Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, một kết nối internet chậm có thể gây khó chịu tột độ. Tôi từng đổ lỗi hoàn toàn cho nhà cung cấp dịch vụ internet của mình mỗi khi tốc độ mạng ì ạch—cho đến khi tôi nhận ra vấn đề thực sự nằm ngay trong phòng khách của mình. Sau khi thực hiện một vài điều chỉnh đơn giản, internet nhà tôi đã thay đổi từ trạng thái giật lag, gây ức chế sang tốc độ nhanh chóng và ổn định. Điều đáng ngạc nhiên là những giải pháp này không hề phức tạp mà bất kỳ ai cũng có thể tự mình thực hiện. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng mạng chậm, video call bị gián đoạn hay game online bị lag, hãy cùng khám phá 6 mẹo đơn giản dưới đây để tự mình tối ưu hóa hiệu suất Wi-Fi và cải thiện trải nghiệm internet tại nhà một cách đáng kể.
1. Luôn Cập Nhật Phần Mềm (Firmware) Cho Router
Giống như điện thoại thông minh hay máy tính cá nhân, router của bạn cũng chạy trên một hệ điều hành riêng, hay còn gọi là firmware, và nó cần được cập nhật thường xuyên. Việc cập nhật firmware là cực kỳ quan trọng vì nó giúp khắc phục nhiều vấn đề khác nhau. Các bản cập nhật phần mềm này có thể bổ sung các tính năng mới, sửa lỗi, vá các lỗ hổng bảo mật, đồng thời cải thiện hiệu suất và độ ổn định của thiết bị. Tôi từng bỏ qua bước này cho đến khi nhận ra rằng firmware lỗi thời có thể là nguyên nhân đằng sau những lần mất kết nối ngẫu nhiên và tốc độ mạng chậm chạp.
Hãy thường xuyên kiểm tra và cài đặt các bản cập nhật ngay khi chúng có sẵn. Một số router đời mới có tính năng tự động cập nhật, nhưng nhiều mẫu cũ hơn yêu cầu bạn phải đăng nhập thủ công vào giao diện quản lý của router—thường là bằng cách nhập địa chỉ IP như 192.168.1.1 vào trình duyệt web. Bạn có thể tham khảo sách hướng dẫn sử dụng router của mình để biết chi tiết các bước thực hiện.
2. Thường Xuyên Khởi Động Lại Router
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng việc khởi động lại router có thể giải quyết một lượng đáng ngạc nhiên các vấn đề về internet. Giống như việc khởi động lại điện thoại có thể khắc phục nhiều trục trặc, việc khởi động lại router cũng có thể giải quyết các lỗi tạm thời.
Cận cảnh cổng USB trên một router Wi-Fi, minh họa cho việc khởi động lại thiết bị hoặc kết nối phụ kiện.
Router có thể tích tụ các lỗi bộ nhớ, các tiến trình chạy ngầm và những lỗi nhỏ khác theo thời gian, khiến chúng hoạt động chậm chạp. Việc khởi động lại sẽ xóa bộ nhớ tạm thời, làm mới mạng và giúp router hoạt động hiệu quả hơn. Tôi thường khởi động lại router mỗi khi gặp vấn đề về internet để đảm bảo rằng trục trặc là do nhà cung cấp dịch vụ mạng chứ không phải do thiết bị router của mình.
Bạn không cần phải khởi động lại router mỗi ngày, nhưng thực hiện việc này vài tuần một lần – hoặc khi bạn cảm thấy internet chậm chạp – có thể giúp mọi thứ hoạt động trơn tru. Bạn chỉ cần rút phích cắm router ra, đợi khoảng 10 giây rồi cắm lại. Một số router hiện đại còn cho phép bạn lên lịch tự động khởi động lại vào những giờ thấp điểm, chẳng hạn như vào ban đêm, để bạn không cần phải bận tâm đến việc đó.
3. Hạn Chế Số Lượng Thiết Bị Kết Nối
Mặc dù tốc độ Wi-Fi của bạn có thể nhanh trên lý thuyết, nhưng mỗi thiết bị kết nối vào mạng đều chia sẻ cùng một lượng băng thông giới hạn—và đó chính là lý do khiến mọi thứ có thể trở nên chậm chạp. Hãy hình dung băng thông như một chiếc bánh pizza duy nhất—càng nhiều thiết bị kết nối, mỗi thiết bị sẽ nhận được một lát bánh nhỏ hơn. Nếu quá nhiều thiết bị đang cố gắng phát trực tuyến, tải xuống hoặc cập nhật cùng lúc, mỗi thiết bị sẽ nhận được một phần nhỏ hơn của băng thông khả dụng.
