Bạn đang trả tiền cho một gói internet tốc độ cao, nhưng đôi khi lại cảm thấy như đang quay về thời kỳ “dial-up” chậm chạp? Nếu đường truyền internet của bạn bỗng dưng ì ạch mà không rõ nguyên nhân, rất có thể đó là do nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) đang bóp băng thông (throttling) kết nối của bạn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng này, cách để tự kiểm tra và những biện pháp để lấy lại tốc độ internet xứng đáng.
Bóp Băng Thông Internet Là Gì Và Tại Sao Lại Xảy Ra?
Bóp băng thông internet là tình trạng khi nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) cố ý làm giảm tốc độ kết nối của bạn. Các ISP thường thực hiện điều này để quản lý tình trạng tắc nghẽn mạng lưới, thực thi các giới hạn dung lượng dữ liệu (data cap) của gói cước, hoặc kiểm soát quyền truy cập vào một số trang web và dịch vụ cụ thể – ngay cả khi họ quảng cáo là “dữ liệu không giới hạn”.
Nếu bạn nhận thấy tốc độ internet của mình giảm đáng kể trong các hoạt động tiêu tốn nhiều băng thông như xem video trực tuyến (streaming), tải xuống (download) các tệp lớn, hoặc chơi game online – đặc biệt là vào những giờ cao điểm, thì bóp băng thông có thể chính là nguyên nhân. Đây đã trở thành một vấn đề phổ biến đến mức Netflix thậm chí đã ra mắt FAST.com để giúp người dùng kiểm tra tốc độ truyền phát video của họ.
Giao diện kiểm tra tốc độ internet nhanh chóng trên Fast.com của Netflix
Mặc dù ISP có thể bóp băng thông internet của bạn vì nhiều lý do, nhưng hai nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm việc vượt quá giới hạn dung lượng dữ liệu (data cap overage) và tình trạng tắc nghẽn mạng. Khi mạng lưới bị quá tải do có quá nhiều người cùng cố gắng kết nối đồng thời, ISP của bạn có thể sẽ giới hạn kết nối internet để đảm bảo ổn định chung.
Cách Kiểm Tra Internet Có Bị Bóp Băng Thông Hay Không
Các gói cước internet không phải tất cả đều giống nhau – một số gói có các hạn chế về dữ liệu để ngăn bạn vượt quá băng thông hàng tháng. Ngoài ra, như đã đề cập, khi mạng lưới trở nên quá tải, ISP có thể giới hạn kết nối internet của bạn.
Nếu bạn vẫn đang trong giới hạn dung lượng dữ liệu của mình mà vẫn gặp phải tình trạng internet chậm chạp, dưới đây là một vài kỹ thuật để kiểm tra xem có phải ISP đang bóp băng thông hay không.
Kiểm Tra Tốc Độ Internet Tổng Thể Trên Thiết Bị Của Bạn
Kiểm tra tốc độ internet là cách tốt nhất để xác định xem bạn có đang nhận được tốc độ đúng như gói cước đã đăng ký hay không. Bạn có thể sử dụng các công cụ kiểm tra tốc độ internet uy tín như Google’s Measurement Lab (MLab) để kiểm tra tốc độ mạng hiện tại hoặc phát hiện các trường hợp chặn và bóp băng thông internet. MLab là một dự án lớn bao gồm nhiều đối tác khác nhau, cung cấp kết quả kiểm tra tốc độ đáng tin cậy và chính xác.
Tuy nhiên, bạn không nên giới hạn mình ở một công cụ kiểm tra tốc độ duy nhất. Bạn cũng nên thử Ookla’s Speedtest để có cái nhìn thứ hai, đảm bảo rằng vấn đề không phải do kết nối kém đến một trang web cụ thể.
Vì tốc độ internet có thể dao động trong ngày, bạn nên chạy nhiều lần kiểm tra và so sánh chúng với gói cước của mình để tính toán tốc độ trung bình. Nếu tốc độ internet của bạn liên tục giảm vào những giờ cao điểm, đó có thể là dấu hiệu cho thấy kết nối internet đang bị bóp băng thông. Lúc này, đã đến lúc liên hệ với ISP của bạn.
So Sánh Tốc Độ Internet Với Tốc Độ Dịch Vụ Truyền Phát (Streaming)
Đôi khi, một ISP có thể bóp băng thông các loại lưu lượng truy cập nhất định trong giờ cao điểm. Ví dụ, ISP của bạn có thể cho phép các trang web thông thường tải bình thường nhưng lại bóp băng thông các dịch vụ truyền phát video (streaming) tiêu tốn nhiều băng thông (điều này rất khó chịu!). Có một vài cách để bạn kiểm tra điều này.
Đầu tiên, hãy chạy một trong các bài kiểm tra tốc độ internet đã đề cập ở trên từ MLab hoặc Ookla và ghi lại tốc độ của bạn. Sau đó, truy cập FAST.com của Netflix và chạy bài kiểm tra này, rồi so sánh các tốc độ. Nếu có sự chênh lệch lớn, có thể ISP của bạn đang nhắm mục tiêu vào dữ liệu của Netflix (và các dịch vụ truyền phát khác).
