Một chiếc PC có khả năng “tương lai hóa” (future-proof) – tức là có thể đáp ứng tốt các nhu cầu sử dụng trong nhiều năm tới mà không cần nâng cấp – thường bị hiểu lầm là phải cực kỳ đắt đỏ, chỉ đơn giản là nhồi nhét những linh kiện cao cấp nhất vào một bộ vỏ máy tính. Tuy nhiên, với một chút nghiên cứu và những lựa chọn linh kiện thông minh, bạn hoàn toàn có thể tự xây dựng một chiếc PC mà bạn sẽ không cần phải nâng cấp trong ít nhất năm năm tới, đồng thời tiết kiệm đáng kể chi phí.
1. Nắm Bắt Thế Hệ RAM Mới Nhất: Ưu Tiên DDR5
Bộ nhớ RAM (Random Access Memory) đóng vai trò then chốt trong hiệu suất tổng thể của máy tính, đặc biệt là khi xử lý đa nhiệm, các tác vụ nặng như chỉnh sửa video hay chơi game. DDR5 là thế hệ RAM mới nhất hiện nay. Trong khi DDR4 đang dần bị loại bỏ, thế hệ kế nhiệm DDR6 được kỳ vọng sẽ ra mắt người tiêu dùng vào khoảng năm 2026.
Tôi còn nhớ khi mình tự lắp chiếc PC đầu tiên vào năm 2016, DDR3 vẫn còn phổ biến khắp nơi dù DDR4 đã là thế hệ mới nhất. May mắn thay, tôi đã chọn DDR4 dù có thể tiết kiệm tiền nếu mua DDR3. Nhờ quyết định quan trọng đó, tôi đã giữ hai thanh RAM Corsair Vengeance LPX 2x4GB DDR4 2400MHz cho đến năm 2022. Tôi chỉ bổ sung thêm hai thanh RAM tương tự vào năm 2020 để nâng cấp lên 16GB phục vụ công việc chỉnh sửa video.
PC RAM xếp chồng lên nhau
Vào năm 2022, giá RAM DDR5 cực kỳ cao, ví dụ một bộ Corsair Vengeance 2x16GB 5200MHz có thể lên tới 360 USD. Tuy nhiên, hiện tại, những bộ kit tương tự đã có giá chưa đến 100 USD.
Biểu đồ lịch sử giá RAM DDR5
Giá DDR5 sẽ tiếp tục giảm và DDR6 cũng sẽ mất một thời gian để được áp dụng rộng rãi. Vì vậy, DDR5 là lựa chọn hợp lý nhất nếu bạn muốn xây dựng một hệ thống không cần lo lắng về việc nâng cấp trong tương lai gần. DDR5 mang lại tốc độ vượt trội và tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng PC của bạn, dung lượng 32-64GB RAM DDR5 có thể sẽ là quá đủ, ngay cả sau khi DDR6 được phát hành.
2. Lựa Chọn CPU và GPU Cao Cấp Từ Thế Hệ Trước
Card đồ họa (GPU) và bộ vi xử lý (CPU) thuộc thế hệ mới nhất luôn đi kèm với mức giá cao ngất ngưởng. Tuy nhiên, mỗi khi có sản phẩm mới ra mắt, đó cũng là lúc nhiều người dùng sẽ nâng cấp và bán lại những chiếc card đồ họa và CPU cao cấp thuộc thế hệ trước với mức giá phải chăng hơn.
Tôi đã mua một chiếc GTX 1080Ti và Ryzen 9 3900x vào năm 2020 với giá 400 USD mỗi linh kiện, ngay trước khi tình trạng thiếu hụt chip silicon gây ra những đợt tăng giá điên cuồng. Để có một chiếc PC “tương lai”, hãy tìm kiếm các bài đánh giá về những GPU và CPU cao cấp, tập trung vào giá trị mang lại so với hiệu năng mà chúng cung cấp. Việc quá tập trung vào “giá trị” có thể khiến bạn chỉ mua được linh kiện tầm trung, và chúng sẽ không thể duy trì hiệu năng tốt trong thời gian dài bằng những linh kiện cao cấp hơn. Hãy để mắt tới những linh kiện cao cấp đã qua sử dụng với giá tốt, lý tưởng là khoảng 70% giá bán lẻ đề xuất (SRP) hoặc thấp hơn.
