Smart TV đã trở thành trung tâm giải trí không thể thiếu trong nhiều gia đình, mang đến vô vàn tiện ích từ xem phim, nghe nhạc đến duyệt web. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi đó là những rủi ro tiềm ẩn về quyền riêng tư và bảo mật. Khi bạn đang thưởng thức chương trình yêu thích, chiếc Smart TV của bạn có thể đang “theo dõi” bạn mà bạn không hề hay biết. Việc nhận diện các dấu hiệu bất thường sớm là chìa khóa để bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư của bạn.
Dưới đây là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy Smart TV của bạn có thể đã bị xâm nhập hoặc đang bị theo dõi, cùng với các bước cần thực hiện để khắc phục.
Cài Đặt Quyền Riêng Tư Bị Thay Đổi Bất Thường
Một trong những dấu hiệu mạnh mẽ nhất cho thấy bảo mật của Smart TV có thể đã bị xâm phạm là khi bạn nhận thấy các cài đặt quyền riêng tư mặc định bị thay đổi mà không có sự cho phép của bạn. Chẳng hạn, các tùy chọn chia sẻ dữ liệu trước đây đã bị tắt nay lại tự động bật lên, hoặc thông tin đăng nhập của bạn cho các ứng dụng khác nhau dường như đã thay đổi. Điều này có thể báo hiệu rằng Smart TV của bạn đang bị truy cập từ xa hoặc đã bị nhiễm phần mềm độc hại được thiết kế để thu thập dữ liệu cá nhân hoặc theo dõi thói quen của bạn.
Giao diện cài đặt chung của Smart TV LG, minh họa các tùy chọn cài đặt quyền riêng tư
Nếu phát hiện bất kỳ sự thay đổi nào, hãy kiểm tra lại toàn bộ cài đặt bảo mật và quyền riêng tư trên TV của bạn ngay lập tức.
Xuất Hiện Các Pop-up Lạ và Đáng Ngờ
Pop-up không phải là điều xa lạ đối với Smart TV. Một chiếc TV thông thường sẽ hiển thị thông báo khi ứng dụng cần cập nhật, có tính năng mới, hoặc các cảnh báo hệ thống. Nếu bạn đã sử dụng Smart TV một thời gian, bạn sẽ quen với giao diện và tần suất của những cảnh báo này.
Tuy nhiên, nếu bạn đột nhiên bắt đầu nhận thấy các pop-up kỳ lạ yêu cầu bạn nhấp vào một liên kết đáng ngờ, cài đặt một ứng dụng không quen thuộc hoặc gửi tiền để giải quyết một vấn đề, đó là một dấu hiệu rõ ràng có điều gì đó không ổn. Rất nhiều lần, những thông báo này tạo ra cảm giác cấp bách để bạn hành động mà không suy nghĩ. Nếu bạn thấy một pop-up như vậy, tuyệt đối không tương tác với nó. Hãy đóng nó ngay lập tức và tiến hành quét bảo mật thiết bị.
Smart TV hiển thị ứng dụng Apple TV, đi kèm hiệu ứng đèn màu, minh họa tình trạng xuất hiện pop-up lạ trên màn hình
Hiệu Suất Smart TV Giảm Đột Ngột
Việc Smart TV của bạn chậm lại theo thời gian là điều bình thường, nhất là khi thiết bị đã cũ. Trong nhiều trường hợp, bạn có thể thực hiện các bước để cải thiện trải nghiệm, như xóa bộ nhớ cache hoặc cập nhật phần mềm. Tuy nhiên, sự suy giảm đột ngột về hiệu suất của Smart TV rất đáng để điều tra. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy phần mềm độc hại đang chạy ngầm, tiêu tốn tài nguyên hệ thống và làm chậm thiết bị của bạn. Các biểu hiện bao gồm:
- Khởi động chậm
- Chuyển đổi giữa các ứng dụng hoặc kênh mất nhiều thời gian
- Ứng dụng thường xuyên bị treo hoặc crash
- Độ trễ khi nhập lệnh từ điều khiển từ xa
Microphone Hoặc Camera Tự Động Bật
Nếu Smart TV của bạn có tích hợp microphone hoặc camera (thường thấy ở các mẫu TV cao cấp hoặc TV có chức năng gọi video) và các tính năng này tự động bật mà không có sự điều khiển của bạn, đây là một cảnh báo nghiêm trọng. Điều này có thể có nghĩa là ai đó đang truy cập thiết bị của bạn từ xa để theo dõi hoặc nghe lén mà không có sự đồng ý của bạn.
Đây là một rủi ro đáng kể về quyền riêng tư. Điều quan trọng là bạn cần biết cách tắt microphone và camera của TV thông qua cài đặt. Nếu không thể tắt camera, hãy dán một miếng băng dính đen lên ống kính để chặn tầm nhìn và ngăn chặn bất kỳ ai nhìn vào ngôi nhà của bạn.
