Nhiếp ảnh không chỉ đơn thuần là việc nhấn nút chụp. Để tạo ra những bức ảnh thực sự ấn tượng và có sức hút, việc nắm vững các kỹ thuật bố cục ảnh là điều vô cùng quan trọng. Dù bạn sử dụng máy ảnh chuyên nghiệp hay chỉ đơn giản là chiếc smartphone của mình, bố cục chính là yếu tố biến một bức ảnh “tốt” thành một bức ảnh “tuyệt vời”. Nó giúp bạn dẫn dắt ánh mắt người xem, kể câu chuyện và truyền tải cảm xúc một cách hiệu quả hơn.
Bài viết này, được biên soạn bởi các chuyên gia công nghệ tại thuthuatmienphi.net, sẽ giới thiệu 9 quy tắc bố cục kinh điển và những mẹo nhỏ để bạn áp dụng chúng, từ đó nâng cao kỹ năng chụp ảnh đẹp của mình một cách đáng kể.
1. Đường Dẫn (Leading Lines)
Đường dẫn là một trong những kỹ thuật bố cục nhiếp ảnh cơ bản nhất nhưng cực kỳ hiệu quả. Nó sử dụng các đường nét tự nhiên hoặc nhân tạo trong khung hình để dẫn dắt ánh mắt người xem đến điểm trọng tâm của bức ảnh. Đường, sông, thung lũng, hàng rào, hay thậm chí là kiến trúc trong đô thị đều có thể trở thành những đường dẫn tuyệt vời.
Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích cho nhiếp ảnh phong cảnh, nơi bạn có thể dùng một con đường uốn lượn hay một dòng sông để tạo chiều sâu. Trong môi trường đô thị, các con phố hay đường ray xe lửa cũng là lựa chọn lý tưởng, luôn có một điểm thú vị chờ đợi ở cuối đường. Điểm nhấn có thể là mặt trời mọc/lặn, hoặc một nhóm người đang di chuyển.
Đường ray xe lửa tạo đường dẫn thị giác trong bố cục nhiếp ảnh
2. Đối Xứng (Symmetry)
Sự đối xứng mang lại cảm giác cân bằng, hài hòa và thường rất thu hút. Đây là một kỹ thuật bố cục ảnh tuyệt vời, đặc biệt trong những điều kiện thời tiết mưa, khi bạn có thể tận dụng những vũng nước đọng để tạo ra hình ảnh phản chiếu hoàn hảo.
Tuy nhiên, bạn không nhất thiết phải chờ mưa để tạo ra những bức ảnh đối xứng xuất sắc. Nhiều công trình kiến trúc được thiết kế với sự đối xứng rõ rệt, hoặc bạn có thể sử dụng mặt nước tĩnh lặng của hồ, ao để tạo phản chiếu. Khi chụp ảnh đẹp với bố cục đối xứng, hãy bật lưới trên camera của bạn để căn chỉnh chính xác, đảm bảo hai nửa bức ảnh chiếm một lượng không gian tương đương.
Bố cục đối xứng phản chiếu trên mặt hồ trong nhiếp ảnh
3. Tập Trung Vào Một Chủ Thể (Focus on One Subject)
Tạo sự chủ đích là yếu tố quan trọng để bức ảnh trở nên thú vị. Cách tốt nhất để đạt được điều này là tập trung vào một chủ thể duy nhất. Hãy sử dụng phần còn lại của khung cảnh làm “phông nền” để kể câu chuyện của bạn hiệu quả hơn, nhưng luôn giữ một yếu tố trọng tâm rõ ràng.
Chủ thể chính có thể là bất cứ thứ gì: một bức chân dung ấn tượng, hay trong nhiếp ảnh đường phố, đó có thể là một chiếc ô nổi bật hoặc một chiếc xe đạp độc đáo. Việc lên kế hoạch trước cho buổi chụp sẽ giúp bạn xác định chủ thể chính. Tuy nhiên, bạn cũng có thể dành thời gian quan sát xung quanh để tìm kiếm điểm nhấn thú vị.
Chân dung một người ngồi cạnh kênh đào, tập trung vào chủ thể chính
4. Sử Dụng Tỉ Lệ (Scale)
Khi chụp ảnh phong cảnh hoặc những địa điểm hùng vĩ, hãy cân nhắc sử dụng người hoặc vật thể để minh họa sự đồ sộ của cảnh quan. Ví dụ, bạn có thể đặt một người vào khung cảnh núi non để nhấn mạnh kích thước khổng lồ của ngọn núi. Thay vì chụp chân dung, hãy lùi lại hoặc thu nhỏ để người đó trông nhỏ bé hơn, tạo ra sự tương phản về tỉ lệ.
Động vật cũng có thể là cách tuyệt vời để thể hiện tỉ lệ của khung cảnh. Để làm nổi bật điều này, tốt nhất bạn nên sử dụng chế độ chụp ảnh chính của smartphone thay vì chế độ chân dung (Portrait Mode). Điều này sẽ giúp bạn lấy nét được nhiều cảnh hơn, từ đó tăng cường hiệu ứng tỉ lệ.
Con người tạo tỉ lệ với núi và cầu thang hùng vĩ trong ảnh phong cảnh
5. Quy Tắc Một Phần Ba (Rule of Thirds)
Quy tắc một phần ba là một nguyên tắc kinh điển trong bố cục nhiếp ảnh. Đúng như tên gọi, bạn chia bức ảnh thành ba phần bằng nhau theo chiều ngang và chiều dọc, tạo thành chín ô vuông và bốn giao điểm. Thay vì đặt chủ thể chính vào giữa, bạn sẽ đặt chúng tại một trong bốn giao điểm hoặc dọc theo các đường kẻ.
