Nếu bạn vẫn nghĩ rằng việc thiết lập một mật khẩu phức tạp là đủ để bảo vệ mạng Wi-Fi của mình, hãy suy nghĩ lại. Nhiều người dùng thường bỏ qua tầm quan trọng của các cài đặt router, trong khi đây lại là chìa khóa để nâng cao bảo mật Wi-Fi và tránh những rủi ro không đáng có. Để thực sự đảm bảo an toàn cho mạng không dây, bạn cần kiểm tra và điều chỉnh các thiết lập quan trọng trong router của mình.
Trước khi đi sâu vào các cài đặt cụ thể, bạn cần truy cập vào giao diện quản lý của router. Thông thường, điều này yêu cầu bạn tìm hoặc biết địa chỉ IP của router. Sau khi có địa chỉ IP chính xác, bạn có thể đăng nhập vào cài đặt router và thực hiện các thay đổi được liệt kê dưới đây.
1. Kiểm Tra Giao Thức Mã Hóa Wi-Fi Của Bạn (WPA3 là Lựa Chọn Tốt Nhất)
Mã hóa là một trong những cài đặt router quan trọng nhất quyết định mức độ bảo mật Wi-Fi của bạn. WPA3 là giao thức an toàn nhất hiện nay, nhưng hầu hết các router vẫn mặc định cài đặt mã hóa là WPA2 để đảm bảo khả năng tương thích tối đa với các thiết bị. Tuy nhiên, WPA2, ra mắt từ năm 2004, đã tồn tại nhiều lỗ hổng bảo mật, đặc biệt là khi bạn sử dụng mạng Wi-Fi công cộng.
WPA3 là giao thức mã hóa Wi-Fi mới hơn và được bảo vệ tốt hơn. Nó cung cấp khả năng bảo vệ nâng cao chống lại các cuộc tấn công trung gian (Man-in-the-Middle – MITM) và cải thiện đáng kể mã hóa giữa thiết bị của bạn và router. WPA3 cũng khắc phục hầu hết các vấn đề bảo mật lớn của WPA2 và nên là lựa chọn mặc định cho mã hóa Wi-Fi của bạn, dù là mạng gia đình hay nơi làm việc.
Người dùng kiểm tra cài đặt mã hóa Wi-Fi trên điện thoại cạnh router
Vấn đề duy nhất là WPA3 không hoàn toàn tương thích ngược với WPA2, có nghĩa là các thiết bị cũ hơn có thể không kết nối được với mạng chỉ dùng WPA3. Để giải quyết, hầu hết các router đều cung cấp chế độ mã hóa hỗn hợp (mixed encryption setting), vừa mang lại lợi ích bảo mật của WPA3 vừa duy trì khả năng tương thích WPA2. Nếu không có chế độ hỗn hợp, hãy đảm bảo sử dụng WPA2-AES, vốn an toàn hơn nhiều so với WPA2-TKIP.
2. Vô Hiệu Hóa Wi-Fi Protected Setup (WPS) Ngay Lập Tức
Một mật khẩu mạnh thường khó nhớ và khó chia sẻ khi thêm thiết bị mới vào mạng. Đây là lúc Wi-Fi Protected Setup (WPS) trở nên tiện lợi. Tính năng này cho phép bạn xác thực các thiết bị trên mạng chỉ bằng một nút bấm, không cần nhập mật khẩu phức tạp.
Tuy nhiên, ý tưởng WPS nghe có vẻ hay trên lý thuyết, nhưng nó lại chứa đựng các lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. WPS còn sử dụng một mã PIN dễ bị tấn công vét cạn (brute force), tạo điều kiện cho tin tặc dễ dàng truy cập mạng từ xa bằng các công cụ như Reaver.
Nút WPS (Wi-Fi Protected Setup) trên thiết bị router
Liên minh Wi-Fi Alliance, tổ chức chịu trách nhiệm thiết lập các tiêu chuẩn Wi-Fi, đã loại bỏ tính năng này để ủng hộ Wi-Fi Easy Connect. Tính năng mới sử dụng kênh mã hóa để gửi thông tin xác thực từ router đến thiết bị yêu cầu kết nối và ít bị tấn công chiếm quyền điều khiển từ bên ngoài hơn. Hầu hết các router hiện đại đều tắt WPS theo mặc định. Nếu bạn đang sử dụng một router cũ, đặc biệt là những mẫu đã hết vòng đời hỗ trợ, bạn nên kiểm tra cài đặt và vô hiệu hóa WPS nếu nó vẫn đang được bật.
3. Tắt Chức Năng Truy Cập Router Từ Xa (Remote Access)
Nhiều router cung cấp tính năng truy cập quản trị từ xa, cho phép chủ sở hữu thay đổi cài đặt router ngay cả khi không ở trong mạng Wi-Fi cục bộ. Tuy nhiên, trừ khi bạn có yêu cầu cụ thể và cần thiết cho việc truy cập từ xa này, chúng tôi khuyên bạn nên tắt cài đặt này.
