Những ngày cuối cùng của Windows 10 đang đến gần, nhưng điều đó không có nghĩa là chiếc PC của bạn cũng phải ngừng hoạt động. Vẫn còn nhiều lựa chọn để bạn có thể kéo dài tuổi thọ cho máy tính cũ của mình, biến chúng thành công cụ hữu ích thay vì trở thành rác thải điện tử.
1. Tiếp Tục Sử Dụng Với Hỗ Trợ Từ Bên Thứ Ba
Một số công ty, ví dụ như 0patch, đã tuyên bố rằng họ sẽ phát hành các bản vá bảo mật độc lập cho Windows 10 sau khi hệ điều hành này chạm mốc ngừng hỗ trợ (End-of-Service). Nếu điều này trở thành hiện thực, bạn có thể tiếp tục sử dụng Windows 10 mà không cần đến các bản cập nhật bảo mật từ Microsoft, mặc dù điều này sẽ tốn chi phí dưới dạng một gói đăng ký dịch vụ.
Laptop chạy Windows 10 với đĩa cài đặt và USB – Minh họa hỗ trợ bên thứ ba
Lựa chọn này, tất nhiên, phụ thuộc vào việc các công ty bên ngoài có đầu tư thời gian, tiền bạc và nguồn lực vào việc phát triển các bản vá bảo mật cho Windows 10 hay không. Chúng ta không thể biết lịch trình cập nhật sẽ như thế nào, hay liệu các lỗi chưa được vá có được xử lý khẩn cấp như Microsoft từng làm hay không. Tuy nhiên, khi Microsoft hoàn toàn từ bỏ Windows 10, đây gần như là lựa chọn duy nhất nếu bạn muốn tiếp tục sử dụng hệ điều hành này.
Việc sử dụng Windows 10 mà không có các bản vá bảo mật trong tương lai chỉ phù hợp với các máy tính không kết nối internet (air-gapped computer). Tuy nhiên, cách tiếp cận này không thực tế cho mục đích sử dụng cá nhân hoặc thương mại thông thường, trừ khi bạn đang thiết lập một môi trường thử nghiệm trong phòng lab.
2. Ép Buộc Cài Đặt Windows 11
Lựa chọn hợp lý tiếp theo là nâng cấp lên Windows 11. Nếu PC của bạn đáp ứng được các yêu cầu phần cứng nghiêm ngặt của Windows 11, quá trình này sẽ diễn ra suôn sẻ. Nhưng nếu máy tính của bạn không có phần cứng cần thiết, đặc biệt là bộ xử lý tương thích TPM 2.0 thì sao?
Câu trả lời rất đơn giản: bạn vẫn có thể cài đặt Windows 11.
Máy tính xách tay hiển thị logo Windows 11 cùng biểu tượng USB Rufus – Giải pháp cài đặt Win 11 không tương thích
Có nhiều cách để bỏ qua các yêu cầu phần cứng tối thiểu khi cài đặt Windows 11. Tuy nhiên, Microsoft vẫn không ngừng siết chặt các yêu cầu phần cứng và liên tục đóng các lỗ hổng cho phép cài đặt Windows 11 theo những cách khác ngoài ý muốn của hãng. Do đó, không ai có thể nói trước được liệu giải pháp này sẽ còn khả thi đến bao giờ. Một lựa chọn khác là sử dụng Tiny11, một phiên bản Windows 11 được “tinh giản” bỏ đi các phần mềm thừa thãi và không yêu cầu phần cứng khắt khe.
Ngay cả khi bạn đã cài đặt và chạy Windows 11 thành công trên phần cứng không được hỗ trợ, con đường phía trước cũng không hề dễ dàng. Các PC không được hỗ trợ nhiều khả năng sẽ không nhận được các bản cập nhật Windows trong tương lai từ Microsoft, bao gồm cả các bản vá bảo mật cần thiết để giữ cho máy tính của bạn an toàn.
Điều này khiến bạn rơi vào tình thế tương tự như việc tiếp tục sử dụng Windows 10 – thiếu các bản cập nhật bảo mật quan trọng. Tuy nhiên, các phương pháp bỏ qua yêu cầu phần cứng cũng có thể được áp dụng để cài đặt các bản cập nhật trên hệ thống Windows 11 không hỗ trợ. Điều này khá phiền phức, nhưng nó rẻ hơn nhiều so với việc vứt bỏ chiếc máy tính vẫn còn hoạt động tốt của bạn.
