Trong kỷ nguyên công nghệ số, việc sinh viên lạm dụng các công cụ AI để “đường tắt” hay gian lận trong học tập không còn là chuyện hiếm. Bản thân tôi cũng từng mắc phải lỗi này. Tuy nhiên, với sự ra đời của ChatGPT Study Mode (chế độ học tập của ChatGPT), tôi đã được khuyến khích tự mình giải quyết vấn đề, và ngạc nhiên thay, tôi không hề cảm thấy khó chịu với phương pháp này.
ChatGPT Study Mode Mang Lại Điều Gì Mới Lạ?
Trí tuệ nhân tạo dành cho học sinh, sinh viên đã thực sự thu hút sự chú ý khi NotebookLM của Google chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang phổ biến. Công cụ này đã thiết lập một tiêu chuẩn mới cho các công cụ học tập tương tác bằng cách cho phép người dùng tải lên tài liệu của riêng họ và nhận câu trả lời từ chính những ghi chú đó. Nhận thấy tiềm năng, OpenAI đã nhanh chóng đáp lại với chế độ học tập ChatGPT.
Khác với phong cách “trả lời ngay” thông thường của ChatGPT, Study Mode dẫn dắt bạn qua các bước nhỏ, theo phương pháp Socratic, được thiết kế để khơi gợi khả năng suy luận của chính bạn thay vì cung cấp ngay giải pháp. Bạn nhập câu hỏi, và thay vì một lời giải thích đầy đủ, nó sẽ đưa ra những gợi ý nhỏ hơn, dần dần thúc đẩy bạn tự tìm ra câu trả lời. Không còn những “bức tường văn bản” dày đặc nữa.
Dưới đây là một ví dụ minh họa khi tôi yêu cầu ChatGPT hỗ trợ về một câu hỏi dược lý. Hai mô hình đã đưa ra những phản hồi rất khác biệt:
So sánh câu trả lời về dược lý giữa ChatGPT thường và ChatGPT Study Mode
Mô hình tiêu chuẩn đi thẳng vào một lời giải thích chuyên sâu, trong khi ChatGPT Study Mode dẫn dắt tôi qua các câu hỏi cụ thể cho đến khi tôi tự mình trình bày được giải pháp. Mặc dù tôi đã biết câu trả lời từ trước, chế độ học tập ChatGPT vẫn mang lại cảm giác giống như một gia sư trực tiếp – thành thật mà nói, còn tốt hơn nhiều giáo sư của tôi.
Giao diện ChatGPT Study Mode khi dẫn dắt giải quyết câu hỏi dược lý
Đây là một ví dụ khác khi tôi yêu cầu nó đưa ra câu trả lời cho một vấn đề. Lưu ý rằng lần này, tôi yêu cầu đáp án, không phải sự giúp đỡ. Mô hình gốc chỉ đưa ra toàn bộ giải pháp trong một lần, nhưng ChatGPT Study Mode làm chậm mọi thứ và hướng dẫn bạn từng bước.
ChatGPT Study Mode hướng dẫn từng bước giải quyết vấn đề phức tạp
Study Mode đã ra mắt vào ngày 29 tháng 7 năm 2025 và có thể truy cập được cho tất cả người dùng ChatGPT đã đăng nhập – bao gồm các gói Free, Plus, Pro, Team – với quyền truy cập Edu (giáo dục) sẽ sớm được triển khai.
Khi Nào ChatGPT Study Mode Phát Huy Hiệu Quả Tối Đa?
Chế độ học tập của ChatGPT sử dụng phương pháp Socratic, nhưng không phải mọi loại tài liệu đều hưởng lợi từ cách tiếp cận này. Các chủ đề nặng về ghi nhớ sẽ không phù hợp với việc đặt câu hỏi dẫn dắt.
Ví dụ, tôi luôn nhầm lẫn các tên thương hiệu Insulin. Nếu tôi hỏi ChatGPT Study Mode để được trợ giúp, nó sẽ không mang lại nhiều hiệu quả.
ChatGPT Study Mode không đưa ra câu trả lời trực tiếp cho câu hỏi ghi nhớ
Đó là bởi vì để trả lời câu hỏi này, tôi đơn giản là cần biết câu trả lời. Không có bao nhiêu suy nghĩ cũng không giúp ích được. Gợi ý duy nhất mà ChatGPT có thể đưa ra cho tôi ở đây chính là đáp án, như cách nó đã làm với phản hồi thứ hai.
