Việc cho phép khách truy cập vào mạng Wi-Fi chính của bạn giống như việc trao chìa khóa ngôi nhà kỹ thuật số của bạn cho họ. Tuy nhiên, nếu bạn biết cách thiết lập mạng Wi-Fi khách an toàn đúng cách, bạn có thể dễ dàng chia sẻ internet với bất kỳ ai ghé thăm, mà không phải lo lắng về việc lộ lọt thông tin riêng tư hay ảnh hưởng đến các thiết bị cá nhân của mình.
Ẩn Mạng Wi-Fi Chính (SSID) – Bước Lọc Đầu Tiên
Một trong những việc đầu tiên tôi thường làm khi thiết lập mạng Wi-Fi cho các thiết bị của mình là ngăn không cho tên mạng (SSID) được phát sóng công khai. Điều này giúp ẩn mạng chính khỏi bất kỳ thiết bị nào đang quét tìm mạng Wi-Fi trong phạm vi router của tôi. Nếu tôi có hai mạng được host trên router, bất kỳ khách nào quét Wi-Fi sẽ chỉ nhìn thấy mạng khách.
Người dùng kiểm tra kết nối Wi-Fi trên điện thoại gần router Wi-Fi để thiết lập mạng khách an toàn.
Mặc dù có một số công cụ có thể phát hiện mạng Wi-Fi ẩn, nhưng mục tiêu chính của tôi khi ẩn mạng chính là để ngăn mọi người nhìn thấy một mạng khác và hỏi mật khẩu của nó. Khi khách đến, họ sẽ chỉ thấy một mạng duy nhất – một mạng mà tôi có thể cung cấp mật khẩu mà không cần lo lắng.
Việc ẩn Wi-Fi chính đóng vai trò như một bộ lọc ban đầu, ngăn chặn những người dùng tò mò thông thường và buộc bất kỳ ai muốn “ngó nghiêng” phải sử dụng các công cụ bổ sung để tìm ra mạng chính của bạn. Khi kết hợp với các biện pháp khác trong danh sách này và mã hóa WPA3, nó tạo ra một mạng vô hình đối với việc duyệt tìm thông thường nhưng vẫn có thể truy cập được bởi các thiết bị đã được tôi cấu hình cá nhân.
Tận Dụng Router Thứ Hai Cho Mạng Wi-Fi Khách
Một lớp bảo vệ khác mà tôi đã thêm vào mạng Wi-Fi khách của mình là chạy nó trên một router riêng biệt với mạng chính. Nếu bạn có một router cũ không sử dụng, bạn có thể thiết lập nó hoạt động như một điểm truy cập (Access Point) cho mạng khách chỉ trong vài phút.
Router Wi-Fi cũ model N300 được tái sử dụng làm điểm truy cập mở rộng sóng cho mạng khách.
Ngoài việc là một cách hữu ích để tái sử dụng router cũ, cách tiếp cận này còn mang lại hai lợi thế lớn. Thứ nhất, nó tách biệt lưu lượng truy cập của khách trên mạng của bạn khỏi lưu lượng cá nhân. Vì các thiết bị cá nhân của bạn được kết nối với một router khác, bất kỳ ai cố gắng thu thập dữ liệu trên mạng khách sẽ chỉ thấy hoạt động từ các thiết bị được kết nối với mạng đó.
Thứ hai, điều này cung cấp vùng phủ sóng tốt hơn, vì router thứ hai có thể hoạt động như một bộ lặp Wi-Fi (Wi-Fi repeater). Giả sử văn phòng của bạn ở một đầu nhà, và phòng khách ở đầu kia. Trong những trường hợp như vậy, tín hiệu từ router Wi-Fi chính của bạn, thường đặt ở văn phòng, sẽ không mạnh ở phía bên kia của ngôi nhà. Bạn có thể thiết lập router thứ hai để hoạt động như một bộ lặp Wi-Fi, cho phép khách của bạn duyệt internet mà không gặp phải tình trạng mất kết nối hoặc vấn đề về phạm vi.
Bạn cũng có thể kiểm soát băng thông mạng tốt hơn khi sử dụng router thứ hai mà không cần phải can thiệp vào cài đặt Wi-Fi phức tạp. Router khách riêng biệt nên được kết nối với băng tần 2.4GHz chậm hơn của router chính nếu bạn kết nối hai router không dây. Nếu bạn đang chạy cáp Ethernet giữa hai router để chia sẻ kết nối internet, bạn có thể thiết lập kiểm soát băng thông trên router thứ hai để quản lý lượng internet được cấp phát cho mạng khách.
Điều này giúp giải phóng băng thông trên các mạng 5GHz hoặc 6GHz nhanh hơn, đảm bảo các thiết bị của bạn có được tốc độ nhanh nhất có thể. Bạn cũng không phải lo lắng về nhiễu từ các thiết bị khác hoặc quá nhiều thiết bị kết nối trên một mạng có thể làm chậm tốc độ internet của bạn.
Kích Hoạt Tính Năng Cách Ly Điểm Truy Cập (AP Isolation)
Tính năng Cách ly Điểm truy cập (Access Point Isolation, hay AP Isolation) hoạt động bằng cách cô lập tất cả các thiết bị được kết nối với một mạng Wi-Fi cụ thể. Nếu bạn có một điện thoại và một máy tính xách tay được kết nối với Wi-Fi khách của mình, cả hai thiết bị này sẽ chỉ có thể giao tiếp với router và không thể nhìn thấy nhau trên mạng. Điều này được sử dụng để bảo vệ các thiết bị khỏi các cuộc tấn công đến từ một thiết bị khác trên cùng một mạng.