3. Cài Đặt Linux
Nếu bạn không ngại chuyển đổi sang một hệ điều hành khác ngoài Windows, việc cài đặt Linux trên các PC cũ là một trong những cách tốt nhất để tái chế một chiếc máy tính. Các bản phân phối Linux (Linux distros) cũng thường nhẹ hơn Windows, giúp PC cũ của bạn chạy hệ điều hành mới mượt mà hơn.
Màn hình desktop Linux Mint trên laptop ThinkPad kèm chuột và USB – Minh họa hệ điều hành nhẹ thay thế Windows
Tuy nhiên, với hàng tá lựa chọn, việc chọn đúng bản phân phối Linux có thể gây bối rối. Có ít nhất 10 bản phân phối Linux nhẹ mà bạn có thể cài đặt trên PC cũ để bắt đầu, nhưng ngay cả những bản phổ biến như Ubuntu, Arch Linux, hoặc Linux Mint cũng sẽ hoạt động tốt nếu trước đây bạn chạy Windows 10 mà không gặp vấn đề gì.
Và nếu bạn lo lắng rằng Linux quá phức tạp, đừng bận tâm. Các bản phân phối Linux hiện đại có giao diện đồ họa tuyệt vời, có thể tùy chỉnh và các công cụ hệ thống sẽ giúp bạn cảm thấy quen thuộc ngay lập tức. Trên thực tế, thậm chí còn có một số tính năng mà Windows nên học hỏi từ Linux.
Chuyển sang Linux có thể mang lại nhiều lợi ích nếu bạn sẵn sàng thử sức. Hệ điều hành này đã phát triển rất nhiều so với nguồn gốc chỉ có dòng lệnh và hiện là một giải pháp thay thế Windows mạnh mẽ, đặc biệt nếu bạn muốn “hồi sinh” chiếc PC cũ của mình.
4. Biến PC Cũ Thành NAS Hoặc Máy Chủ Đa Phương Tiện (Media Server)
Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, vẫn còn những cách sử dụng khác cho máy tính của bạn nếu nó không còn là thiết bị chính hàng ngày. Nếu bạn đã nâng cấp lên một máy tính mới hỗ trợ Windows 11, bạn có thể biến chiếc máy tính cũ của mình thành một hệ thống lưu trữ mạng (NAS) hoặc máy chủ đa phương tiện gia đình chỉ với một vài thiết lập nhanh chóng.
Thiết bị lưu trữ mạng NAS Ugreen DXP4800 Plus – Biến PC cũ thành máy chủ dữ liệu
Việc tự chạy một máy chủ NAS giúp bạn không phải phụ thuộc vào các nhà cung cấp dịch vụ đám mây như Google Drive và mang lại dung lượng lưu trữ lớn hơn đáng kể. Hãy coi đó là đám mây riêng của bạn. Nó có thể chứa bao nhiêu dữ liệu tùy thích, và nếu bạn lo lắng về bảo mật, bạn sẽ hoàn toàn kiểm soát dữ liệu của mình.
Thiết lập một hệ thống NAS cũng không quá khó khăn. Các giải pháp NAS miễn phí như OpenMediaVault, TrueNAS Core và Unraid là những lựa chọn tuyệt vời cho hệ thống NAS tự làm.
Bạn cũng có thể biến chiếc máy tính cũ của mình thành một máy chủ đa phương tiện Plex, đóng vai trò là trung tâm cho các dịch vụ phát trực tuyến và bất kỳ nội dung lưu trữ cục bộ nào bạn có. Việc thiết lập Plex một cách chuyên nghiệp cũng không hề khó, vì vậy bạn sẽ sẵn sàng sử dụng trong thời gian ngắn.
Microsoft có thể buộc bạn phải chia tay với Windows 10 bằng cách ngừng hỗ trợ hệ điều hành này, nhưng bạn không cần phải từ bỏ phần cứng của mình ngay lập tức. Tùy thuộc vào việc bạn muốn tiếp tục gắn bó với Windows 10 hay chuyển sang một hệ điều hành khác, luôn có những lựa chọn giúp chiếc PC cũ của bạn tránh bị “vứt xó”.
