Máy tính Windows của bạn có đang hoạt động chậm chạp, giật lag sau một thời gian sử dụng? Đừng lo lắng, việc đưa PC trở lại trạng thái tốt nhất không cần tốn quá nhiều thời gian hay công sức. Chỉ với vài bước đơn giản, bạn hoàn toàn có thể khiến chiếc máy tính của mình chạy mượt mà, nhanh nhẹn như thuở ban đầu. Dưới đây là 5 mẹo hiệu quả mà chuyên gia thuthuatmienphi.net khuyên bạn nên áp dụng ngay để tối ưu hiệu suất PC.
1. Kiểm Soát Danh Sách Ứng Dụng Khởi Động Cùng Windows
Mỗi khi cài đặt một ứng dụng mới, nó thường tự động thêm mình vào danh sách khởi động cùng Windows. Điều này có nghĩa là ứng dụng đó sẽ tự động chạy mỗi khi bạn bật hoặc khởi động lại máy tính, chiếm giữ tài nguyên hệ thống và nằm im lìm trong khay hệ thống. Mặc dù việc một vài ứng dụng làm việc thiết yếu tự động khởi chạy là hợp lý, nhưng hầu hết các chương trình khác đều không cần đặc quyền này. Vì các ứng dụng khởi động có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất hệ thống, bạn nên xóa bỏ những chương trình không cần thiết khỏi danh sách này.
Để vô hiệu hóa một ứng dụng khởi động, bạn hãy chuột phải vào nút Start và chọn Task Manager. Trong bảng điều khiển bên trái, chuyển đến tab Startup apps (Ứng dụng khởi động). Sau đó, nhấp vào cột Status (Trạng thái) để sắp xếp các ứng dụng theo trạng thái được bật hoặc tắt. Kiểm tra cột Startup impact (Mức độ tác động khởi động) để xác định các ứng dụng có mức độ ảnh hưởng cao hoặc trung bình và vô hiệu hóa chúng. Đồng thời, loại bỏ bất kỳ chương trình nào không nằm trong bộ công cụ làm việc thiết yếu của bạn.
2. Dọn Dẹp Rác Hệ Thống Với Disk Cleanup
Để hoạt động hiệu quả, Windows cần ít nhất 15% không gian trống trên ổ đĩa cài đặt hệ điều hành (tùy thuộc vào tổng dung lượng). Nếu ổ đĩa của bạn gần đầy, hãy bắt đầu với công cụ Disk Cleanup tích hợp sẵn để loại bỏ các bản cập nhật Windows cũ, định nghĩa diệt virus, tệp internet tạm thời và các mục trong Thùng rác. Ngoài ra, bạn cũng có thể cân nhắc thiết lập Storage Sense để tự động hóa quá trình dọn dẹp.
Giao diện công cụ Disk Cleanup đang chạy trên màn hình desktop Windows 11, giúp dọn dẹp ổ đĩa và tăng tốc máy tính.
Nếu bạn vẫn cần thêm không gian sau khi dọn dẹp, hãy sử dụng công cụ miễn phí như TreeSize để trực quan hóa những gì đang thực sự chiếm dụng bộ nhớ của bạn và xác định các tệp lớn cần xóa. Việc dọn dẹp ổ đĩa định kỳ là một bước quan trọng giúp duy trì hiệu suất mượt mà cho hệ thống.
3. Tối Ưu Cài Đặt Nguồn Để Đạt Hiệu Suất Tối Đa
Windows cung cấp ba chế độ nguồn chính: Cân bằng (Balanced), Hiệu suất tốt nhất (Best performance) và Hiệu quả năng lượng tốt nhất (Best power efficiency). Trên máy tính xách tay, Windows thường sử dụng chế độ Cân bằng khi cắm sạc và Hiệu quả năng lượng tốt nhất khi chạy bằng pin. Mặc dù các cài đặt mặc định này giúp hạn chế tiêu thụ điện năng và kéo dài tuổi thọ pin, chúng cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu suất hệ thống bằng cách điều tiết tốc độ CPU.
Để kiểm tra và điều chỉnh cài đặt nguồn, bạn vào Start > Settings > System > Power & battery. Mở rộng phần Power mode (Chế độ nguồn). Từ menu thả xuống Plugged in (Khi cắm sạc), hãy chọn Best performance. Bạn có thể lặp lại tương tự cho tùy chọn On battery (Khi dùng pin) nếu không muốn Windows giảm hiệu suất hệ thống khi chạy bằng pin (lưu ý: điều này sẽ làm tiêu hao pin nhanh hơn).
Tiếp theo, hãy xem xét cài đặt Energy Saver (Tiết kiệm năng lượng) của bạn. Bạn có thể cấu hình Energy Saver để kích hoạt khi pin của bạn đạt đến một phần trăm cụ thể. Theo mặc định, nó thường bật ở mức 30% và giảm hiệu suất để tiết kiệm năng lượng. Việc giảm ngưỡng này xuống 20% hoặc thậm chí 10% có thể giúp duy trì hiệu suất đầy đủ lâu hơn trước khi hệ thống bắt đầu điều tiết để tiết kiệm pin.
