Việc tạo ra một mật khẩu mạnh là một trong những bài học đầu tiên chúng ta tiếp thu khi bước vào thế giới kỹ thuật số. Chúng ta thường được khuyên rằng việc kết hợp chữ cái viết hoa, số và ký tự đặc biệt có thể giúp bảo vệ tài khoản của mình. Mặc dù đây là lời khuyên hữu ích, điều quan trọng là phải nhận ra rằng ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm.
Mật khẩu “Mạnh” được định nghĩa như thế nào?
So sánh mật khẩu yếu và mật khẩu mạnh, minh họa các yếu tố cần có cho một mật khẩu an toàn
Một mật khẩu mạnh thường bao gồm sự kết hợp của các chữ cái, số, ký hiệu và cả chữ hoa lẫn chữ thường. Ý tưởng là tạo ra một chuỗi ký tự khó đoán hoặc khó bị phá vỡ bằng phương pháp tấn công vét cạn (brute force), tức là thử ngẫu nhiên tất cả các tổ hợp có thể. Thông thường, các mật khẩu dài hơn (từ 12 ký tự trở lên) được coi là mạnh hơn vì chúng làm tăng theo cấp số mũ số lượng tổ hợp mà kẻ tấn công phải thử. Tuy nhiên, chúng tôi khuyên bạn nên đặt mục tiêu khoảng 16 ký tự, điều này sẽ tăng đáng kể độ khó cho bất kỳ ai cố gắng đoán mật khẩu của bạn.
Sử dụng trình quản lý mật khẩu (password manager) là cách tốt nhất để tạo ra các mật khẩu mạnh, độc đáo mà bạn không cần phải nhớ. Chúng tôi khuyên dùng các ứng dụng như NordPass, Dashlane và Proton Pass, trong khi Bitwarden cũng là một lựa chọn tuyệt vời. Với mỗi trình quản lý mật khẩu này, bạn chỉ cần nhớ một mật khẩu thực sự mạnh để bảo vệ kho mật khẩu của mình, điều này chắc chắn giúp cuộc sống dễ dàng hơn khi tạo ra các mật khẩu an toàn.
6 Kiểu Tấn Công Nguy Hiểm Mà Mật Khẩu Mạnh Cũng Khó Chống Đỡ
Tuy nhiên, dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, nó vẫn dễ bị tổn thương nếu kẻ tấn công sử dụng các phương pháp nhắm mục tiêu vượt ra ngoài việc tấn công vét cạn thông thường.
Tấn công lừa đảo (Phishing Attacks)
Phishing là khi kẻ tấn công lừa bạn tự nguyện tiết lộ mật khẩu của mình. Thông thường, điều này liên quan đến các email hoặc trang web giả mạo trông giống hệt như những trang hợp pháp. Ngay cả khi mật khẩu của bạn là “T8$9gH@!” và cực kỳ phức tạp, việc bạn nhập nó vào một trang đăng nhập giả mạo đồng nghĩa với việc kẻ tấn công ngay lập tức có được quyền truy cập.
Thật không may, các cuộc tấn công lừa đảo rất đa dạng, vì vậy bạn thực sự phải luôn cảnh giác và tỉnh táo khi trực tuyến hoặc mở tài khoản email của mình.
Phần mềm ghi lại thao tác bàn phím (Keyloggers)
Keylogger là những công cụ độc hại âm thầm ghi lại mọi thứ bạn gõ vào thiết bị của mình. Chúng có thể là phần mềm được cài đặt thông qua mã độc (malware) hoặc các thiết bị phần cứng được giấu kín. Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm keylogger, nó sẽ thu thập mật khẩu mạnh của bạn ngay khi bạn gõ, vượt qua độ phức tạp của mật khẩu.
May mắn thay, có một vài cách để kiểm tra xem keylogger có được cài đặt trên thiết bị của bạn hay không. Thật không may, chúng không hoàn toàn an toàn tuyệt đối. Mã độc tiên tiến sẽ cố gắng hết sức để ẩn mình, vì vậy bạn có thể cần phải thử nhiều phương pháp khác nhau để phát hiện.
Tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập (Credential Stuffing)
Website chính thức của KeePass Password Safe, một trình quản lý mật khẩu miễn phí mã nguồn mở.
Tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập sử dụng các mật khẩu đã bị rò rỉ từ các vụ vi phạm dữ liệu trước đây. Nếu bạn tái sử dụng cùng một mật khẩu, dù mạnh đến mấy, cho nhiều tài khoản khác nhau, kẻ tấn công có thể thử các mật khẩu bị rò rỉ đó trên các nền tảng khác, giành quyền truy cập ngay cả khi không cần đoán mật khẩu.
Dạng tấn công này đòi hỏi một chút công sức. Nó không đơn giản như việc ngồi trước màn hình đăng nhập với một danh sách mật khẩu và thử từng cái một. Tuy nhiên, nó nhấn mạnh vấn đề khi tái sử dụng mật khẩu trên nhiều tài khoản: khi một mật khẩu bị lộ, tất cả các tài khoản khác sử dụng chung mật khẩu đó cũng có nguy cơ bị xâm phạm.