Sử Dụng VPN Để Vượt Qua Tình Trạng Bóp Băng Thông Theo Nội Dung
Chức năng VPN tích hợp trên trình duyệt Opera GX giúp người dùng ẩn danh và vượt bóp băng thông
Nếu tình trạng bóp băng thông internet của bạn nhắm vào các trang web và ứng dụng cụ thể, bạn có thể sử dụng VPN để vượt qua nó. VPN (mạng riêng ảo) cho phép bạn lướt web ẩn danh để ISP của bạn không thể theo dõi hoặc giới hạn hoạt động trực tuyến của bạn. Nó cũng cho phép bạn truy cập các trang web bị hạn chế mà bình thường không thể truy cập được.
Khi sử dụng VPN, bạn cũng có thể kiểm tra tốc độ kết nối internet của mình, mang lại một kết quả chính xác hơn nhiều. Mặc dù tốc độ internet giảm nhẹ khi sử dụng VPN là điều bình thường, nhưng một sự khác biệt lớn cho bạn biết rằng tốc độ internet của bạn đang bị hạn chế một cách cố ý. Một lần nữa, hãy hoàn thành nhiều bài kiểm tra trong ngày để ghi lại tốc độ trung bình, lưu ý những lần giảm mạnh vào khoảng giờ cao điểm.
Xác Định Vấn Đề Không Phải Do Wi-Fi Của Bạn
Một điều cần cân nhắc nữa là bạn có thể đang gặp vấn đề về Wi-Fi thay vì bị ISP bóp băng thông. Vì cả hai đều dẫn đến tốc độ chậm hơn, giật lag và mất kết nối, nên bạn có thể cảm thấy kết nối internet của mình đang bị tấn công, trong khi trên thực tế, bạn chỉ cần khởi động lại router Wi-Fi của mình.
Cách dễ nhất để kiểm tra là thực hiện một bài kiểm tra tốc độ nhanh giữa Wi-Fi và Ethernet. Đầu tiên, hãy chạy một bài kiểm tra tốc độ qua Wi-Fi, sau đó làm tương tự khi kết nối với Ethernet (dây mạng). Nếu tốc độ Ethernet nhanh hơn nhiều, đó có thể là vấn đề về Wi-Fi – nhiễu sóng, khoảng cách hoặc thiết bị lỗi thời. Nếu tốc độ chậm trên cả Wi-Fi và Ethernet, và đặc biệt tệ hơn vào giờ cao điểm hoặc với các dịch vụ cụ thể, bạn có thể đang đối mặt với tình trạng bóp băng thông từ ISP.
Kiểm Tra Giới Hạn Dung Lượng Dữ Liệu (Data Allowance)
Cuối cùng, dù nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng bạn đã kiểm tra giới hạn dung lượng dữ liệu hàng tháng của mình chưa? Nếu bạn đã đạt đến giới hạn dung lượng dữ liệu hàng tháng, ISP của bạn rất có thể đã bóp băng thông kết nối internet của bạn cho đến chu kỳ thanh toán tiếp theo.
Làm Thế Nào Để Ngăn Chặn ISP Bóp Băng Thông Của Bạn?
Có một quan niệm sai lầm phổ biến rằng bạn không thể làm gì nhiều để chống lại việc ISP bóp băng thông internet. Mặc dù không dễ dàng, nhưng có một số lựa chọn để ngăn chặn tình trạng bóp băng thông:
- Giảm hoạt động sử dụng nhiều dữ liệu hoặc nâng cấp gói cước: Nếu vấn đề là do sử dụng quá nhiều dữ liệu, hãy hạn chế các hoạt động tiêu tốn nhiều băng thông. Bạn cũng có thể cài đặt một ứng dụng để giúp theo dõi mức sử dụng dữ liệu của mình. Nếu việc tiết kiệm băng thông không khả thi, hãy xem xét nâng cấp gói internet để tận hưởng dữ liệu tốc độ cao.
- Chuyển sang dịch vụ VPN cao cấp: Dịch vụ VPN cung cấp quyền riêng tư dữ liệu hoàn chỉnh và tự do khỏi mọi trường hợp bóp băng thông. Mã hóa lưu lượng truy cập của bạn và định tuyến nó qua máy chủ của nhà cung cấp dịch vụ VPN sẽ giúp ngăn chặn tình trạng bóp băng thông dựa trên nội dung nhắm vào các trang web và ứng dụng cụ thể.
- Thay đổi nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP): Nếu tình trạng bóp băng thông trở nên dai dẳng và liên tục, bạn cũng có thể thay đổi ISP và chọn một nhà cung cấp dịch vụ phù hợp hơn với nhu cầu của mình.
- Trực tiếp hỏi ISP của bạn: Bạn có thể hỏi trực tiếp ISP xem họ có bóp băng thông dữ liệu của bạn hay không. Có thể họ sẽ không trả lời bạn ngay lập tức, nhưng bạn luôn có thể xem xét chuyển sang một gói cước tốt hơn.
Tình trạng bóp băng thông có thể biến gói internet tốc độ cao của bạn thành một trải nghiệm khó chịu, nhưng bạn không hề bất lực. Cho dù là thay đổi thiết bị, sử dụng các công cụ tốt hơn, hay liên hệ với ISP kèm bằng chứng, đều có những bước đi thực tế bạn có thể thực hiện để chống lại. Hãy tiếp tục kiểm tra, tiếp tục theo dõi và đừng chấp nhận ít hơn những gì bạn đã trả tiền!
