ChatGPT là một công cụ tuyệt vời, nhưng đôi khi nó có thể hiểu sai ý bạn và đưa ra câu trả lời lệch lạc. Việc phải liên tục viết lại các câu hỏi gây tốn thời gian và khiến bạn khó đạt được kết quả như mong muốn. Tuy nhiên, với các kỹ thuật viết prompt (lời nhắc) cụ thể và có cấu trúc, bạn hoàn toàn có thể nhận được phản hồi rõ ràng, chính xác và nhất quán từ ChatGPT. Bài viết này sẽ giới thiệu 7 phương pháp viết prompt hiệu quả đã được kiểm chứng, giúp bạn khai thác tối đa sức mạnh của trí tuệ nhân tạo, biến ChatGPT thành trợ lý đắc lực cho mọi tác vụ.
1. RAIN
Đặt Mục Tiêu Rõ Ràng
RAIN là viết tắt của Role (Vai trò), Aim (Mục tiêu), Input (Đầu vào) và Numeric Target (Mục tiêu số). Phương pháp này giúp bạn thiết lập các kỳ vọng chính xác từ chatbot AI, đảm bảo nhận được kết quả cô đọng nhưng vẫn chính xác.
Đầu tiên, bạn cần gán cho ChatGPT một vai trò rõ ràng, chẳng hạn như một chuyên gia viết nội dung khoa học hoặc một nhà nghiên cứu sách. Sau đó, xác định mục tiêu của bạn, ví dụ như tối ưu hóa một đoạn văn hoặc tóm tắt nội dung. Tiếp theo, cung cấp đầu vào chính xác cho tác vụ. Cuối cùng, đặt ra một giới hạn số lượng, như “dưới 100 từ” hoặc “x gạch đầu dòng”.
Ví dụ prompt RAIN:
Bạn là một nhà văn giàu kinh nghiệm về các chủ đề khoa học thần kinh. Nhiệm vụ của bạn là tóm tắt những điểm chính từ bài đăng blog được cung cấp dưới đây. Tập trung vào sự rõ ràng và tính liên quan cho độc giả trực tuyến. Trả về chính xác **năm gạch đầu dòng** nắm bắt những thông tin chi tiết quan trọng nhất.
Ví dụ prompt này kiểm tra mọi yếu tố của RAIN:
- Vai trò (Role): Nhà văn khoa học
- Mục tiêu (Aim): Tóm tắt những điểm chính
- Đầu vào (Input): Bài đăng blog (sẽ được cung cấp)
- Mục tiêu số (Numeric Target): Năm gạch đầu dòng
Các phương pháp prompt ChatGPT không phải là ý tưởng của riêng chúng tôi. Chúng được tham khảo từ một bài đăng trên LinkedIn và một bản cheat sheet do Ruben Hassid minh họa. Điểm mấu chốt là mọi prompt đều yêu cầu ChatGPT hành động như một chuyên gia để rút ra những câu trả lời tốt nhất.
2. RTF
Yêu Cầu ChatGPT Hành Động Cụ Thể
RTF là viết tắt của Role (Vai trò), Task (Nhiệm vụ), Format (Định dạng). Phương pháp này lý tưởng khi bạn cần một câu trả lời đơn giản và rõ ràng.
Bạn bắt đầu bằng cách gán một vai trò cho ChatGPT, ví dụ như một gia sư khoa học. Sau đó, bạn chỉ định một nhiệm vụ, chẳng hạn như viết lại hoặc tóm tắt văn bản. Cuối cùng, bạn nêu rõ định dạng mong muốn cho câu trả lời – gạch đầu dòng, đoạn văn ngắn hoặc danh sách.
Chẳng hạn, khi sửa đổi phản hồi bài luận, bạn có thể yêu cầu ChatGPT, với vai trò là một cán bộ tuyển sinh, viết lại phản hồi đó thành các gạch đầu dòng rõ ràng. Kết quả sẽ nhanh chóng và chính xác như những gì bạn cần. Với các prompt như thế này, ChatGPT có thể trở thành gia sư học tập vi mô hoàn hảo cho bất kỳ chủ đề nào.
Ví dụ prompt RTF:
Hãy đóng vai trò là một gia sư khoa học hữu ích. Nhiệm vụ của bạn là viết lại lời giải thích của học sinh về quá trình quang hợp để nó rõ ràng và chính xác hơn. Định dạng phản hồi của bạn dưới dạng danh sách gạch đầu dòng, đơn giản hóa các khái niệm chính cho học sinh cấp hai.
