dụng định dạng cho từng phần tử riêng biệt. Bắt đầu với Markdown có thể cảm thấy khó khăn, đặc biệt nếu đây là lần đầu tiên bạn sử dụng. Nhưng một khi bạn đã quen, bạn sẽ không muốn quay lại nữa.
Một ghi chú được viết bằng cú pháp Markdown trong ứng dụng Obsidian trên MacBook, thể hiện khả năng hỗ trợ Markdown đầy đủ.
Ngược lại, Notion cung cấp hỗ trợ Markdown hạn chế. Mặc dù nó có thể hiển thị một số phần tử được định dạng Markdown, bạn không thể sử dụng nó một cách rõ ràng để thêm tất cả các loại nội dung vào một trang, cũng như bạn không thể định dạng ghi chú đúng cách vì không có cách nào để xem hoặc chỉnh sửa mã nguồn Markdown thô. Do đó, bạn phải dựa vào các menu hoặc phím tắt để định dạng ghi chú của mình, điều này kém hiệu quả hơn nhiều so với việc sử dụng Markdown.
3. Tổ Chức Ghi Chú Theo Cấu Trúc Thư Mục Linh Hoạt
Việc tổ chức ghi chú trên Notion được xây dựng xung quanh các trang, nghĩa là nó coi mỗi ghi chú trong không gian làm việc của bạn như một trang. Bạn có thể tạo bao nhiêu trang tùy thích. Ngoài ra, còn có khả năng tạo các trang con khi bạn muốn mô phỏng cấu trúc ghi chú phân cấp. Mặc dù tính linh hoạt này cho phép ghi chú sâu, liên kết với nhau, nhưng nó lại giữ nội dung của bạn bị giới hạn trong nền tảng.
Trong khi đó, Obsidian dựa vào hệ thống tổ chức dựa trên thư mục, rất giống với hệ thống tệp trên máy tính. Bạn có khả năng tạo bao nhiêu thư mục trong vault của mình tùy thích, và chúng có thể được chia nhỏ hơn nữa thành các thư mục con. Bất kỳ ghi chú nào bạn tạo về cơ bản là một tệp bên trong một trong các thư mục này.
Cấu trúc thư mục được hiển thị trong ứng dụng Obsidian trên MacBook, minh họa cách tổ chức ghi chú linh hoạt.
Tôi thấy cách tiếp cận của Obsidian tốt hơn ở đây vì một số lý do. Thứ nhất, vì các ghi chú của bạn về cơ bản là các tệp, nên việc di chuyển chúng giữa các thư mục con và thư mục rất dễ dàng. Thứ hai, nó cho phép bạn tạo các thư mục chuyên dụng cho các dự án khác nhau, vì vậy bạn có thể giữ tất cả các ghi chú liên quan ở một nơi và từ đó, tìm và quản lý chúng dễ dàng. Cuối cùng, bởi vì những ghi chú này về cơ bản là tệp Markdown, nó làm cho quá trình di chuyển chúng sang các ứng dụng hoặc nền tảng ghi chú khác hỗ trợ Markdown khá đơn giản.
2. Chế Độ Xem Đồ Thị (Graph View) Độc Đáo
Chế độ xem đồ thị (Graph View) là một tính năng nổi bật trong Obsidian. Về cơ bản, nó tạo ra một bản đồ trực quan về mối quan hệ giữa các ghi chú khác nhau trong vault của bạn để cung cấp cái nhìn tổng quan về cách các ghi chú của bạn được kết nối với nhau. Mỗi ghi chú trong đồ thị xuất hiện dưới dạng một hình tròn (hoặc nút), với các đường chạy giữa các ghi chú biểu thị các liên kết.
Chế độ xem đồ thị (Graph View) trong Obsidian trên MacBook, hiển thị mối liên kết giữa các ghi chú trong vault.
Cách tiếp cận này giúp dễ dàng xem cách các ghi chú và chủ đề khác nhau trong vault của bạn liên quan đến nhau. Bằng cách đó, bạn có thể dễ dàng và nhanh chóng phát hiện các ghi chú mồ côi và kết nối chúng với các ghi chú liên quan nếu cần. Graph View cũng giúp bạn tìm thấy những khoảng trống trong kiến thức của mình và hiển thị nội dung trùng lặp để bạn có thể thực hiện các hành động cần thiết để tinh chỉnh cơ sở kiến thức của mình.
