Quan niệm phổ biến cho rằng máy tính cần một phần mềm diệt virus chuyên dụng để bảo vệ an toàn khi trực tuyến. Tuy nhiên, đối với phần lớn người dùng Windows 11 hiện nay, việc cài đặt một phần mềm antivirus từ bên thứ ba có thể không còn cần thiết. Miễn là bạn luôn cập nhật hệ thống của mình và duy trì các thói quen duyệt web an toàn, các biện pháp bảo vệ tích hợp sẵn trong Windows 11 đủ để đảm bảo an toàn trực tuyến cho bạn.
Sức Mạnh Toàn Diện Của Windows Security Tích Hợp Sẵn Trong Windows 11
Microsoft Windows Security đã có một hành trình phát triển đáng kinh ngạc. Từ một công cụ thường bị đem ra làm trò cười, giờ đây nó đã trở thành một giải pháp bảo mật mạnh mẽ và toàn diện được tích hợp trực tiếp vào hệ điều hành. Kể từ Windows 10, hệ thống này đã trưởng thành thành một bộ công cụ bảo mật đầy đủ, kết hợp Microsoft Defender Antivirus, Windows Firewall và Smart App Control để chặn các tệp và mối đe dọa tiềm ẩn nguy hiểm.
Dưới đây là các thành phần chính mà Windows Security cung cấp:
- Bảo vệ khỏi virus và mối đe dọa (Virus & threat protection): Cung cấp khả năng phát hiện phần mềm độc hại theo phương pháp truyền thống và hành vi, cùng với các tùy chọn quét thủ công.
- Bảo vệ tường lửa và mạng (Firewall & network protection): Kiểm soát lưu lượng mạng và chặn các kết nối trái phép.
- Kiểm soát ứng dụng và trình duyệt (App & browser control): Bao gồm bộ lọc SmartScreen giúp chặn các trang web và tệp tải xuống độc hại.
- Bảo mật thiết bị (Device security): Quản lý các tính năng bảo mật phần cứng quan trọng như Secure Boot (Khởi động an toàn) và Core Isolation (Cách ly lõi).
- Bảo vệ tài khoản (Account protection): Quản lý các tùy chọn đăng nhập và giám sát độ an toàn của tài khoản người dùng.
- Hiệu suất và sức khỏe thiết bị (Device performance & health): Cung cấp cái nhìn tổng quan nhanh chóng về tình trạng sức khỏe của thiết bị và các vấn đề tiềm ẩn.
Giao diện tổng quan Windows Security hiển thị trạng thái bảo mật của hệ thống Windows 11
Vậy, thực sự nó hiệu quả đến mức nào? Trong các đánh giá của AV-TEST vào tháng 1 và tháng 2 năm 2025, Microsoft Defender Antivirus đã đạt điểm tuyệt đối 6.0 trên tất cả các hạng mục: bảo vệ, hiệu suất và khả năng sử dụng. Điều này khẳng định khả năng bảo vệ xuất sắc của nó trước các cuộc tấn công mã độc nâng cao, bao gồm cả các mối đe dọa từ web và email. Đồng thời, nó chỉ tác động tối thiểu đến hệ thống, dao động từ 1% khi tải xuống và sao chép tệp, đến 23% khi khởi chạy trang web, và không gây ra bất kỳ cảnh báo sai nào.
Windows Security hoạt động âm thầm trong nền, tự động cập nhật các định nghĩa virus và mối đe dọa mà không làm gián đoạn công việc của bạn. Theo trải nghiệm thực tế, nó hoạt động cực kỳ hiệu quả về tài nguyên. Ngay cả trong quá trình quét nền tích cực, tôi chỉ quan sát thấy mức sử dụng CPU dao động từ 11% đến 14%, mà không nhận thấy bất kỳ tác động đáng kể nào đến hiệu suất hệ thống.
Người dùng trình duyệt Edge có thể tận dụng bộ lọc SmartScreen tích hợp, bộ lọc này chủ động quét các trang web và tệp tải xuống để phát hiện bất kỳ dấu hiệu đáng ngờ nào trước khi chúng tiếp cận máy tính của bạn. Ngay cả khi bạn sử dụng Chrome, Firefox hay Opera, Microsoft vẫn hỗ trợ bạn với tính năng Network Protection. Tuy nhiên, bạn sẽ thấy các cảnh báo hệ thống thay vì cảnh báo trên trình duyệt. Hơn nữa, tất cả các trình duyệt hiện đại này cũng đã tích hợp các tính năng bảo mật riêng khá mạnh mẽ, đảm bảo bạn được bảo vệ dù sử dụng trình duyệt nào.
Một lưu ý quan trọng là đừng nhầm lẫn Windows Security với Microsoft Defender, hiện là một ứng dụng độc lập và là một phần của bộ Microsoft 365. Phiên bản riêng biệt này cung cấp các tính năng bổ sung như VPN và giám sát danh tính, hoạt động như một bảng điều khiển tập trung để xem và giám sát tất cả các thiết bị được kết nối với tài khoản của bạn.