Trong nhà tôi, tôi nhận thấy các cuộc gọi video của mình thường xuyên bị giật hoặc ngắt kết nối khi các thiết bị khác đang tích cực thực hiện các tác vụ tiêu tốn nhiều băng thông. Ngay cả các thiết bị ở trạng thái nhàn rỗi cũng có thể sử dụng băng thông cho các bản cập nhật nền và đồng bộ hóa dữ liệu. Các thiết bị nhà thông minh, như camera an ninh, bộ điều nhiệt và trợ lý giọng nói, luôn kết nối internet ngay cả khi không được sử dụng. Điện thoại và máy tính xách tay cũng tự động chạy các bản cập nhật hoặc đồng bộ hóa đám mây.
Mỗi khi internet của tôi trở nên chậm chạp, tôi sẽ ngắt kết nối các thiết bị không sử dụng để giải phóng băng thông cho các thiết bị đang hoạt động. Tuy nhiên, bạn không cần phải ngắt kết nối mọi thứ nếu router của bạn có cài đặt Chất lượng Dịch vụ (QoS – Quality of Service), cho phép bạn ưu tiên lưu lượng mạng trên router Wi-Fi của mình. Tính năng này giúp bạn ưu tiên băng thông cho các ứng dụng hoặc thiết bị quan trọng, đảm bảo chúng nhận được tốc độ ổn định nhất.
4. Giảm Khoảng Cách Giữa Thiết Bị và Router
Một trong những cách đơn giản nhất để đạt được tốc độ internet nhanh hơn và ổn định hơn là giảm khoảng cách giữa thiết bị của bạn và router. Tín hiệu Wi-Fi sẽ yếu đi khi chúng phải xuyên qua tường, trần nhà, đồ nội thất và thậm chí cả cơ thể người. Điều này đặc biệt đúng đối với các băng tần 5GHz và 6GHz nhanh hơn, vốn có tầm phủ sóng ngắn hơn so với băng tần 2.4GHz. Bạn càng ở xa router, tốc độ và cường độ tín hiệu của bạn càng giảm.
Hệ thống Wi-Fi Mesh Google Nest Pro gồm ba bộ định tuyến màu trắng, được bố trí trong không gian phòng khách hiện đại, tượng trưng cho giải pháp phủ sóng Wi-Fi toàn diện.
Một dấu hiệu rõ ràng của Wi-Fi yếu là việc các vạch sóng trên thiết bị của bạn biến mất khi bạn di chuyển xa router. Trong trường hợp của tôi, mỗi khi tôi vào phòng ngủ, biểu tượng Wi-Fi từ đầy vạch giảm xuống chỉ còn một hoặc hai vạch. Điều đó có vẻ không quan trọng, nhưng nó ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ, khiến ngay cả những tác vụ đơn giản như trò chuyện với bạn bè trên Zalo, Facebook Messenger cũng trở nên khó chịu.
Mỗi khi tôi cần thực hiện bất kỳ hoạt động tiêu tốn nhiều băng thông nào, chẳng hạn như xem phim trực tuyến độ phân giải cao, tôi phải ở trong phòng khách hoặc các phòng gần đó để có trải nghiệm tốt nhất. Cách sắp xếp này phù hợp với tôi và tôi không bận tâm đến sự bất tiện nhỏ đi kèm, vì router của tôi đã được đặt ở trung tâm ngôi nhà và tôi hiếm khi sử dụng điện thoại hoặc máy tính xách tay trong phòng ngủ.
Nếu router của bạn đang ở trong một góc nhà xa xôi, hãy thử di chuyển nó đến một vị trí trung tâm hơn trong nhà. Ví dụ, nếu phòng khách của bạn ở giữa, còn phòng ngủ và phòng làm việc ở hai bên, bạn nên đặt router ở phòng khách. Nếu việc di chuyển router đến một vị trí trung tâm hơn vẫn không khắc phục được vấn đề, tôi khuyên bạn nên xem xét sử dụng hệ thống Wi-Fi Mesh, chẳng hạn như ASUS ZenWiFi AX6600 hoặc Amazon eero 7, để mở rộng phạm vi phủ sóng và đảm bảo tín hiệu mạnh mẽ khắp ngôi nhà.
5. Lựa Chọn Băng Tần Wi-Fi Phù Hợp (2.4GHz, 5GHz, 6GHz)
Các router hiện đại thường phát sóng trên nhiều băng tần tần số khác nhau: 2.4GHz, 5GHz và 6GHz (thường thấy ở các router mới nhất). Mỗi băng tần có những ưu điểm riêng, và việc chọn đúng băng tần có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể về tốc độ và độ tin cậy của internet.
- Băng tần 2.4GHz: Cung cấp phạm vi phủ sóng xa hơn và khả năng xuyên tường tốt hơn, lý tưởng cho các thiết bị ở xa router hoặc trong các khu vực có tường dày. Tuy nhiên, nó chậm hơn và dễ bị nhiễu hơn vì nhiều thiết bị gia dụng—như lò vi sóng, bộ đàm trẻ em và thiết bị Bluetooth—cũng hoạt động trong băng tần này.
