Khi chiếc PC của bạn gặp sự cố, việc theo dõi mọi thứ đang hoạt động như thế nào có thể giúp bạn khắc phục vấn đề. Ngay cả khi mọi thứ đều ổn, thông tin này cũng rất hữu ích để tối ưu hóa hệ thống. Tất cả dữ liệu quan trọng đều có sẵn trong tab Hiệu suất (Performance) của Task Manager, cùng với một tùy chọn nâng cao khác dành cho người dùng chuyên sâu. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách bạn có thể tận dụng những công cụ tích hợp sẵn này trên Windows để theo dõi và quản lý hiệu suất máy tính một cách hiệu quả nhất.
Tab Hiệu Suất (Performance) Trong Task Manager Là Gì?
Tab Hiệu suất trong Task Manager cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện và theo thời gian thực về mức độ sử dụng tài nguyên của máy tính Windows của bạn. Nó hiển thị các biểu đồ và dữ liệu hữu ích khác, cho phép bạn theo dõi hiệu suất hệ thống, xác định các điểm nghẽn (bottleneck), và quản lý hiệu quả các ứng dụng tiêu tốn nhiều tài nguyên.
Bạn có thể truy cập tab Hiệu suất bằng cách nhấp chuột phải vào một vùng trống trên thanh tác vụ (taskbar) và chọn Task Manager, hoặc đơn giản hơn là nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc bất cứ lúc nào. Trong cửa sổ Task Manager, hãy nhấp vào mục Performance (hoặc Hiệu suất) ở menu bên trái để mở tab này.
Cách mở tab Hiệu suất trong Task Manager trên Windows
Sử Dụng Tab Hiệu Suất Hiệu Quả Để Tối Ưu Hệ Thống
Tab Hiệu suất được chia thành nhiều phần khác nhau; những phần hiển thị sẽ tùy thuộc vào cấu hình máy tính của bạn. Dưới đây là những gì bạn thường thấy, cùng với các ví dụ về những tình huống sử dụng phổ biến.
CPU (Bộ Xử Lý)
Chi tiết mức sử dụng CPU trong tab Hiệu suất của Task Manager
Phần này hiển thị mức sử dụng CPU theo thời gian thực thông qua các biểu đồ và phần trăm. Nó cung cấp thông tin chi tiết về bộ xử lý, bao gồm tên, số lõi, số luồng và tốc độ xung nhịp. Bạn cũng có thể sử dụng nó để theo dõi thời gian hoạt động của hệ thống (system’s uptime) và các tiến trình đang chạy.
Một lý do phổ biến để truy cập tab CPU là khi bạn nhận thấy PC của mình hoạt động ì ạch trong các tác vụ nặng như chơi game hoặc chỉnh sửa video. Nếu phần này hiển thị mức sử dụng cao (90–100%), điều đó cho thấy có một điểm nghẽn. Từ đó, bạn có thể tìm cách khắc phục tình trạng CPU sử dụng cao trên máy tính Windows của mình.
Memory (Bộ Nhớ RAM)
Thông tin sử dụng bộ nhớ RAM trong tab Performance của Task Manager
Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM), hay đơn giản là “bộ nhớ”, là nơi lưu trữ tạm thời, tốc độ cao mà PC của bạn giữ các chương trình đang chạy. Phần này hiển thị tổng dung lượng RAM của máy tính, bao gồm lượng RAM đang được sử dụng và dung lượng còn khả dụng.
Committed đề cập đến bộ nhớ đã được cam kết sử dụng, trong khi Paged pool cho biết Windows sẽ sử dụng bao nhiêu dung lượng ổ đĩa của bạn làm tệp trang (paging file) – một phần ổ đĩa được sử dụng như RAM ảo khi bộ nhớ thực của bạn cạn kiệt. Các thông tin hữu ích khác bao gồm tốc độ bộ nhớ và số khe cắm RAM đã/đang được sử dụng trên máy tính của bạn.
Phần bộ nhớ này hữu ích nhất khi bạn nhận thấy máy tính của mình trở nên chậm chạp khi thực hiện đa nhiệm. Khi mức sử dụng bộ nhớ RAM đạt khoảng 90–100%, bạn cần phải tìm cách xác định nguyên nhân gây ra tình trạng RAM sử dụng cao và khắc phục nó. Đối với nhiều người dùng, điều này thường là do đóng các ứng dụng tiêu tốn nhiều bộ nhớ như Chrome hoặc phần mềm đồ họa.
