Từ khi ChatGPT ra mắt, tôi đã sử dụng nó và công nhận vị thế tiên phong của công cụ này trong lĩnh vực chatbot AI. Tuy nhiên, gần đây tôi đã quyết định chuyển sang đối thủ cạnh tranh trực tiếp mới nhất của nó, DeepSeek, và có nhiều lý do chính đáng cho sự thay đổi này.
1. DeepSeek hoàn toàn miễn phí
DeepSeek là tên của một công ty trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc và chatbot cùng tên của họ. Các mô hình hàng đầu của DeepSeek, bao gồm DeepSeek-V3 và DeepSeek-R1, đã gây chú ý lớn vì chi phí đào tạo và sử dụng rẻ hơn đáng kể so với các mô hình tương đương.
Không giống như ChatGPT và nhiều công cụ AI khác, DeepSeek hoàn toàn miễn phí. Không có gói trả phí nào, và phiên bản miễn phí cung cấp cho người dùng quyền truy cập vào các phiên bản tốt nhất của mô hình DeepSeek. Trong khi ChatGPT có phiên bản miễn phí, các mô hình mạnh mẽ và linh hoạt hơn lại bị khóa sau bức tường phí. ChatGPT Plus có giá 20 USD mỗi tháng, còn ChatGPT Professional có thể lên tới 200 USD mỗi tháng. Mặc dù việc trả phí cho các ứng dụng AI mang lại nhiều lợi ích, nhưng tôi cảm thấy khó để biện minh cho khoản chi đó khi có quá nhiều ứng dụng AI miễn phí chất lượng cao. DeepSeek mang lại hiệu suất tương đương với ChatGPT và các công cụ AI hàng đầu khác mà không tốn một xu nào. Nếu một công cụ AI có thể mang lại kết quả chất lượng cao miễn phí, tại sao chúng ta lại không sử dụng nó?
2. Gần như mã nguồn mở (Open-Weight)
Biểu đồ số lượt tải về mô hình DeepSeek R1 trên nền tảng open-weight
Một điểm nổi bật khác của DeepSeek là nó công bố một số cơ chế hoạt động bên trong của mình. Trong khi ChatGPT của OpenAI gần như là một “hộp đen” thì DeepSeek đã chia sẻ các tham số huấn luyện (weights) của mô hình. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các mô hình này là mã nguồn mở hoàn toàn. Mã nguồn huấn luyện và dữ liệu vẫn là riêng tư, chỉ có kết quả của quá trình huấn luyện mô hình là công khai.
Mặc dù điều này có nghĩa là dự án không thể được tái tạo hoàn chỉnh, DeepSeek và các mô hình “open-weight” khác là một bước đi tích cực. Bạn có thể trực tiếp thay đổi các tham số trong mô hình DeepSeek và về cơ bản là huấn luyện lại mô hình với dữ liệu tùy chỉnh của riêng bạn. Với đủ ví dụ, bạn sẽ có một mô hình tùy chỉnh phản hồi tốt hơn với các hướng dẫn cụ thể.
3. Khả năng chạy cục bộ
Giao diện DeepSeek-R1 đang hoạt động cục bộ trên cửa sổ Terminal
Ưu điểm lớn nhất của DeepSeek là khả năng chạy cục bộ. Một trong những điểm gây khó chịu lớn nhất với ChatGPT và các chatbot AI trực tuyến khác là bạn cần có kết nối internet để sử dụng chúng. Các lời nhắc và phản hồi của bạn phải đi qua các máy chủ của OpenAI, nghĩa là bạn phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng, chính sách quyền riêng tư và thời gian ngừng hoạt động tiềm năng của họ.
Bạn có thể cài đặt và chạy một phiên bản của DeepSeek ngay trên máy tính của mình. Nó sẽ không cần truy cập internet và bạn sẽ không phải gửi thông tin nhạy cảm đến máy chủ của một tập đoàn lớn. Việc chạy một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) cục bộ có nghĩa là bạn có thể thử nghiệm với mô hình offline với tính khả dụng liên tục và nhất quán. Khả năng chạy DeepSeek cục bộ là một lợi thế lớn cho những ai muốn kiểm soát hoàn toàn dữ liệu và trải nghiệm của mình.
4. Mô hình suy luận minh bạch hơn
Cả ChatGPT-o1 và DeepSeek-R1 đều bổ sung một chuỗi “chain of thought” vào đầu ra cuối cùng, cho thấy cách mô hình đã suy nghĩ về đầu vào trước khi đưa ra kết luận. ChatGPT được huấn luyện để ẩn hầu hết quá trình suy luận này và chỉ cung cấp một phiên bản rút gọn. Ngược lại, DeepSeek-R1 tiết lộ nhiều “quá trình suy nghĩ” của nó hơn, giúp dễ dàng xác định bất kỳ lỗi nào trong quá trình suy luận của mô hình và tối ưu hóa lời nhắc hiệu quả hơn.
Có nhiều lựa chọn thay thế ChatGPT trên thị trường. Mặc dù ChatGPT vẫn là chatbot AI phổ biến nhất, DeepSeek là một lựa chọn thay thế miễn phí xuất sắc và đáng để trải nghiệm.