Phát Hiện Ứng Dụng Lạ Trên Smart TV
Việc phát hiện các ứng dụng mà bạn không nhớ đã tải xuống là một dấu hiệu đáng báo động. Điều này có thể ngụ ý rằng người dùng trái phép đã có quyền truy cập vào thiết bị của bạn, hoặc có phần mềm độc hại đang âm thầm cài đặt các ứng dụng nguy hiểm trong nền. Đây là lý do tại sao bạn nên dành thời gian kiểm tra các ứng dụng đã cài đặt trên TV của mình định kỳ.
Dãy các ứng dụng dịch vụ stream trên PlayStation 5 Media, minh họa cho việc phát hiện ứng dụng lạ trên Smart TV
Hãy tìm bất kỳ ứng dụng nào bạn không nhận ra hoặc không nhớ đã cài đặt. Nếu tìm thấy, hãy gỡ cài đặt chúng ngay lập tức. Ngoài ra, hãy kiểm tra xem có hoạt động đáng ngờ nào trong các ứng dụng stream của bạn không. Ví dụ, nếu bạn mở một ứng dụng stream và thấy các chương trình hoặc phim trong lịch sử xem mà bạn chắc chắn chưa bao giờ xem, hãy coi đó là một dấu hiệu cảnh báo. Để an toàn, đừng cài đặt ứng dụng từ các nguồn không xác định vì điều này có thể tạo điều kiện cho tin tặc cài đặt phần mềm độc hại khác trên thiết bị của bạn.
Chuyển Hướng Tự Động Đến Website Không Quen Thuộc
Nếu bạn phát hiện Smart TV của mình tự động chuyển hướng bạn đến các ứng dụng hoặc trang web không quen thuộc, có thể một hacker đang cố gắng gửi bạn đến một trang lừa đảo (phishing page) hoặc một trang web giả mạo. Việc truy cập các trang web này là một rủi ro bảo mật rất lớn vì chúng có thể yêu cầu bạn nhập thông tin thanh toán hoặc thông tin đăng nhập cá nhân. Nếu bạn gặp phải tình trạng này, hãy tránh nhấp vào bất kỳ liên kết nào.
Cách Xử Lý Khi Phát Hiện Smart TV Bị Xâm Nhập
Có nhiều cách mà tin tặc có thể truy cập Smart TV của bạn, bao gồm thông qua các lỗ hổng phần mềm, ứng dụng độc hại, tấn công lừa đảo (phishing), tấn công xen giữa (man-in-the-middle) và chiếm quyền điều khiển mạng Wi-Fi, v.v. Nếu Smart TV của bạn đã bị hack, đừng tiếp tục sử dụng thiết bị như bình thường.
Một hacker có thể xem tất cả hoạt động của bạn theo thời gian thực, bao gồm cả thông tin đăng nhập, vì vậy bạn không muốn có nguy cơ để lộ thêm thông tin cá nhân. Thay vào đó, hãy thực hiện các bước sau:
- Ngắt kết nối Internet ngay lập tức: Điều này sẽ cắt đứt quyền truy cập nếu có hacker đang điều khiển thiết bị từ xa.
- Quét và loại bỏ mã độc: Nếu Smart TV của bạn hỗ trợ cài đặt phần mềm chống mã độc, hãy cài đặt một phần mềm đáng tin cậy và quét toàn bộ thiết bị.
- Khôi phục cài đặt gốc (Factory Reset): Đây là biện pháp mạnh mẽ nhất để loại bỏ mọi phần mềm độc hại và cài đặt trái phép. Hãy nhớ sao lưu dữ liệu quan trọng (nếu có) trước khi thực hiện.
- Cập nhật phần mềm và thay đổi mật khẩu: Sau khi khôi phục, hãy đảm bảo tất cả phần mềm của TV và ứng dụng đều được cập nhật lên phiên bản mới nhất. Đồng thời, thay đổi mật khẩu Wi-Fi và tất cả mật khẩu liên quan đến các tài khoản trên TV của bạn.
- Kiểm tra lại cài đặt quyền riêng tư: Thiết lập lại các tùy chọn quyền riêng tư theo ý muốn của bạn, tắt các tính năng theo dõi hoặc chia sẻ dữ liệu không cần thiết.
Nếu bạn chỉ nhận thấy một vài trong số các dấu hiệu này, có thể đơn giản là đã đến lúc nâng cấp Smart TV của bạn. Tuy nhiên, nếu nhiều dấu hiệu cùng xảy ra đồng thời và chiếc TV của bạn không hề cũ, điều quan trọng là bạn phải thực hiện các bước cần thiết để bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu của mình. Hãy luôn chủ động trong việc bảo vệ các thiết bị thông minh của bạn.