Disk (Ổ Đĩa)
Mức độ hoạt động và thông tin ổ đĩa trong tab Hiệu suất
Nếu bạn có nhiều hơn một ổ đĩa lưu trữ trong máy tính, mỗi ổ đĩa sẽ có phần riêng trong Task Manager (ví dụ: Disk 0 và Disk 1). Phần này hiển thị hoạt động của ổ đĩa, với các biểu đồ riêng biệt cho thời gian hoạt động (active time) và tốc độ truyền (transfer rate). Nó cũng hiển thị các thông tin như dung lượng, loại ổ đĩa, tốc độ đọc/ghi, và liệu đó có phải là System disk (ổ đĩa mà Windows được cài đặt trên đó) hay không.
Mức sử dụng ổ đĩa cao có thể cho thấy một điểm nghẽn, đặc biệt khi truyền hoặc tải tệp. Thông tin trong phần này cũng có thể giúp bạn khắc phục sự cố các ứng dụng gây ra mức sử dụng ổ đĩa lớn. Nghiên cứu phần này cũng giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt về việc có cần nâng cấp bộ nhớ hoặc chuyển sang SSD để tăng tốc các hoạt động hay không.
Wi-Fi/Ethernet (Mạng Internet)
Theo dõi dữ liệu mạng Wi-Fi và Ethernet trên Task Manager Performance tab
Phần Wi-Fi hoặc Ethernet (tùy thuộc vào loại kết nối của bạn) hiển thị dữ liệu sử dụng mạng của bạn theo thời gian thực, bao gồm tốc độ gửi/nhận dữ liệu. Bạn cũng nhận được các thông tin hữu ích như tên bộ điều hợp (adapter), địa chỉ IP cục bộ và cường độ tín hiệu.
Tab mạng này rất tiện lợi khi bạn đang gặp sự cố kết nối hoặc tốc độ internet chậm—dễ dàng kiểm tra xem kết nối có ổn định hay đang hoạt động với tốc độ bạn mong đợi hay không. Bạn cũng có thể sử dụng phần này để xác định các ứng dụng đang “ngốn” băng thông. Ngoài ra, nó còn hữu ích để theo dõi cường độ tín hiệu khi tối ưu vị trí router của bạn.
GPU (Card Đồ Họa)
Biểu đồ sử dụng GPU và thông số chi tiết trong Task Manager
Tương tự như phần Disk, bạn sẽ thấy nhiều tab GPU nếu có nhiều hơn một card đồ họa được cài đặt trong máy tính. Mỗi tab hiển thị số liệu thống kê sử dụng GPU trên các tiến trình khác nhau, bao gồm hiển thị 3D (3D rendering), xử lý video và giải mã video. Nó cũng hiển thị thông tin cụ thể về chính GPU, chẳng hạn như kiểu máy và bộ nhớ chuyên dụng/chia sẻ.
Phần GPU rất quan trọng để theo dõi hiệu suất đồ họa, đặc biệt khi chơi game hoặc chỉnh sửa video. Nó cũng giúp bạn kiểm tra xem card đồ họa của mình có hoạt động bình thường hay không. Hơn nữa, nó có thể giúp bạn hiểu các mẫu sử dụng GPU của mình để biết liệu bạn có cần nâng cấp phần cứng hay tối ưu hóa phần mềm hay không.
Khám Phá Sâu Hơn Với Resource Monitor (Resmon)
Tab Hiệu suất rất tốt để có cái nhìn tổng quan nhanh chóng, cấp cao về cách máy tính của bạn đang hoạt động. Nếu bạn muốn có phân tích chi tiết bao gồm mọi tiến trình đang hoạt động, bạn nên sử dụng Resource Monitor (Màn hình tài nguyên). Nó có thể giúp đi sâu hơn vào nguyên nhân gốc rễ của vấn đề bạn đang gặp phải tốt hơn so với tab Hiệu suất.
Giao diện tổng quan của công cụ Resource Monitor trên Windows
Có một lối tắt để truy cập Resource Monitor từ tab Hiệu suất mà bạn vừa sử dụng. Nhấp vào biểu tượng ba chấm ở góc trên cùng bên phải và chọn Resource Monitor từ menu. Để mở riêng, bạn chỉ cần gõ “resource monitor” vào menu Start.
Cách mở Resource Monitor từ tab Hiệu suất của Task Manager
Khi bạn mở nó, bạn sẽ thấy rằng Resource Monitor nâng cao hơn nhiều. Để tìm hiểu thêm, bạn có thể tham khảo các hướng dẫn chi tiết về cách khắc phục các vấn đề khác nhau bằng Resource Monitor.
Windows có rất nhiều công cụ để giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất hoặc khắc phục sự cố. Học cách điều hướng các tiện ích tích hợp sẵn này sẽ giúp bạn không phải cài đặt phần mềm của bên thứ ba không cần thiết. Nắm vững tab Hiệu suất của Task Manager là một bước khởi đầu tuyệt vời để trở nên thành thạo hơn với hệ thống Windows của bạn.