Thói Quen Bảo Mật Tốt: Vũ Khí Mạnh Hơn Mọi Phần Mềm Antivirus
Ngay cả phần mềm antivirus tốt nhất cũng không thể bảo vệ bạn nếu bạn không tuân thủ các thực hành bảo mật cơ bản. Bằng cách áp dụng những nguyên tắc phòng tránh thông thường, bạn có thể cải thiện đáng kể an ninh mạng của mình. Ví dụ, đừng tải xuống các tệp đính kèm không rõ nguồn gốc hoặc đáng ngờ, và tránh tải phần mềm lậu hay phim từ các nguồn không xác định, vốn thường chứa đầy các cửa sổ bật lên (pop-up) và chuyển hướng tự động.
Việc cập nhật hệ thống của bạn với các bản cập nhật Windows mới nhất là biện pháp bảo mật quan trọng nhất mà bạn có thể thực hiện để bảo vệ máy tính. Nhiều cuộc tấn công thành công đã khai thác các lỗ hổng đã được vá lỗi từ nhiều tháng, thậm chí nhiều năm trước. Logic tương tự cũng áp dụng cho trình duyệt và các ứng dụng của bạn. Những thông báo cập nhật đó có thể gây khó chịu, nhưng chúng thường bao gồm các bản vá bảo mật cực kỳ quan trọng.
Thói quen bảo mật máy tính hiệu quả: cập nhật hệ thống, mật khẩu mạnh, cảnh giác với mối đe dọa trực tuyến
Một điểm yếu bảo mật khác đối với nhiều người là mật khẩu. Thay vì tái sử dụng cùng một mật khẩu cho tất cả các tài khoản quan trọng, hãy sử dụng mật khẩu độc nhất và phức tạp. Cân nhắc sử dụng một trong những trình quản lý mật khẩu tốt nhất để xử lý sự phức tạp của việc tạo và ghi nhớ mật khẩu mạnh cho nhiều tài khoản khác nhau.
Nhược Điểm Cần Cân Nhắc Khi Dùng Antivirus Bên Thứ Ba
Các công cụ bảo mật của bên thứ ba không phải là không có giá trị và tùy thuộc vào nhà cung cấp, chúng có thể cung cấp một số tính năng hữu ích. Một số, như Avast, cung cấp tính năng giám sát webcam để cảnh báo bạn về các nỗ lực truy cập đáng ngờ. Hầu hết các bộ bảo mật cao cấp hiện nay đều bao gồm tính năng bảo vệ chống trộm danh tính và giám sát rò rỉ mật khẩu, quét các ngóc ngách tối tăm của internet để tìm kiếm dữ liệu của bạn có thể đã bị xâm phạm.
Các tính năng kiểm soát phụ huynh mở rộng và bảo vệ VPN tích hợp cũng là những tính năng có giá trị, bổ sung các lớp bảo mật vượt trội so với những gì có sẵn trong Windows Security. Quan trọng hơn, một phần mềm antivirus của bên thứ ba có thể cung cấp cho bạn một “ý kiến thứ hai” về tình trạng sức khỏe tổng thể của hệ thống. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là Windows sẽ tự động vô hiệu hóa các tính năng bảo mật tích hợp của nó khi phát hiện một ứng dụng bảo mật của bên thứ ba được cài đặt.
Mặc dù vậy, các tính năng bổ sung này có thể dễ dàng làm nặng máy tính của bạn và ảnh hưởng đến hiệu suất hệ thống. Phần mềm antivirus miễn phí của bên thứ ba thường hoạt động như một kênh tiếp thị cho các gói trả phí của họ, với các lời nhắc nâng cấp liên tục và lo ngại về quyền riêng tư với việc thu thập dữ liệu người dùng, dẫn đến trải nghiệm người dùng kém.
Cá nhân tôi đã không sử dụng bất kỳ phần mềm antivirus của bên thứ ba nào trong vài năm gần đây trên máy tính cá nhân của mình. Tôi chỉ có một phần mềm như vậy trên máy thử nghiệm vì đó là một phần của công việc. Quyết định của tôi xuất phát từ việc tuân thủ các thực hành bảo mật kỷ luật và sự cải thiện đáng kể của giải pháp Windows Security tích hợp sẵn trong những năm qua.
Cuối cùng, sự lựa chọn là của bạn. Nếu bạn cần các tính năng bổ sung mà phần mềm antivirus bên thứ ba cung cấp, chi phí trả phí có thể rất đáng giá. Tuy nhiên, đối với hầu hết chúng ta, những người thực hành vệ sinh bảo mật tốt, giữ cho hệ thống của mình luôn được cập nhật và tránh các hoạt động kỹ thuật số không an toàn, Windows Security tích hợp sẵn cung cấp quá đủ sự bảo vệ cho việc sử dụng hàng ngày.
