Mỗi sáng, chúng ta đều lướt qua hàng chục email, nhưng không hề hay biết rằng những thói quen tưởng chừng vô hại và các cú nhấp chuột thường lệ đã đưa chúng ta vào vòng nguy hiểm. Chính những hành vi vô thức này là thứ mà tội phạm mạng trông đợi để thực hiện thành công các cuộc tấn công của chúng. Để bảo vệ dữ liệu cá nhân và hệ thống máy tính của bạn, việc nhận diện và thay đổi những thói quen email nguy hiểm này là vô cùng cần thiết.
1. Các Đường Dẫn Rút Gọn (Shortened URLs) Che Giấu Nguy Hiểm Khôn Lường
Các đường dẫn rút gọn như bit.ly hay tinyurl.com trông có vẻ vô hại, giúp tiết kiệm không gian và làm email trông gọn gàng hơn. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ bạn không thể biết chúng thực sự dẫn đến đâu cho đến khi quá muộn. Đây là một trong những rủi ro bảo mật email phổ biến nhất.
Kỹ thuật che giấu của kẻ xấu
Tội phạm mạng đặc biệt ưa thích sử dụng các dịch vụ rút gọn URL bởi chúng giúp che giấu hiệu quả các trang web độc hại. Một liên kết “hữu ích” tuyên bố xác minh tài khoản của bạn có thể chuyển hướng bạn đến một trang đăng nhập giả mạo, được thiết kế tinh vi để đánh cắp thông tin đăng nhập. Hầu hết các ứng dụng email hiện nay đều không hiển thị trước nội dung của các URL rút gọn, khiến người dùng hoàn toàn không thể biết được đích đến thực sự. Ngay cả khi di chuột qua những liên kết này, bạn thường chỉ thấy tên miền của dịch vụ rút gọn chứ không phải trang web đích.
Cách tự bảo vệ và kiểm tra liên kết an toàn
Trước khi nhấp vào bất kỳ liên kết rút gọn nào, hãy mở rộng nó trước. Bạn có thể sử dụng các công cụ kiểm tra URL trực tuyến để tiết lộ đích đến thực sự một cách an toàn. Sau khi có được URL đầy đủ, hãy quét nó bằng các dịch vụ uy tín như VirusTotal hoặc URLVoid để tìm bất kỳ dấu hiệu đáng ngờ nào. Những bước đơn giản này có thể giúp bạn tránh được các cuộc tấn công lừa đảo (phishing) và tải xuống phần mềm độc hại (malware).
Minh họa trình duyệt với một liên kết đang được rút gọn để che giấu đích đến
Nếu bạn vẫn còn nghi ngờ, cách an toàn nhất là truy cập trực tiếp vào trang web chính thức thay vì nhấp vào liên kết trong email. Hầu hết các công ty hợp pháp đều hiển thị địa chỉ trang web đầy đủ trong email của họ. Nếu bạn thường xuyên nhận được email đáng ngờ, hãy cân nhắc thiết lập các quy tắc để chặn hoàn toàn email lừa đảo khỏi hộp thư đến. Mặc dù một số dịch vụ rút gọn URL có cung cấp tính năng xem trước, đừng phụ thuộc hoàn toàn vào chúng, vì những kẻ tấn công tinh vi vẫn có thể vượt qua các biện pháp bảo vệ này.
2. Nút “Hủy Đăng Ký” (Unsubscribe) Có Thể Là Bẫy Nguy Hiểm
Trong một số email spam, nút “Hủy đăng ký” ở cuối email thường có thể là một cái bẫy. Trong khi các công ty hợp pháp tôn trọng yêu cầu hủy đăng ký, những kẻ lừa đảo lại sử dụng những cú nhấp này để xác nhận rằng địa chỉ email của bạn đang hoạt động và được theo dõi. Ngay khi bạn nhấp, chúng biết rằng đã tìm thấy một người dùng thật, và địa chỉ của bạn sẽ được đánh dấu là “có giá trị”.
Vì sao nút hủy đăng ký lại nguy hiểm?
Sự xác nhận này làm cho địa chỉ email của bạn có giá trị hơn trên “chợ đen” của web ngầm (dark web). Các địa chỉ email đã được xác minh là đang hoạt động sẽ được bán với giá cao hơn cho các tội phạm mạng khác, đồng nghĩa với việc bạn sẽ nhận được nhiều email spam, email lừa đảo và các mối đe dọa bảo mật tiềm ẩn hơn. Một số liên kết “hủy đăng ký” không chỉ xác nhận địa chỉ của bạn mà còn chuyển hướng đến các trang web độc hại hoặc tự động tải phần mềm độc hại xuống thiết bị của bạn.
Cách xử lý email spam an toàn
Vì vậy, nếu bạn đang “chìm” trong những email không mong muốn, đừng nhấp vào “Hủy đăng ký”. Thay vào đó, hãy đánh dấu những email đó là thư rác (spam) và chặn người gửi. Hãy tin vào trực giác của mình – nếu một email có vẻ đáng ngờ, những liên kết hủy đăng ký đó có lẽ không phải để giúp bạn. Đối với những bản tin hợp pháp mà bạn đã đăng ký, có những cách an toàn hơn để hủy đăng ký mà không khiến bạn gặp rủi ro.