ChatGPT Study Mode: “Dạy Bạn Câu Cá” Thay Vì “Cho Con Cá”?
Theo thiết kế, chế độ học tập của ChatGPT sẽ từ chối đưa ra câu trả lời trực tiếp cho bạn. Hoặc ít nhất, nó sẽ không làm điều đó ngay lập tức.
Hãy lấy ví dụ cuộc trò chuyện tương tự trước đó. Tôi đã nói với nó rằng tôi chỉ muốn có câu trả lời vì tôi không có thời gian. ChatGPT đã phản hồi, rất xin lỗi, rằng nó không thể làm điều đó vì chúng tôi đang ở Study Mode.
ChatGPT Study Mode từ chối cung cấp đáp án ngay lập tức theo yêu cầu
Nhưng sau đó, nó vẫn chuyển sang bước tiếp theo, kết thúc bằng một câu hỏi chuyển đổi đơn vị cơ bản và hứa sẽ tiết lộ câu trả lời nếu tôi tiếp tục tương tác. Cảm thấy cứng đầu, tôi lại nói với nó: “Tôi không muốn suy nghĩ, chỉ cần cho tôi câu trả lời.”
Người dùng yêu cầu đáp án nhưng ChatGPT Study Mode vẫn kiên trì với phương pháp dẫn dắt
ChatGPT kiên quyết hơn, nói rằng nó không thể cho tôi câu trả lời vì chúng tôi đang ở chế độ học tập – cụm từ “Study Mode” được in đậm, gần như thể nó đang cầu xin tôi tắt chế độ này đi để nhận câu trả lời ngay lập tức.
Tuy nhiên, điều buồn cười ở đây là: tôi thậm chí không cần phải chuyển đổi chế độ. Bất chấp những cảnh báo của nó, nếu tôi cuộn xuống, câu trả lời cuối cùng vẫn nằm ngay đó, được đánh dấu nổi bật trong một hộp gọn gàng.
ChatGPT Study Mode cuối cùng vẫn hiển thị đáp án sau khi người dùng tương tác
Study Mode có vẻ như là câu trả lời của OpenAI dành cho các giáo viên lo ngại về việc học sinh sử dụng ChatGPT để bỏ qua công việc học tập thực tế. Công bằng mà nói, chế độ học tập này hấp dẫn hơn nhiều so với chế độ mặc định. Nhưng nó chủ yếu giúp những học sinh đã có mong muốn học hỏi. Nếu ai đó chỉ muốn có câu trả lời, Study Mode không thực sự ngăn cản họ.
Giá Trị Thực Sự Của ChatGPT Study Mode
Đối với tôi, Study Mode giống như một “bản vá” hơn là một bản nâng cấp thực sự. Điều tôi thực sự yêu thích ở chế độ Deep Research của ChatGPT là nó yêu cầu ngữ cảnh và thêm thông tin ngay từ đầu. Khi tôi giao một nhiệm vụ, nó sẽ đưa ra các câu hỏi làm rõ. Một khi tôi trả lời, nó bắt đầu làm việc và thường giải quyết đúng ngay từ lần đầu tiên, thay vì đoán mò và đưa ra câu trả lời sai.
Theo một cách nào đó, chế độ học tập này mang lại động lực tương tác qua lại đó cho các mô hình thông thường. Mô hình tạm dừng, chờ phản hồi của bạn, và chỉ sau đó mới tiếp tục. Điều đó làm cho cuộc trao đổi trở nên tương tác hơn, và thường hiệu quả hơn rất nhiều. Tuy nhiên, trong khi Deep Research mang lại những khả năng mới, chế độ học tập mới này lại giống một Custom GPT hơn.
Dù sao đi nữa, tôi vẫn thích cách tiếp cận này và dự định sử dụng nó cho học kỳ tới – và có lẽ cho nhiều chủ đề bên ngoài lĩnh vực chính của tôi nữa. Dù vậy, tôi nghi ngờ rằng nó sẽ thuyết phục được nhiều nhà giáo dục hay giáo viên.
Bạn đã trải nghiệm ChatGPT Study Mode chưa? Chế độ học tập này có thực sự giúp ích cho quá trình tự học của bạn không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
