Mỗi khi tải một ứng dụng mới, việc đầu tiên tôi làm là kiểm tra các quyền mà nó yêu cầu. Nhiều ứng dụng thực sự cần quyền truy cập vào một số tính năng nhất định như vị trí, danh bạ, v.v., nhưng không ít ứng dụng lại vượt quá giới hạn này. Dành một chút thời gian để kiểm tra quyền ứng dụng có thể giúp bạn tránh được vô số vấn đề về quyền riêng tư và bảo mật sau này. Điều này đặc biệt quan trọng để quản lý quyền ứng dụng một cách hiệu quả, đảm bảo quyền riêng tư của bạn luôn được bảo vệ.
Quyền Ứng Dụng: Mối Lo Ngại Về Quyền Riêng Tư và Bảo Mật
Quyền ứng dụng về cơ bản là các yêu cầu truy cập vào các phần khác nhau của thiết bị bạn – camera, micro, vị trí, danh bạ, và nhiều hơn nữa. Mặc dù ban đầu chúng có vẻ vô hại, nhưng những quyền này có thể trở thành một con đường để truy cập dữ liệu cá nhân của bạn nếu bạn không cẩn thận hoặc không hiểu rõ cách hoạt động của quyền ứng dụng Android.
Tôi đã từng thấy các ứng dụng đèn pin yêu cầu quyền truy cập danh bạ và ứng dụng thư viện ảnh lại muốn có vị trí chính xác. Điều này hoàn toàn vô lý, nhưng rất nhiều người trong chúng ta vẫn mù quáng chấp nhận mà không suy nghĩ kỹ. Sự bất cẩn này chính là điều mà một số nhà phát triển đang trông chờ.
Thực tế là nhiều ứng dụng yêu cầu quyền truy cập nhiều hơn đáng kể so với những gì chúng thực sự cần để hoạt động. Một ứng dụng thời tiết đơn giản có thể cần vị trí của bạn một cách hợp pháp, nhưng liệu nó có thực sự cần truy cập vào lịch sử cuộc gọi của bạn không? Tôi không nghĩ vậy. Khi các ứng dụng có được quyền truy cập không cần thiết vào thông tin cá nhân của bạn, chúng có thể thu thập dữ liệu được bán cho các nhà quảng cáo hoặc tệ hơn là có nguy cơ bị sử dụng để đánh cắp danh tính.
Điều đáng thất vọng là cách một số nhà phát triển cố tình thiết kế ứng dụng để thu thập dữ liệu người dùng càng nhiều càng tốt. Đây không chỉ là việc cải thiện trải nghiệm của bạn mà còn là cách kiếm tiền từ thông tin của bạn. Tôi đã gỡ cài đặt một số ứng dụng sau khi phát hiện ra rằng chúng đang thu thập dữ liệu hoàn toàn không liên quan đến chức năng cốt lõi của chúng.
Những rủi ro không chỉ dừng lại ở vấn đề quyền riêng tư. Việc cấp quá nhiều quyền có thể làm hao pin, tiêu tốn dung lượng dữ liệu hoặc ảnh hưởng đến bảo mật thiết bị của bạn. Vì vậy, việc cảnh giác với quyền truy cập ứng dụng không chỉ là một thói quen tốt; nó là điều cần thiết.
Hướng Dẫn Chi Tiết Kiểm Tra Quyền Ứng Dụng Trước Khi Cài Đặt
Tôi đã phát triển một quy trình để kiểm tra kỹ các ứng dụng trước khi cài đặt chúng, và điều này giúp tôi tránh được những phiền toái về quyền riêng tư. Việc kiểm tra quyền ứng dụng chỉ mất một phút nhưng có thể bảo vệ bạn khỏi hàng tháng trời bị thu thập dữ liệu không mong muốn. Dưới đây là quy trình dành cho Google Play, bạn có thể điều chỉnh cho các kho ứng dụng khác.
- Mở Google Play Store và tìm ứng dụng bạn muốn tải xuống.
- Cuộn xuống phần Giới thiệu về ứng dụng (About this app).
- Tìm mục Quyền của ứng dụng (App permissions) hoặc An toàn dữ liệu (Data safety).
- Nhấn vào Xem thêm (See more) để mở rộng danh sách đầy đủ các quyền.
- Xem xét kỹ những gì ứng dụng đang yêu cầu truy cập.
- Tự hỏi bản thân: “Ứng dụng này có thực sự cần quyền này để hoạt động không?”.