Đầu vào:
[Chèn lời giải thích gốc của học sinh vào đây]
3. RISE
Nhận Câu Trả Lời Từng Bước Dễ Hiểu
RISE là viết tắt của Role (Vai trò), Input (Đầu vào), Steps (Các bước) và Expectation (Kỳ vọng). Phương pháp này hữu ích khi bạn muốn có hướng dẫn có cấu trúc, từng bước một.
Bạn gán cho ChatGPT một vai trò, ví dụ như một huấn luyện viên cá nhân. Sau đó, bạn cung cấp đầu vào – có thể là mục tiêu thể chất của bạn. Tiếp theo, bạn yêu cầu ChatGPT vạch ra các bước rõ ràng và giải thích từng bước. Cuối cùng, bạn mô tả chính xác kết quả thành công trông như thế nào.
Khi tạo một kế hoạch tập luyện, tôi thấy RISE đảm bảo lời khuyên chi tiết, logic và thực tế.
Biểu đồ minh họa phương pháp RISE trong việc viết prompt ChatGPT, bao gồm Role, Input, Steps và Expectation, giúp người dùng nhận được hướng dẫn từng bước chi tiết từ AI.
4. FLOW
Tối Ưu Kết Quả Kỹ Thuật Hoặc Sáng Tạo
FLOW là viết tắt của Function (Chức năng), Level (Cấp độ), Output (Đầu ra) và Win Metric (Thước đo thành công). Phương pháp này hoàn hảo để đạt được các kết quả chất lượng cao, chuẩn hóa.
Đầu tiên, bạn nêu rõ chức năng của ChatGPT, như một nhà thiết kế UX hoặc một chuyên gia tiếp thị kỹ thuật số. Sau đó, bạn chọn một cấp độ kỹ năng: người mới bắt đầu, trung cấp hoặc chuyên gia. Tiếp theo, bạn chỉ định loại đầu ra cần thiết, chẳng hạn như bản phác thảo giao diện (wireframe) hoặc dàn ý tiếp thị. Cuối cùng, bạn cung cấp một thước đo thành công rõ ràng, như tuân thủ các tiêu chuẩn cụ thể hoặc cải thiện mức độ tương tác.
Khi thực hiện các dự án như vậy, FLOW có thể nhất quán tạo ra các dàn ý chi tiết, chuyên nghiệp.
Ví dụ prompt FLOW:
Bạn là một nhà thiết kế UX ở cấp độ trung cấp. Tạo một tài liệu đặc tả wireframe cho trang đăng ký ứng dụng di động. Đảm bảo nó đáp ứng các tiêu chuẩn trợ năng WCAG 2.2 AA. Bao gồm các phần được gắn nhãn, mô tả trường biểu mẫu và các mẹo sử dụng chính.
Prompt này tuân thủ chính xác cấu trúc F-L-O-W:
- Chức năng (Function): Nhà thiết kế UX
- Cấp độ (Level): Trung cấp
- Đầu ra (Output): Đặc tả wireframe
- Thước đo thành công (Win Metric): Đáp ứng tiêu chuẩn WCAG 2.2 AA
5. ROSE
Đạt Kết Quả Hoàn Hảo
ROSE là viết tắt của Role (Vai trò), Objective (Mục tiêu), Steps (Các bước) và Expected Result (Kết quả mong đợi). Tôi sử dụng nó cho các tác vụ chiến lược yêu cầu kết quả rõ ràng.
Bạn có thể bắt đầu bằng cách gán cho ChatGPT một vai trò, như một chiến lược gia tăng trưởng hoặc một CEO. Sau đó, xác định một mục tiêu cụ thể, chẳng hạn như cải thiện tỷ lệ giữ chân khách hàng. Tiếp theo, cung cấp các bước hành động rõ ràng để ChatGPT làm theo. Cuối cùng, mô tả chính xác kết quả bạn muốn, thường bao gồm các mục tiêu có thể đo lường được.
Sử dụng ROSE, tôi thường biến ChatGPT thành một công cụ tạo tiêu đề bài viết độc đáo. Điều này không khác nhiều so với việc sử dụng AI để tìm cảm hứng viết khi bạn bị mắc kẹt. “Các bước” buộc ChatGPT phải thể hiện quy trình đằng sau việc tạo ý tưởng.
Ví dụ prompt ROSE:
Bạn là chuyên gia tiêu đề sáng tạo. Mục tiêu của bạn là tạo ra các tiêu đề thu hút sự chú ý cho một bài viết về cách sử dụng ChatGPT hiệu quả hơn. Phác thảo các bước bạn sẽ thực hiện để lên ý tưởng và tinh chỉnh các tiêu đề này. Kết quả mong đợi là danh sách 10 tiêu đề đã được hoàn thiện, có tác động cao, phù hợp để xuất bản trực tuyến.