- Băng tần 5GHz: Mặt khác, cung cấp tốc độ nhanh hơn và ít nhiễu hơn nhưng lại có phạm vi phủ sóng ngắn hơn.
- Băng tần 6GHz: Là băng tần mới nhất, nhanh nhất và ít tắc nghẽn hơn nữa, mang lại hiệu suất vượt trội và ít nhiễu loạn hơn.
Router Wi-Fi của tôi là loại dual-band (hai băng tần), sử dụng một băng tần 2.4GHz và một băng tần 5GHz, điều này mang lại cho tôi sự linh hoạt tùy thuộc vào vị trí trong nhà hoặc hoạt động trực tuyến tôi đang thực hiện. Tuy nhiên, tôi chủ yếu kết nối với băng tần 5GHz vì nó mang lại hiệu suất tốt hơn khi tôi phát trực tuyến hoặc tải xuống nội dung.
Nếu bạn có router dual-band, hãy đảm bảo rằng bạn đang sử dụng băng tần 5GHz cho các tác vụ đòi hỏi tốc độ cao. Tuy nhiên, nếu router của bạn hỗ trợ băng tần 6GHz, bạn có thể nhận được hiệu suất tốt hơn nữa khi sử dụng nó thay vì băng tần 5GHz, đặc biệt là với các thiết bị tương thích.
6. Ưu Tiên Kết Nối Có Dây (Ethernet) Khi Có Thể
Mặc dù Wi-Fi tiện lợi, nhưng nó không phải lúc nào cũng là lựa chọn nhanh nhất hoặc đáng tin cậy nhất—đặc biệt nếu bạn đang chơi game, phát trực tuyến 4K hoặc làm việc với các tệp tải lên lớn. Đó là lý do tại sao tôi luôn ưu tiên sử dụng kết nối Ethernet bất cứ khi nào có thể. Một kết nối Ethernet có dây cung cấp một đường truyền trực tiếp từ thiết bị của bạn đến router, loại bỏ nhiễu, mất tín hiệu và tắc nghẽn có thể xảy ra với mạng không dây.
Các kết nối có dây thường cung cấp độ trễ thấp hơn và kết nối ổn định hơn cho các tác vụ đòi hỏi cao so với Wi-Fi. Điều này có thể tạo ra sự khác biệt giữa các cuộc gọi video mượt mà và giật cục, hoặc chiến thắng một trận game thay vì bị lag vào khoảnh khắc quyết định. Đó là lý do tại sao tôi đã chuyển sang dùng cáp Ethernet cho chiếc Smart TV của mình để cải thiện trải nghiệm xem phim trực tuyến.
Một người đang cắm cáp Ethernet vào cổng mạng RJ45 trên mặt sau của router Wi-Fi, minh họa cho việc thiết lập kết nối internet có dây ổn định.
Nếu router của bạn ở trong một phòng khác, bạn không nhất thiết phải chạy một sợi cáp xuyên qua cả ngôi nhà. Các bộ chuyển đổi Powerline (dùng đường dây điện) hoặc bộ kit MoCA (Multimedia over Coax – dùng đường dây cáp đồng trục) có thể mở rộng kết nối có dây của bạn bằng cách sử dụng hệ thống dây điện hoặc cáp đồng trục sẵn có trong nhà—không cần phải khoan đục gì cả.
Chắc chắn, việc sử dụng Ethernet không phải lúc nào cũng khả thi trong mọi tình huống, vì không phải tất cả các thiết bị đều hỗ trợ công nghệ này. Tuy nhiên, đối với các thiết bị có thể kết nối như laptop, máy tính để bàn, Smart TV và máy chơi game console, việc sử dụng thiết lập có dây là một thay đổi lớn, giúp trải nghiệm mạng của bạn ổn định và nhanh chóng hơn rất nhiều. Đối với các thiết bị không có cổng Ethernet, bạn có thể sử dụng adapter USB sang Ethernet như UGREEN hoặc các loại tương tự để có được lợi ích của kết nối có dây.
Internet nhanh và đáng tin cậy không chỉ phụ thuộc vào gói cước bạn đăng ký. Bạn có thể đang trả tiền cho tốc độ gigabit, nhưng nhiễu, tắc nghẽn và cài đặt không phù hợp có thể làm giảm đáng kể tốc độ thực tế mà bạn nhận được. Tuy nhiên, với những điều chỉnh đơn giản này, bạn hoàn toàn có thể tận dụng tối đa những gì mình đã chi trả. Hãy thử áp dụng những mẹo này và bạn có thể sẽ ngạc nhiên về mức độ nhanh hơn và mượt mà hơn mà kết nối internet của mình mang lại.