Quạt tản nhiệt của card đồ họa GTX 1080 Ti
Ví dụ, việc lựa chọn các linh kiện cao cấp như Nvidia RTX 3080 Ti và AMD Ryzen 9 7900x sẽ đảm bảo GPU và CPU của bạn đủ mạnh để xử lý các tựa game mới nhất và các chương trình nặng cho đến khi GPU không còn được hỗ trợ driver. CPU không sử dụng driver theo cách tương tự, vì vậy chúng có tuổi thọ lâu hơn nhiều – đặc biệt nếu bạn thường xuyên vệ sinh bo mạch chủ và tra lại keo tản nhiệt cho CPU để tránh quá nhiệt và hỏng hóc.
3. Bo Mạch Chủ (Mainboard): Đừng Chọn Loại Tốt Nhất, Nhưng Cũng Đừng Ham Rẻ Nhất
Mặc dù bạn đang mua những linh kiện tốt nhất của thế hệ trước, điều đó không có nghĩa là chúng cần phải được gắn vào bo mạch chủ tốt nhất hiện có để hỗ trợ chúng. Việc chọn bo mạch chủ phù hợp là một sự cân bằng giữa hiệu năng, độ bền và chi phí.
Tuy nhiên, bạn cũng không nên chọn các dòng bo mạch chủ cấp thấp nhất, chẳng hạn như dòng AMD A-series hoặc Intel H-series. May mắn thay, các dòng bo mạch chủ tầm trung của Intel và AMD khá tương đồng về triết lý thiết kế, ví dụ như AMD AM5 B650 cho AMD và Intel LGA 1700 B760. Mặc dù cùng là dòng B-series, không phải tất cả các bo mạch chủ đều giống nhau và bạn nên tìm kiếm hai tính năng quan trọng sau đây:
CPU Ryzen trên bo mạch chủ đã được vệ sinh
Số Lượng VRM và Tản Nhiệt Chất Lượng
Các mô-đun điều chỉnh điện áp (VRM) có nhiệm vụ cung cấp nguồn điện sạch và ổn định cho CPU và các linh kiện khác. Đây là một nhiệm vụ quan trọng và chúng có thể trở nên khá nóng, vì vậy bạn sẽ cần những bo mạch chủ có tản nhiệt (heatsink) lớn phủ lên chúng để giúp làm mát.
Nếu bo mạch chủ của bạn không có VRM chất lượng cao hoặc không có đủ số lượng VRM, CPU tiêu thụ nhiều điện năng sẽ không nhận được nguồn điện cần thiết. Không có quy tắc cứng nhắc nào về số lượng chính xác, nhưng theo kinh nghiệm, hãy nhắm đến ít nhất 10 VRM. Bạn có thể đếm chúng bằng cách tìm các cuộn cảm (choke) – những khối lớn bao quanh CPU.
Bo mạch chủ MSI MEG Z790 với các VRM được tô sáng
Ví dụ, Intel Core i9 13900K có mức tiêu thụ điện năng (TDP) lên tới 253W, một lượng điện năng đáng kinh ngạc đối với một CPU. Để xử lý mức tiêu thụ điện cao này, bạn sẽ muốn ghép nối nó với một bo mạch chủ như MSI B760 Gaming có nhiều VRM và tản nhiệt lớn.
Đảm Bảo Có Ít Nhất Bốn Khe Cắm RAM
Khi mua RAM, hãy cố gắng chỉ mua hai thanh với tổng dung lượng RAM mong muốn của bạn. Hai thanh RAM sẽ sử dụng chế độ kênh đôi (dual-channel), mang lại hiệu năng tối ưu, và việc sử dụng cả bốn khe cắm không làm tăng thêm tốc độ.
Việc sử dụng hai thanh RAM ban đầu sẽ mang lại cho bạn sự linh hoạt để bổ sung thêm trong tương lai mà không phải hy sinh hiệu suất ở hiện tại. Cấu hình 4x8GB không nhanh hơn 2x16GB (giả sử cùng tốc độ xung nhịp), vì vậy việc mua một bộ kit 2x16GB sẽ tốt hơn. Bạn sẽ có hai khe trống để nâng cấp sau này khi nhu cầu phát sinh.
