Khi lướt qua các cửa hàng điện máy hoặc trang thương mại điện tử, bạn dễ dàng bắt gặp nhãn “HDR Ready” hay “HDR10+” dán trên đủ loại TV và màn hình, từ phân khúc cao cấp đến bình dân. Tuy nhiên, đừng vội vàng tin vào những lời quảng cáo hào nhoáng đó. Trong phân khúc giá rẻ, nhãn “HDR” có thể mang ý nghĩa hoàn toàn khác biệt so với kỳ vọng, đôi khi chỉ là một chiêu trò marketing. Để thực sự sở hữu một thiết bị có trải nghiệm HDR đáng giá, điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ bản chất công nghệ này và biết đâu là những thông số kỹ thuật thực sự quan trọng.
Nhãn “HDR” – Hơn Cả Một Chiêu Trò Marketing?
Khi thấy chữ “HDR” xuất hiện trên bao bì của một chiếc TV hoặc màn hình giá rẻ, rất nhiều người tiêu dùng đã vội vàng phấn khích. Trên lý thuyết, thiết bị đó có thể hỗ trợ chuẩn HDR10 hoặc thậm chí là Dolby Vision. Thế nhưng, trong thực tế, trải nghiệm HDR mà nó mang lại có thể cực kỳ đáng thất vọng, thậm chí gây hiểu lầm nghiêm trọng.
Vấn đề nằm ở chỗ, HDR đích thực không chỉ đơn thuần là khả năng tương thích với một định dạng. Nó nằm ở cách nội dung hiển thị trên màn hình của bạn. Điều này đòi hỏi thiết bị phải có sức mạnh xử lý đủ tốt, khả năng ánh xạ tông màu (tone mapping) chính xác, và một màn hình có thể thể hiện trọn vẹn dải độ sáng và màu sắc mở rộng mà HDR hứa hẹn. Đáng tiếc, hầu hết các mẫu TV giá rẻ thường không có đủ sức mạnh phần cứng – hoặc sự thông minh của phần mềm – để xử lý các yếu tố này một cách trọn vẹn.
Điều gây khó chịu nhất là hiện tại không có một hệ thống xếp hạng tiêu chuẩn nào buộc các nhà sản xuất phải công bố khả năng thể hiện HDR thực tế của sản phẩm. Nếu bạn đã từng xem nội dung HDR trên chiếc TV giá rẻ của mình và tự hỏi: “Tôi chẳng thấy có gì đặc biệt,” thì rất có thể bạn đang không được xem HDR đúng nghĩa. Bạn chỉ đang nhìn thấy một cái bóng mờ nhạt so với những gì HDR thực sự có thể mang lại, và đó chính xác là điều mà các nhà sản xuất TV đang dựa vào việc bạn không nhận ra.
Logo 4K HDR trên màn hình TV hiển thị cảnh đường phố ban đêm
Yếu Tố Quyết Định “HDR Chuẩn”: Độ Sáng Đỉnh và Độ Tương Phản
Trong một cảnh HDR lý tưởng – ví dụ, một con tàu vũ trụ đang bay về phía một ngôi sao chói lọi – bạn sẽ thấy sự phân biệt rõ ràng giữa bóng tối của không gian và ánh sáng cực mạnh của ngôi sao. Tuy nhiên, nếu chiếc TV của bạn chỉ đạt đỉnh 300 hoặc 400 nits (đơn vị đo độ sáng), thì “ánh sáng chói lọi” đó có thể trông giống như một vệt trắng hơi sáng hơn. Để có hiệu ứng HDR thực sự ấn tượng, bạn cần màn hình đạt ít nhất 600 đến 1.000 nits độ sáng đỉnh. Nếu thấp hơn, các vùng sáng sẽ mất đi sự nổi bật, màu sắc trở nên mờ nhạt và toàn bộ hình ảnh có thể trông thiếu chiều sâu.
Kế đến là độ tương phản, yếu tố này thể hiện khả năng của TV trong việc hiển thị đồng thời màu đen sâu thẳm bên cạnh những điểm sáng chói. Các tấm nền LCD giá rẻ với đèn nền viền (edge-lit backlighting) thường không thể tạo ra khả năng kiểm soát ánh sáng chính xác cần thiết cho HDR thực thụ. Nếu TV của bạn không thể hiển thị các vùng tối một cách sâu thẳm ở các khu vực cụ thể trong khi vẫn giữ được độ sáng ở các vùng khác (một tính năng gọi là “local dimming” – làm mờ cục bộ), bạn đang bỏ lỡ một nửa phương trình HDR. Các lựa chọn TV giá rẻ tốt nhất thường sử dụng ít nhất một dạng local dimming với nhiều vùng làm mờ, mặc dù chúng sẽ không thể sánh bằng độ chính xác ở cấp độ pixel của công nghệ OLED, QLED hoặc QNED.
Một cách thực tế để biết TV “HDR” của bạn có đang hoạt động hiệu quả hay không là xem một cảnh đêm với ánh đèn đường hoặc bầu trời đầy sao. Nếu các điểm sáng bị tràn đáng kể vào các vùng tối hoặc toàn bộ cảnh trông xám xịt đồng đều, khả năng tương phản của TV bạn đang bị hạn chế đáng kể.