Kiểm tra phần Giới thiệu về ứng dụng trên Google Play Store để xem thông tin quyền ứng dụng
Danh sách các quyền mà ứng dụng Facebook yêu cầu trên Google Play Store, minh họa mức độ truy cập
Nếu bạn sử dụng iOS, App Store hoạt động hơi khác một chút, nhưng nguyên tắc là giống nhau—luôn kiểm tra những gì bạn đồng ý trước khi nhấn nút cài đặt. Mặc dù hệ sinh thái ứng dụng của Apple nhìn chung an toàn hơn Android, nhưng việc kiểm tra quyền ứng dụng trên iPhone và iPad vẫn luôn đáng giá.
Khi xem xét quyền, tôi ngay lập tức nghi ngờ bất kỳ ứng dụng nào yêu cầu quyền truy cập vào các tính năng hoàn toàn không liên quan đến chức năng của nó. Bất kỳ ứng dụng nào muốn truy cập tin nhắn SMS, nhật ký cuộc gọi hoặc vị trí chính xác đều nên khiến bạn phải dừng lại và xem xét lại—trừ khi có lý do rõ ràng tại sao nó cần thông tin này.
Quyền truy cập bộ nhớ và máy ảnh thường an toàn hơn, đặc biệt nếu mục đích của ứng dụng yêu cầu chúng. Tuy nhiên, tôi luôn cân nhắc xem một ứng dụng có cần truy cập liên tục hay tôi chỉ có thể cấp quyền khi cần.
Cách Quản Lý Quyền Cho Ứng Dụng Đã Cài Đặt Hiệu Quả
Cài đặt một ứng dụng với các quyền phù hợp chỉ là một nửa cuộc chiến. Nhiều ứng dụng có thể lén lút yêu cầu thêm quyền sau các bản cập nhật, với hy vọng bạn sẽ không nhận ra. Ví dụ, một trò chơi ban đầu chỉ cần quyền truy cập bộ nhớ có thể đột nhiên muốn có vị trí và danh bạ của bạn sau một bản cập nhật. Đó là lý do tại sao tôi thường xuyên kiểm tra lại các quyền của ứng dụng mà tôi đã cài đặt.
Tôi đặt lịch nhắc nhở nửa năm một lần để kiểm tra xem các ứng dụng của mình hiện có quyền gì. Dưới đây là quy trình từng bước dành cho thiết bị Android:
- Mở ứng dụng Cài đặt (Settings) trên thiết bị của bạn.
- Cuộn xuống và nhấn vào Quyền riêng tư (Privacy) (hoặc Bảo vệ quyền riêng tư (Privacy protection) trên một số thiết bị).
- Chọn Trình quản lý quyền (Permission manager) hoặc Quyền của ứng dụng (App permissions).
- Xem xét các quyền theo danh mục (Máy ảnh, Vị trí, Micro, v.v.).
- Nhấn vào bất kỳ quyền nào để xem ứng dụng nào có quyền truy cập.
- Tắt quyền truy cập đối với bất kỳ ứng dụng nào thực sự không cần nó.
Cài đặt quyền riêng tư trên Android hiển thị tùy chọn Trình quản lý quyền để quản lý quyền truy cập ứng dụng
Danh sách các ứng dụng có thể truy cập lịch trong Android, minh họa cách kiểm soát quyền
Đối với người dùng iPhone, quy trình tương tự—chỉ cần vào Cài đặt > Quyền riêng tư & Bảo mật (Settings > Privacy & Security), sau đó chọn từng loại quyền để xem xét ứng dụng nào có quyền truy cập.
Điều tôi thấy hiệu quả nhất là chuyển đổi các quyền từ “Cho phép mọi lúc” (Allow all the time) sang “Chỉ cho phép khi dùng ứng dụng” (Allow only while using the app) bất cứ khi nào có thể. Việc giới hạn theo dõi vị trí đặc biệt quan trọng, vì một số ứng dụng theo dõi chuyển động ở chế độ nền mà không có lý do chính đáng.
Tôi đã học được rằng cách tiếp cận an toàn nhất là chọn lọc cao độ. Tôi ưu tiên tùy chọn “Hỏi mỗi lần” (Ask every time) nếu có cho một số quyền nhạy cảm như truy cập camera và micro. Đúng vậy, điều đó có nghĩa là phải nhấn thêm một lời nhắc nhở thỉnh thoảng, nhưng nó ngăn chặn bất kỳ ứng dụng nào truy cập camera của tôi mà tôi không hề hay biết. Thực hiện một vài bước để đảm bảo điện thoại an toàn đã mang lại cho tôi sự yên tâm mà không quá bất tiện.
Cuối cùng, bạn sẽ phát triển được trực giác về những quyền nào là hợp lý. Vài giây bổ sung để xem xét quyền trước khi nhấn cài đặt có thể giúp bạn không trở thành một điểm dữ liệu vô tình trong mô hình lợi nhuận của người khác. Hãy chủ động kiểm soát quyền riêng tư của bạn ngay hôm nay!