Quy tắc này có thể áp dụng trong mọi tình huống: ảnh phong cảnh, chân dung, hay ảnh đường phố. Nó cũng hiệu quả không kém với ảnh đen trắng như ảnh màu. Bạn có thể chia ảnh từ trái sang phải hoặc từ trên xuống dưới tùy theo ý đồ của mình. Để căn chỉnh chính xác, hãy bật lưới trên camera điện thoại của bạn. Mặc dù đơn giản để thực hiện, bạn có thể cần luyện tập để đặt chủ thể vào đúng vị trí một cách tự nhiên và thu hút.
Áp dụng quy tắc một phần ba trên con phố đông đúc
6. Tương Phản Cao (High-Contrast Shadows and Background)
Dù dễ khiến bức ảnh bị “quá đà”, nhưng việc tạo ra bóng đổ và nền có độ tương phản cao có thể mang lại hiệu ứng thị giác mạnh mẽ nếu được thực hiện khéo léo. Bạn có thể kiểm soát độ tương phản này thông qua ánh sáng tự nhiên hoặc bằng phần mềm hậu kỳ.
Để chụp ảnh đẹp theo phong cách này, thời điểm lý tưởng là lúc bình minh hoặc hoàng hôn. Nếu chụp vào giữa ngày, bạn cần biết cách tận dụng ánh sáng mạnh để biến nó thành lợi thế, chứ không phải điểm yếu. Bạn có thể tăng cường độ tương phản bằng cách điều chỉnh thanh trượt “Shadows” (Bóng đổ) và “Contrast” (Tương phản) trong bất kỳ ứng dụng chỉnh sửa ảnh nào, kể cả ứng dụng mặc định trên smartphone của bạn.
Bức ảnh thành phố và kênh đào với bóng đổ và nền tương phản cao chụp bằng smartphone
7. Đặt Chủ Thể Ở Giữa (Central Composition)
Nhiều người thường khuyên không nên đặt chủ thể vào giữa bức ảnh, nhưng thực tế là trong nhiều trường hợp, điều này lại có thể làm cho bức ảnh trở nên thú vị hơn. Bí quyết nằm ở việc đảm bảo chủ thể phải hòa hợp với khung cảnh chứ không phải tách biệt với nó.
Việc đặt chủ thể chính vào giữa có thể là một phần của việc áp dụng linh hoạt quy tắc một phần ba hoặc đơn giản là cách dễ dàng để tạo ra một điểm nhấn rõ ràng. Hãy đảm bảo rằng người xem có thể dễ dàng hiểu được ý đồ của bức ảnh. Đôi khi, bạn có thể cần cầm máy ảnh cao hơn một chút để có được góc nhìn tốt nhất.
Thuyền bè di chuyển trong cảng với chủ thể được đặt ở giữa khung hình
8. Chụp Từ Trên Cao (Photographing From Above)
Chụp ảnh đường chân trời hoặc các cảnh quan rộng lớn từ trên cao thường mang lại kết quả ấn tượng nhất với máy ảnh DSLR hoặc mirrorless. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể đạt được những bức ảnh tuyệt vời bằng smartphone nếu hiểu rõ giới hạn của nó. Smartphone không mạnh về khả năng zoom, nhưng lại rất tốt trong việc tạo ra những bức ảnh góc rộng đẹp.
Quan trọng là khung cảnh bạn chọn phải đủ thú vị và bạn cần có một điểm tập trung cụ thể. Ví dụ, một tòa nhà nổi bật trong cảnh quan thành phố. Chụp từ trên cao cũng có thể là việc bạn hướng máy xuống một vật thể trên đường phố hoặc thấp hơn tầm hông.
Toàn cảnh đường chân trời thành phố chụp từ trên cao bằng smartphone
9. Đường Chéo (Diagonal Lines)
Các đường chéo, như cầu thang, thường ít được chụp hơn so với các đường dẫn thông thường, nhưng chúng vẫn rất đáng để bạn cân nhắc. Khi kết hợp với ánh sáng phù hợp, bạn có thể đạt được những bức ảnh với kết quả xuất sắc.
Đường chéo có thể làm cho bức ảnh của bạn trông đa chiều và năng động hơn so với đường dẫn. Tuy nhiên, việc nắm vững kỹ thuật bố cục ảnh này khó hơn đáng kể so với các loại bố cục khác, và bạn sẽ cần luyện tập nhiều hơn. Ngoài cầu thang, hãy tìm kiếm các đường chéo trong đường xá, kiến trúc của các tòa nhà, hoặc thậm chí là các họa tiết trên cỏ.
Đường chéo tạo chiều sâu và động lực cho bức ảnh
Việc học cách bố cục nhiếp ảnh là một yếu tố then chốt để trở thành một nhiếp ảnh gia giỏi hơn. Theo thời gian, bạn sẽ nâng tầm những bức ảnh của mình từ “ổn” thành “đỉnh”, đồng thời khám phá được những gì mình thực sự yêu thích. Hơn nữa, những kỹ năng này có thể được áp dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực hình ảnh khác như quay video hay thiết kế đồ họa. Hãy bắt đầu luyện tập ngay hôm nay để chụp ảnh đẹp hơn mỗi ngày!