4. Đầu Tư Vào Bộ Nguồn (PSU) Uy Tín
Mặc dù bộ nguồn (PSU) không trực tiếp tăng hiệu năng cho PC của bạn, nhưng nó lại là linh kiện cực kỳ quan trọng đối với một bộ PC được xây dựng đúng cách.
Một PSU kém chất lượng có thể bị hỏng và kéo theo các linh kiện khác của bạn, hoặc tệ hơn là gây ra hỏa hoạn. Năm 2017, thứ đầu tiên tôi nâng cấp trên chiếc PC của mình chính là PSU. Tôi đã chuyển từ một chiếc PSU 500W 80 PLUS Bronze giá rẻ sang một chiếc SilverStone 600W 80 PLUS Silver. Tôi đã giữ chiếc PSU này và sử dụng cho mọi chiếc PC tôi từng có. Đây là linh kiện duy nhất còn sót lại từ chiếc PC ban đầu của tôi, mặc dù tôi khuyên bạn không nên giữ một chiếc PSU lâu hơn năm năm. Bạn cũng có thể tham khảo kênh YouTube PSUCircuit, kênh này kiểm tra rất nhiều PSU về độ tin cậy, hiệu quả, độ ổn định và khả năng xử lý các xung điện lớn.
Để chọn PSU đúng cách, tôi khuyên bạn nên sử dụng công cụ tính toán công suất nguồn PC (PC Power Supply Calculator) và chọn mức công suất ở giới hạn cao hơn của khuyến nghị. Luôn kiểm tra các bài đánh giá và mua từ một thương hiệu uy tín có chế độ bảo hành tốt.
5. Tận Dụng Thị Trường Linh Kiện PC Cũ Đã Qua Sử Dụng
Nhiều người ngại mua linh kiện đã qua sử dụng vì những rủi ro tiềm ẩn. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các rủi ro có thể giúp việc mua phần cứng PC cũ trở thành một lựa chọn tuyệt vời. Ví dụ, hãy thử mua linh kiện PC cũ từ một nhà cung cấp đáng tin cậy có chế độ bảo hành và chính sách đổi trả tốt. Các cửa hàng bán linh kiện cũ tốt nhất sẽ kiểm tra và đảm bảo phần cứng đạt tiêu chuẩn trước khi gửi đi, vì vậy bạn có thể tin tưởng vào những gì mình mua.
Lắp card đồ họa vào khe PCIe trên bo mạch chủ
Các linh kiện PC phần lớn nằm yên trong vỏ máy, hoạt động ngày qua ngày. Trừ khi đó là một GPU được dùng để đào tiền mã hóa (hiện nay không còn phổ biến như trước), các linh kiện PC thường không chịu áp lực quá lớn đến mức đột ngột hỏng hóc. Nếu bạn chỉ mua phần cứng thế hệ trước, chúng sẽ không quá cũ đến mức bám đầy bụi và dễ bị quá nhiệt.
Nếu bạn lo lắng về tuổi thọ, bạn luôn có thể tra lại keo tản nhiệt cho GPU và mua một bộ tản nhiệt tốt cho CPU để giữ nhiệt độ ở mức ổn định. Hãy tham gia các nhóm Facebook hoặc để mắt tới các ưu đãi trên Facebook Marketplace và eBay, bạn cuối cùng sẽ tìm thấy những linh kiện PC tuyệt vời với mức giá hời.
Kết Luận
Việc xây dựng một chiếc PC có khả năng “tương lai hóa” không đòi hỏi bạn phải chi trả số tiền lớn nhất. Thay vào đó, đó là một quá trình lựa chọn thông minh và có chiến lược. Bằng cách ưu tiên bộ nhớ RAM DDR5 thế hệ mới nhất, đầu tư vào CPU và GPU cao cấp từ thế hệ trước, chọn bo mạch chủ với VRM chất lượng và đủ khe RAM, sử dụng bộ nguồn uy tín, và không ngại tận dụng thị trường linh kiện cũ, bạn hoàn toàn có thể sở hữu một hệ thống máy tính mạnh mẽ, bền bỉ và có giá trị trong ít nhất 5 năm tới. Đây là cách tiếp cận thông minh để vừa tối ưu hiệu suất, vừa tiết kiệm chi phí, đảm bảo trải nghiệm sử dụng ổn định mà không lo lỗi thời.
Bạn có kinh nghiệm nào trong việc xây dựng PC bền vững không? Hãy chia sẻ những mẹo và thủ thuật của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