Gam Màu Rộng (WCG) – Mảnh Ghép Cuối Cùng Của HDR Sống Động
Một yếu tố khác của HDR thường bị bỏ qua – đặc biệt trên các mẫu TV giá rẻ – là hỗ trợ gam màu rộng (Wide Color Gamut – WCG). Các TV dải động tiêu chuẩn (SDR) bị giới hạn trong không gian màu Rec.709 hoặc sRGB, vốn chỉ bao phủ một dải màu tương đối hẹp. Ngược lại, nội dung HDR thường được làm chủ (mastered) trong không gian màu DCI-P3 rộng hơn nhiều, và đôi khi nhắm đến tiêu chuẩn Rec.2020 thậm chí còn lớn hơn, mặc dù rất ít màn hình tiêu dùng có thể tái tạo hoàn toàn không gian màu này.
Đây là lý do tại sao những video demo về cá nhiệt đới hay vườn hoa mà bạn thường thấy trong các showroom TV lại trông sống động hơn nhiều trên màn hình HDR chuẩn. Bạn thực sự đang nhìn thấy những màu sắc mà các màn hình cũ không thể hiển thị, chẳng hạn như màu đỏ rực rỡ, màu xanh lá cây tươi tốt và màu xanh lam sâu thẳm. Những màu sắc này mang lại cảm giác phong phú và chân thực hơn nhiều so với những gì SDR có thể mang lại.
Nếu bạn tò mò muốn biết liệu màn hình của mình có thực sự thể hiện được HDR và hiển thị dải màu rộng hay không, hãy thử kết nối nó với PC của bạn qua cổng HDMI và truy cập trang web Wide-Gamut. Đây là một bài kiểm tra đơn giản và nó sẽ cho bạn biết liệu màn hình của bạn có thực sự đủ tốt hay chỉ đang “giả vờ”.
Người đàn ông dùng kính lúp kiểm tra chất lượng hình ảnh trên màn hình TV
Bí Quyết Đạt Trải Nghiệm HDR Tốt Nhất Với Ngân Sách Hạn Chế
Sở hữu một trải nghiệm HDR chất lượng với ngân sách eo hẹp là hoàn toàn khả thi. Bạn chỉ cần biết những thông số nào thực sự quan trọng và những thông số nào chỉ là chiêu trò marketing. Như đã đề cập trước đó, bạn sẽ muốn một chiếc TV có thể đạt ít nhất 600 đến 1.000 nits độ sáng đỉnh, hỗ trợ làm mờ cục bộ (local dimming) và bao phủ một gam màu rộng, lý tưởng nhất là gần với DCI-P3.
Ngoài ra, bạn cần hiệu chỉnh TV của mình cho HDR. Nhiều TV giá rẻ có chế độ HDR thường tăng độ bão hòa và độ sáng lên mức không tự nhiên ngay từ khi xuất xưởng. Việc hiệu chỉnh nhanh chóng, bằng cách sử dụng các cài đặt sẵn như chế độ “Cinema” hoặc “Movie” hoặc tự mình điều chỉnh các cài đặt, có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Hãy thử giảm độ sáng một chút, giảm độ sắc nét và điều chỉnh lại độ bão hòa màu để có cái nhìn tự nhiên hơn, bớt “hoạt hình” hơn.
Bạn cũng nên sử dụng nội dung HDR chất lượng và nguồn phát phù hợp, vì HDR chỉ tốt khi nội dung được cấp vào nó cũng chất lượng. Các nền tảng streaming như Netflix và Disney+ cung cấp các tựa phim HDR, nhưng hãy đảm bảo tốc độ internet và thiết bị streaming của bạn hỗ trợ phát lại HDR đúng cách. Nếu bạn là game thủ, các console đời mới như PS5 hoặc Xbox Series X có hỗ trợ HDR, nhưng bạn sẽ cần kiểm tra cài đặt đầu vào của TV để bật chế độ HDR. Hãy nhớ rằng, HDR trên một chiếc TV giá rẻ sẽ không thể khắc phục được nội dung được làm chủ kém chất lượng, vì vậy hãy ưu tiên những nội dung HDR được đánh giá cao.
Cuối cùng, hãy chú ý đến ánh sáng trong phòng. Ánh sáng môi trường có thể làm giảm tác động của HDR. Nếu bạn đang xem trong một căn phòng sáng, ngay cả một chiếc TV HDR khá tốt cũng khó lòng gây ấn tượng. Hãy cố gắng kiểm soát môi trường của bạn: giảm bớt đèn hoặc xem trong phòng tối hơn để những điểm sáng được “bung tỏa” hết mức. Theo tôi, bí quyết HDR tốt nhất với ngân sách eo hẹp có lẽ là sự kiên nhẫn. Giá TV giảm đáng kể trong các đợt giảm giá lớn, và các mẫu TV tầm trung của năm ngoái thường vượt trội hơn các lựa chọn giá rẻ của năm nay. Chỉ cần một chút nghiên cứu và chờ đợi đúng đợt giảm giá, bạn có thể đạt được hiệu suất HDR tốt hơn đáng kể mà không cần chi tiêu nhiều hơn.