Người dùng iPhone đang hủy đăng ký khỏi một email spam
3. Hình Ảnh Tự Động Tải Trong Email Tiết Lộ Thông Tin Cá Nhân Của Bạn
Hầu hết các ứng dụng email đều tự động tải hình ảnh khi bạn mở tin nhắn. Điều này có vẻ vô hại, nhưng thực tế lại không phải vậy.
Cơ chế hoạt động của pixel theo dõi email
Người gửi thường nhúng các pixel theo dõi email siêu nhỏ (chỉ 1×1 pixel) vào trong những hình ảnh này. Các pixel này sẽ gửi báo cáo về người gửi ngay khi chúng được tải. Những pixel này có thể tiết lộ thời điểm bạn mở email, thiết bị bạn đã sử dụng, vị trí gần đúng của bạn và thậm chí cả địa chỉ IP của bạn. Các công ty marketing sử dụng dữ liệu này để xây dựng hồ sơ chi tiết về thói quen của bạn. Tuy nhiên, tội phạm mạng cũng khai thác công nghệ tương tự cho các mục đích nguy hiểm hơn, chẳng hạn như xác nhận mục tiêu hoạt động và thu thập thông tin tình báo cho các cuộc tấn công trong tương lai.
Rủi ro và giải pháp bảo vệ quyền riêng tư
Một số hình ảnh độc hại còn vượt xa việc theo dõi. Chúng có thể khai thác các lỗ hổng trong phần mềm xử lý hình ảnh hoặc chuyển hướng đến các trang web nguy hiểm khi được nhấp. Nếu bạn muốn sự tiện lợi mà không ảnh hưởng đến quyền riêng tư, các tiện ích mở rộng trình duyệt như Email Privacy Protector có thể chặn các pixel theo dõi trong khi vẫn hiển thị hình ảnh. Hoặc bạn cũng có thể áp dụng các phương pháp đơn giản khác để chặn hoàn toàn các pixel theo dõi email. Mặc dù có một số đánh đổi giữa sự tiện lợi và quyền riêng tư, việc hiểu rõ những gì đang xảy ra đằng sau những hình ảnh tự động tải giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt hơn.
4. Tệp Đính Kèm Cần Xác Minh Kỹ Lưỡng Trước Khi Mở
Tệp đính kèm email là phương pháp ưa thích của tội phạm mạng để phát tán phần mềm độc hại, và chúng ngày càng trở nên tinh vi hơn trong việc ngụy trang các mối đe dọa. Một tệp “invoice.pdf” thực chất có thể là “invoice.pdf.exe” – một tệp thực thi độc hại giả dạng tài liệu. Những phần mở rộng kép này lợi dụng cài đặt mặc định của Windows là ẩn các phần mở rộng tệp, khiến các tệp nguy hiểm ban đầu trông có vẻ vô hại.
Các kiểu tấn công qua tệp đính kèm phổ biến
Ngay cả các loại tệp trông có vẻ hợp pháp cũng có thể chứa mối đe dọa. Tội phạm mạng thường sử dụng các loại tệp EXE và PDF để ẩn virus, biến các tài liệu hàng ngày thành những “con ngựa thành Trojan” cài đặt phần mềm độc hại khi được mở.
Biện pháp phòng tránh và kiểm tra tệp đính kèm
Đừng quên xác minh bất kỳ tệp đính kèm nào có vẻ đáng ngờ trước khi mở chúng. Hãy xác minh người gửi thông qua một kênh liên lạc riêng biệt nếu có thể (ví dụ: gọi điện thoại trực tiếp). Ngoài ra, bạn nên chạy quét virus để phát hiện và tránh các tệp đính kèm độc hại.
Hãy kiểm tra kỹ loại tệp bằng cách bật hiển thị phần mở rộng tệp trong Windows để bạn có thể phát hiện các phần mở rộng kép đáng ngờ. Luôn luôn cảnh giác với các tệp thực thi (.exe, .bat, .scr) và tài liệu có bật macro (.docm, .xlsm) từ các nguồn không xác định. Khi nghi ngờ, hãy tải các tệp đính kèm đáng ngờ lên các trình quét virus trực tuyến trước khi mở chúng trên máy tính của bạn. Phần mềm diệt virus trên máy tính cung cấp thêm một lớp bảo vệ, nhưng sự cảnh giác của con người vẫn là lá chắn mạnh mẽ nhất chống lại các cuộc tấn công dựa trên tệp đính kèm.
Bảo mật email không đòi hỏi sự hoang tưởng; nó chỉ đòi hỏi sự nhận thức. Những thói quen tưởng chừng vô hại này đã lừa được hàng triệu người, nhưng việc nhận ra chúng sẽ giúp bạn đi trước hầu hết mọi người. Hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ trước khi nhấp, và những quyết định chỉ trong tích tắc đó sẽ bảo vệ bạn khỏi các mối đe dọa không gian mạng. Bạn đã từng gặp phải rủi ro nào khi sử dụng email chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn ở phần bình luận hoặc khám phá thêm các bài viết chuyên sâu về an ninh mạng tại thuthuatmienphi.net để củng cố kiến thức của mình!