6. PIVO
Giải Quyết Vấn Đề Với Hệ Thống
PIVO là viết tắt của Problem (Vấn đề), Insight (Hiểu biết), Voice (Giọng văn) và Outcome (Kết quả). Ví dụ, với vai trò là một người viết bản tin cung cấp huấn luyện sáng tạo cho các nhà văn, tôi có thể sử dụng prompt này.
Tôi nêu rõ vấn đề tôi đang giải quyết. Sau đó, tôi chia sẻ một hiểu biết sâu sắc, như một sự thật hoặc số liệu thống kê mạnh mẽ, để hỗ trợ nội dung. Tiếp theo, tôi chỉ định giọng văn – đàm thoại, dí dỏm, trang trọng hay thân thiện để phù hợp với đối tượng của tôi. Cuối cùng, tôi phác thảo rõ ràng kết quả mong muốn, như khuyến khích người đọc đăng ký hoặc tải xuống thứ gì đó.
Ví dụ prompt PIVO:
**Vấn đề:** Nhiều nhà văn cảm thấy bế tắc và thiếu cảm hứng khi làm việc với các bản nháp của họ.
**Hiểu biết:** Các nghiên cứu cho thấy các prompt sáng tạo ngắn có thể tăng sản lượng viết lên 20%.
**Giọng văn:** Thân thiện, hỗ trợ và khuyến khích – giống như một huấn luyện viên cá nhân.
**Kết quả:** Khuyến khích người đọc tham gia loạt email hàng tuần miễn phí của tôi cung cấp các prompt sáng tạo và mẹo tư duy. Bây giờ, hãy viết một đoạn giới thiệu bản tin dài 120 từ thu hút sự chú ý và truyền cảm hứng hành động.
7. PLAN
Khi Cần Câu Trả Lời Ngắn Gọn, Có Thể Hành Động
PLAN là viết tắt của Problem (Vấn đề), Limit (Giới hạn), Action (Hành động) và Number (Số lượng). Tôi sử dụng phương pháp này khi cần các danh sách ngắn gọn, có thể hành động nhanh chóng.
Đầu tiên, tôi xác định rõ vấn đề. Tiếp theo, tôi đặt ra một giới hạn thực tế, như ngân sách hoặc hạn chế thời gian. Sau đó, tôi chỉ định hành động chính xác tôi cần từ ChatGPT, chẳng hạn như đề xuất công cụ hoặc mẹo. Cuối cùng, tôi nêu rõ số lượng gợi ý tôi cần.
Chẳng hạn, khi các ghi chú của tôi trở nên lộn xộn, tôi đã sử dụng prompt này:
**Vấn đề:** Tôi có ghi chú rải rác trên nhiều ứng dụng và thư mục, rất khó để theo dõi.
**Giới hạn:** Tôi không muốn dành quá 30 phút để thiết lập một hệ thống mới.
**Hành động:** Đề xuất các công cụ kỹ thuật số giúp tập trung và sắp xếp ghi chú.
**Số lượng:** Cung cấp cho tôi 5 lựa chọn hiệu quả.
Điều này đã giúp tôi có được một danh sách công cụ nhanh chóng, dễ quản lý mà tôi có thể thử ngay lập tức.
PLAN hoàn hảo cho những gợi ý nhanh chóng, tập trung và có thể giúp biến ChatGPT thành trợ lý cá nhân khi bạn không có nhiều thời gian.
Sơ đồ giải thích phương pháp PLAN để tạo prompt ChatGPT, tập trung vào Vấn đề (Problem), Giới hạn (Limit), Hành động (Action) và Số lượng (Number) cho các phản hồi nhanh, có thể hành động.
Hãy thử nghiệm với bảy phương pháp này và xem bạn có nhận được phản hồi đúng trọng tâm từ ChatGPT hay không. Hãy nhớ rằng, không gì có thể ngăn cản bạn tùy chỉnh những prompt này để phù hợp với mục đích sử dụng của riêng mình. Việc thành thạo nghệ thuật viết prompt sẽ mở ra cánh cửa đến vô vàn khả năng với trí tuệ nhân tạo, giúp công việc của bạn trở nên hiệu quả và thông minh hơn bao giờ hết. Khám phá thêm các thủ thuật công nghệ hữu ích khác tại thuthuatmienphi.net để nâng cao năng suất của bạn!