Kỹ thuật xã hội (Social Engineering)
Kẻ tấn công khai thác kỹ thuật xã hội tập trung vào việc thao túng con người hơn là hệ thống. Ví dụ, một người giả vờ là từ bộ phận hỗ trợ kỹ thuật có thể gọi điện và yêu cầu mật khẩu của bạn một cách thuyết phục. Vì điều này dựa vào sự lừa dối, độ phức tạp của mật khẩu của bạn không còn quan trọng.
Các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội có liên quan đến lừa đảo (phishing), ở chỗ bạn có thể không nhận ra mình đang tự tay trao mật khẩu cho kẻ gian cho đến khi quá muộn. Có một vài cách để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội, nhưng biện pháp bảo vệ chính vẫn là sự cảnh giác cao độ của bản thân.
Mã độc và virus đánh cắp thông tin (Malware and Infostealing Viruses)
Mã độc, như Trojan và infostealers (phần mềm đánh cắp thông tin), nhắm mục tiêu cụ thể vào các mật khẩu được lưu trữ hoặc mật khẩu được nhập vào trình duyệt và ứng dụng. Ngay cả mật khẩu đã được mã hóa đôi khi cũng có thể bị xâm phạm nếu hệ thống của bạn bị nhiễm. Nếu bạn vô tình cài đặt mã độc vào hệ thống của mình, bạn đang tự mở ra một thế giới đầy rắc rối.
Sự khác biệt lớn nhất giữa mã độc “cũ” và các biến thể mới hơn là khả năng tàng hình. Mã độc hiện đại được thiết kế để ẩn mình, lặng lẽ thu thập dữ liệu của bạn để sử dụng vào mục đích khác, chẳng hạn như thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu mạng xã hội, v.v. Đó là lý do tại sao mã độc đánh cắp thông tin (infostealer malware) đã trở thành một trong những vấn đề lớn nhất mà internet hiện đại phải đối mặt, vì nó không chỉ đánh cắp dữ liệu của bạn mà còn chuẩn bị cho các cuộc tấn công lừa đảo, lừa đảo trực tuyến và thậm chí cả các cuộc tấn công mã độc tống tiền (ransomware) trong tương lai.
Tấn công nhìn trộm (Shoulder Surfing) hoặc qua camera
Đơn giản một cách đáng ngạc nhiên nhưng hiệu quả, kẻ tấn công có thể trực tiếp nhìn bạn gõ mật khẩu hoặc thông qua các camera ẩn. Dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, việc ghi lại mật khẩu bằng mắt thường hoặc camera sẽ ngay lập tức vô hiệu hóa sức mạnh của nó. Một mật khẩu phức tạp thường khó nhớ hoặc khó ghi lại nhanh chóng, nhưng những kỹ thuật này vẫn được sử dụng rất nhiều, đặc biệt là xung quanh các máy ATM và các địa điểm tương tự.
Bảo Vệ Bản Thân Vượt Xa Mật Khẩu Mạnh: Các Biện Pháp Bổ Sung Hiệu Quả
Tạo mật khẩu mạnh là quan trọng, nhưng chúng chỉ là một lớp phòng thủ. Dưới đây là cách bạn có thể tăng cường bảo vệ mình hơn nữa:
- Bật Xác thực đa yếu tố (MFA): MFA bổ sung một lớp bảo mật bổ sung bằng cách yêu cầu một phương pháp xác minh khác ngoài mật khẩu của bạn, chẳng hạn như mã gửi đến điện thoại, địa chỉ email hoặc ứng dụng xác thực.
- Sử dụng Trình quản lý Mật khẩu: Trình quản lý mật khẩu lưu trữ và tự động điền mật khẩu của bạn một cách an toàn, giảm nguy cơ tiếp xúc với các trang web lừa đảo và keylogger.
- Luôn cảnh giác với Lừa đảo (Phishing): Học cách nhận biết các email và tin nhắn đáng ngờ. Khi nghi ngờ, đừng nhấp vào liên kết – hãy tự nhập địa chỉ trang web theo cách thủ công.
- Cập nhật Phần mềm Thường xuyên: Luôn cập nhật thiết bị và ứng dụng để giảm thiểu các lỗ hổng mà mã độc có thể khai thác.
- Bảo mật Kết nối của Bạn: Sử dụng VPN khi kết nối Wi-Fi công cộng và đảm bảo các trang web sử dụng giao thức HTTPS.
- Không bao giờ Tái sử dụng Mật khẩu: Sử dụng mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản để ngăn chặn tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập. Nếu một mật khẩu bị rò rỉ, nó sẽ không làm ảnh hưởng đến các tài khoản khác của bạn.
Có một mật khẩu mạnh là điều cần thiết, nhưng nó không phải là giải pháp toàn diện. Bằng cách hiểu rõ các mối đe dọa mà mật khẩu của bạn phải đối mặt, bạn có thể thực hiện các bước để tự bảo vệ mình. Kết hợp mật khẩu mạnh với các thực hành an ninh mạng tốt, bạn sẽ giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công này.