Về mặt kỹ thuật, AP Isolation ngăn các thiết bị được kết nối với mạng Wi-Fi giao tiếp với nhau qua mạng LAN (Local Area Network). Mỗi thiết bị được kết nối được gán cho một mạng ảo riêng, được kết nối trực tiếp với router và, rộng hơn, với internet.
Hãy nhớ rằng việc bật AP Isolation có thể làm gián đoạn chức năng trên các thiết bị sử dụng mạng cục bộ của bạn, chẳng hạn như NAS (Network Attached Storage) hoặc máy in không dây, vì các thiết bị này dựa vào khả năng giao tiếp với nhau để hoạt động bình thường.
Điều này làm cho cài đặt này phù hợp hơn với các mạng Wi-Fi công cộng hoặc mạng khách, vì các thiết bị được kết nối chỉ được phép truy cập internet. Tùy thuộc vào nhà sản xuất và kiểu dáng của router, AP Isolation có thể được gọi là client isolation hoặc wireless isolation. Nó thường được tìm thấy trong cài đặt không dây nâng cao, nhưng tốt nhất bạn nên tham khảo hướng dẫn sử dụng router của mình để xác định vị trí tính năng này, nếu router của bạn có hỗ trợ nó.
Cài Đặt Bảo Mật Tùy Chỉnh Cho Router Wi-Fi
Khía cạnh quan trọng nhất của bảo mật mạng là cách mạng của bạn được cấu hình. Nếu bạn nghĩ rằng chỉ cần đặt một mật khẩu phức tạp là đủ, hãy suy nghĩ lại. Nhiều người lầm tưởng Wi-Fi của mình đã an toàn, cho đến khi kiểm tra cài đặt và bất ngờ với một số cài đặt mặc định đang hoạt động.
Cài đặt bảo mật tùy chỉnh cho router Wi-Fi với bốn ăng-ten để tăng cường an ninh mạng gia đình.
Dưới đây là một số cài đặt quan trọng nhất mà bạn cần lưu ý:
Sử dụng Mã Hóa WPA3 (hoặc WPA2/WPA3 Mixed Mode)
WPA2 là một tiêu chuẩn mã hóa lỗi thời với nhiều lỗ hổng bảo mật. Nếu router của bạn hỗ trợ, tôi đặc biệt khuyên dùng mã hóa WPA3. Tuy nhiên, cấu hình hữu ích nhất cho hầu hết các mạng là chế độ hỗn hợp WPA2/WPA3. Điều này cho phép các thiết bị WPA2 cũ hơn của bạn vẫn kết nối với router trong khi vẫn nhận được một số bảo vệ từ giao thức bảo mật WPA3 mới hơn.
Vô Hiệu Hóa WPS (Wi-Fi Protected Setup)
Việc kết nối ngay lập tức các thiết bị với router nghe có vẻ tiện lợi, nhưng WPS có những lỗ hổng bảo mật có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. Bạn nên vô hiệu hóa WPS trên router của mình để tăng cường bảo mật.
Tắt UPnP (Universal Plug and Play)
Cài đặt này tự động mở các cổng trên router của bạn cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Điều này khiến router của bạn dễ bị tấn công từ internet và là lý do bạn nên tắt UPnP.
Ngừng Các Tính Năng Truy Cập Từ Xa (Remote Access)
Một số router cho phép bạn thay đổi cài đặt qua internet. Cài đặt router không phải là thứ mà người dùng thông thường thay đổi hàng ngày, vì vậy tôi đặc biệt khuyên bạn nên tắt bất kỳ tính năng truy cập từ xa nào, vì nó loại bỏ một điểm truy cập tiềm năng cho tin tặc.
Cập Nhật Firmware Router Thường Xuyên
Ngoài các cài đặt bảo mật, bạn nên đảm bảo router của mình đang chạy firmware mới nhất được cung cấp bởi nhà sản xuất. Điều này có xu hướng loại bỏ mọi lỗ hổng bảo mật mà nó có thể có.
Chọn Kênh Wi-Fi Phù Hợp để Tránh Nhiễu
Bạn cũng nên thiết lập lựa chọn kênh phù hợp trên router hoặc mạng khách của mình để tránh nhiễu từ các thiết bị khác hoặc các mạng Wi-Fi chồng chéo. Nếu bạn đang sử dụng băng tần 2.4GHz, tôi khuyên bạn nên sử dụng các kênh 1, 6 và 11 để tránh tắc nghẽn. Tuy nhiên, các kênh bạn sử dụng cuối cùng sẽ phụ thuộc vào các vấn đề tắc nghẽn cụ thể mà bạn đang gặp phải, vì vậy tốt nhất bạn nên phân tích mạng Wi-Fi của mình để tìm ra kênh phù hợp.
Ngoài ra, nếu bạn muốn tránh chia sẻ mật khẩu Wi-Fi hoàn toàn, có những cách khác để chia sẻ mật khẩu Wi-Fi mà không cần nói cho ai biết mật khẩu thực tế. Những phương pháp này dễ dàng và an toàn hơn nhiều so với việc chỉ ghi mật khẩu lên một mảnh giấy dán cạnh router.
Sau khi đã thiết lập, bạn có thể tự tin cho phép khách kết nối với mạng khách chuyên dụng tại nhà mình, mạng này sẽ cung cấp cho họ quyền truy cập internet mà không đặt các thiết bị cá nhân của bạn vào tầm nguy hiểm. Mặc dù việc này tốn một chút thời gian thiết lập hơn so với việc sử dụng router theo cách mà nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) của bạn đã cấu hình, nhưng nó rất xứng đáng với công sức bỏ ra, đặc biệt nếu bạn không muốn khách “ngó nghiêng” vào các hoạt động riêng tư của mình.