4. Quản Lý Tab Trình Duyệt Hiệu Quả Hơn
Thói quen mở quá nhiều tab trình duyệt là một vấn đề phổ biến mà nhiều người dùng máy tính mắc phải, thường là do sợ mất quyền truy cập vào thông tin quan trọng. Theo thời gian, việc tích lũy tab mà không chủ động đóng chúng là rất dễ dàng. Kết quả có thể là một mớ hỗn độn gây cản trở năng suất và làm mất đi mục đích sử dụng tab. Ngoài ra, các tab trình duyệt cũng chiếm một lượng đáng kể bộ nhớ RAM. Do đó, nếu không quản lý chúng một cách chủ động, chúng có thể làm chậm máy tính của bạn và ảnh hưởng đến hiệu suất của các ứng dụng khác.
Tiện ích mở rộng Session Buddy trên trình duyệt Chrome, hiển thị danh sách các tab đã lưu, hỗ trợ quản lý tab hiệu quả.
Có nhiều cách để quản lý tab hiệu quả. Một trong những phương pháp hữu ích là sử dụng tiện ích mở rộng như Session Buddy cho Chrome để lưu các tab đang mở dưới dạng một bộ sưu tập mà bạn có thể khôi phục sau này. Ngoài ra, một mẹo hữu ích khác là đặt giới hạn số lượng tab. Hãy cố gắng giữ số lượng tab dưới 10 tại bất kỳ thời điểm nào. Việc xem lại các tab đang mở vào cuối mỗi phiên làm việc và đóng những tab không còn cần thiết cũng rất hữu ích. Tôi cũng thường sử dụng ứng dụng Sticky Notes để nhanh chóng ghi lại các ghi chú và liên kết muốn xem lại sau trong ngày. Điều này giúp tôi tập trung vào công việc hiện tại, ít lo lắng hơn về việc mất các tab hữu ích và giải phóng bộ nhớ hệ thống quý giá cho các ứng dụng khác.
5. Nâng Cấp Phần Cứng – Yếu Tố Quyết Định Hiệu Năng
Hai linh kiện phần cứng dễ thay thế nhất trong hệ thống của bạn thường là lý do chính khiến hệ thống bị lag. Nếu bạn vẫn đang sử dụng ổ cứng cơ học (HDD) làm ổ đĩa chính hoặc thậm chí là ổ phụ, việc nâng cấp lên ổ cứng thể rắn (SSD) chuẩn NVMe hoặc SATA có thể cải thiện đáng kể tốc độ và giảm các vấn đề về sử dụng ổ đĩa cao.
Tương tự, 16GB RAM là tiêu chuẩn cho máy tính để bàn và máy tính xách tay hiện đại (ngay cả Apple hiện cũng cung cấp 16GB làm tiêu chuẩn trên các mẫu MacBook của mình). Dung lượng này cung cấp đủ không gian để đa nhiệm mượt mà, ngay cả khi bạn chủ yếu duyệt web với nhiều tab đang mở. Thêm một thanh RAM 8GB là một nâng cấp hiệu quả về chi phí và có thể mang lại những cải thiện hiệu suất rõ rệt.
Việc nâng cấp ổ cứng và bộ nhớ có thể đơn giản như tháo nắp lưng và lắp ổ NVMe và RAM vào các khe cắm tương ứng. Trên thực tế, phần khó nhất có lẽ chỉ là việc theo dõi tất cả những con ốc nhỏ xíu giữ chặt tấm lưng máy. Tuy nhiên, điều này không đúng với tất cả các mẫu laptop, vì vậy hãy kiểm tra khả năng nâng cấp của thiết bị với nhà sản xuất trước khi “mày mò” bên trong.
Kết Luận
Việc PC Windows chạy chậm chạp không phải là một vấn đề không thể giải quyết. Bằng cách áp dụng các mẹo đơn giản nhưng hiệu quả như kiểm soát ứng dụng khởi động, dọn dẹp rác hệ thống với Disk Cleanup, tối ưu cài đặt nguồn, quản lý tab trình duyệt hiệu quả và cân nhắc nâng cấp phần cứng, bạn hoàn toàn có thể khôi phục lại hiệu suất mượt mà cho chiếc máy tính của mình. Nếu phần cứng không phải là điểm nghẽn, những mẹo này chắc chắn sẽ giúp máy tính Windows của bạn chạy trơn tru, không còn tình trạng giật lag.
Thêm một mẹo nhỏ nhưng cực kỳ hữu ích là bất cứ khi nào một phiên bản Windows lớn mới ra mắt, hãy bỏ qua việc nâng cấp trực tiếp và thay vào đó thực hiện cài đặt sạch (clean install) Windows. Điều này sẽ giúp bạn tránh được nhiều rắc rối về sau và đảm bảo hệ thống hoạt động với hiệu suất tối ưu nhất. Hãy thử áp dụng các mẹo này và đừng ngần ngại chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