Việc vô hiệu hóa truy cập từ xa giúp tăng cường bảo mật Wi-Fi của bạn bằng cách loại bỏ một điểm vào tiềm năng cho tin tặc. Mức độ an toàn của tính năng truy cập từ xa phụ thuộc phần lớn vào router và phần mềm của nhà sản xuất cụ thể. Một số router dân dụng hoặc router do nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) cung cấp không có tính năng bảo mật truy cập từ xa đầy đủ hoặc có các lỗ hổng cho phép tin tặc lợi dụng để truy cập router Wi-Fi của bạn.
Router Wi-Fi đời cũ với các cổng kết nối và đèn tín hiệu
4. Universal Plug and Play (UPnP) – Cơn Ác Mộng Bảo Mật
Nếu bạn thường xuyên chơi game trực tuyến, chắc hẳn bạn đã từng gặp phải các vấn đề liên quan đến việc đóng các cổng mạng. Các chương trình trên máy tính sử dụng những cổng này để giao tiếp với một dịch vụ hoặc máy chủ cụ thể. Tuy nhiên, những cổng này cũng có thể trở thành con đường để tin tặc xâm nhập hệ thống của bạn.
Universal Plug and Play (UPnP) là một tính năng tự động mở các cổng trên router của bạn cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Nghe có vẻ tiện lợi, nhưng đây chính là lý do bạn nên vô hiệu hóa UPnP trên router của mình.
Tin tặc có thể khai thác tính năng mở cổng tự động này để truy cập router (và mạng của bạn) hoặc biến nó thành một phần của mạng botnet. Ví dụ, UPnP đã bị khai thác trong các cuộc tấn công phần mềm độc hại trong thế giới thực như Mirai, biến các thiết bị dễ bị tổn thương thành một phần của mạng botnet khổng lồ được sử dụng cho các cuộc tấn công DDoS quy mô lớn. UPnP cũng làm cho mạng của bạn yếu hơn từ bên trong. Nó không có bất kỳ cơ chế xác thực nào để kiểm tra các thiết bị hoặc các cổng mà nó mở, nghĩa là bất kỳ thiết bị nào trong mạng của bạn cũng có thể mở bất kỳ cổng nào, dẫn đến nguy cơ rò rỉ dữ liệu.
Router Wi-Fi hoạt động trong không gian gia đình, hình ảnh người dùng mờ phía sau
5. Luôn Cập Nhật Firmware Router Thường Xuyên
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, việc cập nhật router là yếu tố then chốt để giữ cho mạng Wi-Fi của bạn được an toàn. Hầu hết mọi người thường cắm router vào và sử dụng cho đến khi mua một cái mới. Đừng trở thành số đông đó.
Các lỗ hổng và khai thác mới thường xuyên được phát hiện, ảnh hưởng đến toàn bộ dòng sản phẩm router. Điều này có nghĩa là ngay cả khi router của bạn an toàn khi mới mua, một lỗ hổng mới có thể biến nó thành một rủi ro bảo mật. Để khắc phục điều này, các nhà sản xuất thường xuyên phát hành các bản vá bảo mật. Đôi khi, bạn thậm chí có thể thấy các bản sửa lỗi, cập nhật tính năng và nhiều hơn nữa.
Router Wi-Fi hiện đại với bốn ăng-ten đặt trên bàn
Việc cập nhật router không phải lúc nào cũng là một tác vụ đơn giản chỉ với một cú nhấp chuột. Mặc dù một số router có nút kiểm tra cập nhật firmware, nhưng nhiều khả năng bạn sẽ phải tải xuống tệp cập nhật thủ công và tải lên router của mình. Dù bằng cách nào, các bản cập nhật firmware router mang lại những cải tiến quan trọng về bảo mật và tính năng và nên được cài đặt càng sớm càng tốt.
Kết Luận
Việc bảo vệ mạng Wi-Fi không chỉ dừng lại ở một mật khẩu mạnh. Như chúng ta đã thấy, có nhiều cài đặt quan trọng trong router có thể ảnh hưởng lớn đến mức độ an toàn của mạng không dây nhà bạn. Từ việc nâng cấp giao thức mã hóa lên WPA3, vô hiệu hóa WPS và UPnP, đến việc tắt truy cập từ xa và luôn cập nhật firmware, mỗi bước này đều góp phần tạo nên một “lá chắn” vững chắc hơn cho dữ liệu và thiết bị của bạn.
Hãy chủ động kiểm tra và điều chỉnh những cài đặt này ngay hôm nay để đảm bảo mạng Wi-Fi của bạn luôn được bảo vệ tối ưu khỏi các mối đe dọa tiềm ẩn. Đừng để sự tiện lợi nhỏ nhoi đánh đổi lấy sự an toàn của toàn bộ hệ thống mạng gia đình hoặc văn phòng. Hãy bắt đầu ngay bây giờ!