Notion, so với Obsidian, thiếu hỗ trợ Graph View. Mặc dù bạn có thể sử dụng một số cách giải quyết nhất định để có được biểu diễn trực quan về các kết nối giữa các ghi chú của bạn, nhưng chúng khá tẻ nhạt, và không có cách nào có thể mô phỏng trải nghiệm bạn nhận được với Obsidian. Khi tôi chuyển đổi, ban đầu tôi không mong đợi Graph View sẽ tạo ra nhiều sự khác biệt, nhưng sau khi sử dụng nó, giờ đây tôi thấy nó vô giá để tổ chức các ghi chú trong vault của mình.
1. Khả Năng Tùy Chỉnh Chuyên Sâu Với Hệ Thống Plugin Mạnh Mẽ
Obsidian được trang bị một bộ tính năng mở rộng theo mặc định. Tuy nhiên, khả năng của nó không chỉ dừng lại ở đó. Ứng dụng này còn hỗ trợ các plugin, cho phép bạn mở rộng chức năng của nó hơn nữa. Bạn thậm chí có thể tìm thấy các tiện ích mở rộng để tùy chỉnh giao diện tổng thể của vault theo sở thích của mình, nếu bạn muốn làm điều đó.
Bạn sẽ tìm thấy hai loại plugin trong Obsidian: Core Plugins và Community Plugins. Core Plugins được phát triển và duy trì bởi nhóm Obsidian, trong khi Community Plugins được phát triển bởi các nhà phát triển bên thứ ba và cho phép bạn làm những điều mà theo mặc định là không thể.
Tab Cộng đồng Plugins trong Obsidian trên MacBook, hiển thị danh sách các plugin cộng đồng có sẵn để mở rộng chức năng.
Một số Core Plugins mà tôi đã bật bao gồm Word Count để hiển thị số từ trong thanh trạng thái, Backlinks để hiển thị các liên kết từ các tệp khác đến tệp hiện tại, Command Palette để nhanh chóng truy cập và kích hoạt các lệnh thiết yếu, Web Viewer để mở các liên kết web bên trong Obsidian, và File Recovery để dễ dàng khôi phục các thay đổi cho một tệp khi cần.
Tương tự, tôi cũng dựa vào rất nhiều Community Plugins. Một vài cái tên đáng chú ý bao gồm Advanced Tables để cải thiện định dạng và thao tác bảng, Editing Toolbar để thêm một cMenu đã sửa đổi với tất cả các công cụ thiết yếu ở đầu màn hình, và Homepage để có một bảng điều khiển có thể tùy chỉnh cho vault của bạn mà bạn được chào đón mỗi khi mở ứng dụng.
Tôi cũng không thể sống thiếu những plugin này: Kanban để tạo bảng kanban, Find Orphaned Files and Broken Links để tìm các tệp mồ côi và liên kết bị hỏng trong vault, Excalidraw để tạo sơ đồ, và Mind Map để hiển thị các ghi chú Markdown dưới dạng bản đồ tư duy.
Thư viện plugin của Obsidian không ngừng mở rộng, cho phép bạn nâng cao và cá nhân hóa trải nghiệm của mình trên nền tảng này, để bạn có thể tận dụng tối đa nó. Trong khi đó, việc Notion thiếu hỗ trợ plugin là một thiếu sót lớn, vì điều đó có nghĩa là bạn bị giới hạn bởi chức năng có sẵn theo mặc định—trừ khi Notion thêm những tính năng mới—đây là một yếu tố gây trở ngại lớn đối với tôi.
Đó là những lý do chính tại sao tôi thấy Obsidian là một ứng dụng ghi chú tốt hơn cho nhu cầu của mình. Ngoài những điều này, tôi cũng thích Obsidian vì nó hỗ trợ chế độ chia đôi màn hình (split view), giúp đơn giản hóa việc xem và làm việc trên các ghi chú khác nhau cùng một lúc, và thực tế là, không giống như Notion, gói miễn phí của nó cung cấp quyền truy cập vào gần như toàn bộ bộ tính năng.
Mặc dù vậy, tôi vẫn ngưỡng mộ một số chức năng nhất định trong Notion, như hệ thống cơ sở dữ liệu siêu linh hoạt, thư viện mẫu phong phú và tích hợp bên thứ ba toàn diện. Tôi rất muốn Obsidian mang những tính năng này vào, vì điều đó sẽ khiến nó trở thành một công cụ thậm chí còn mạnh mẽ hơn.
