Các dự án nghiên cứu có thể trở nên lộn xộn một cách nhanh chóng, vì vậy việc sở hữu một công cụ phù hợp là điều cần thiết – một công cụ có thể kết nối liền mạch các ý tưởng và suy nghĩ của bạn, đồng thời dễ dàng sử dụng. Đây chính là lý do khiến Obsidian trở thành ứng dụng ghi chú yêu thích của tôi.
1. Liên Kết Ghi Chú Hai Chiều: Xây Dựng Mạng Lưới Tư Duy
Dự án nghiên cứu không chỉ dừng lại ở việc thu thập thông tin; đó còn là quá trình tạo ra một mạng lưới thông tin, kết hợp để hình thành một kho lưu trữ toàn diện gồm những hiểu biết sâu sắc có ý nghĩa. Để đạt được điều này, Obsidian cung cấp tính năng liên kết ghi chú (note-interlinking), cho phép bạn kết nối một ghi chú này với một ghi chú khác.
Hãy thử so sánh, nếu bạn ghi chú trên một hệ thống tuyến tính như MS Word, nơi không có các kết nối logic giữa các ghi chú, bạn sẽ phải cuộn lên xuống không ngừng để tìm kiếm thông tin.
Mạng lưới liên kết ghi chú trong Obsidian qua chế độ xem đồ thị
Với Obsidian thì khác. Tôi có thể tạo các ghi chú nguyên tử (atomic notes), trong đó mỗi ghi chú đại diện cho một ý tưởng hoặc khái niệm duy nhất và tôi có thể liên kết chúng với nhau. Cách tiếp cận ghi chú này cho phép tôi dễ dàng điều hướng qua lại, nhanh chóng nhìn thấy điểm bắt đầu và hướng cần đi tiếp, điều này rất quan trọng để tránh bị lạc trong quá trình nghiên cứu sâu.
Cách ghi chú này cũng phù hợp với cách bộ não của chúng ta hoạt động. Chúng ta không lưu trữ thông tin như một trang tài liệu dài, mà tạo ra các nút, liên kết chúng với nhau, nhảy giữa các khái niệm liên kết và liên kết thông tin. Tính năng liên kết ghi chú này rất hữu ích khi viết một bài nghiên cứu khoa học, vì bạn có thể sử dụng nó cho việc trích dẫn và tham chiếu. Bằng cách duy trì một ghi chú riêng cho tài liệu tham khảo, bạn có thể liên kết các ý tưởng đến các nguồn tương ứng một cách tức thì.
2. Trực Quan Hóa Với Chế Độ Xem Đồ Thị (Graph View)
Chế độ xem đồ thị (Graph View) trong Obsidian là một tính năng cho phép bạn thấy các kết nối đã tạo khi liên kết các ghi chú. Chế độ xem này hiển thị một mạng lưới các nút, với mỗi nút đại diện cho một ghi chú và các liên kết thể hiện cách chúng kết nối với nhau. Đây là nơi tôi yêu thích nhất trong Obsidian. Tôi rất thích nhìn vào chế độ xem đồ thị và cách nó hiển thị, vì nó giúp tôi định hình được tư duy và nhanh chóng nắm bắt mọi thứ.
Tổng quan chế độ xem đồ thị hiển thị các ghi chú đã tạo trong Obsidian
Tôi có thể phóng to, thu nhỏ, di chuyển xung quanh, xem các thẻ (tags) hoặc thậm chí điều chỉnh cách đồ thị hiển thị. Đối với tôi, đó là một sự phản ánh của bộ não – cơ sở tri thức tôi đã tạo ra được hiển thị trên màn hình. Với tính năng này, tôi có thể khám phá các mẫu hình hoặc thậm chí tìm thấy các liên kết và mối quan hệ mới giữa các ghi chú.
Một lợi ích khác của chế độ xem đồ thị là đôi khi tôi có xu hướng quên những ghi chú đã tạo trong Obsidian theo thời gian. Tuy nhiên, chỉ cần dành 10 phút trong chế độ xem đồ thị, tôi có thể dễ dàng nhớ lại và tóm tắt những gì đã ghi chú, điều này quan trọng để không bị lạc khi thực hiện nghiên cứu chuyên sâu.
3. Gắn Thẻ và Siêu Dữ Liệu: Sắp Xếp Khoa Học
Khi ghi chú cho mục đích nghiên cứu, chúng ta có xu hướng lưu rất nhiều mảnh thông tin với các mục tiêu khác nhau. Một số có thể hữu ích cho bài viết hoặc dự án hiện tại, trong khi những thông tin khác được lưu lại với suy nghĩ rằng chúng có thể hữu ích sau này. Đây chính là lúc tính năng gắn thẻ (tagging) và siêu dữ liệu (metadata) của Obsidian trở nên vô cùng tiện lợi.
Giao diện Obsidian hiển thị các thẻ (tags) và siêu dữ liệu (metadata) của ghi chú
Thẻ đơn giản là các từ khóa hoặc cụm từ có thể được sử dụng để phân loại ghi chú, và việc tạo chúng rất đơn giản – chỉ cần sử dụng dấu “#” với một từ khóa. Với tính năng này, bạn có thể phân loại ghi chú theo chủ đề, mục đích sử dụng, v.v. Siêu dữ liệu còn mở rộng hơn nữa. Đó là một cách để thêm các trường ở đầu ghi chú của bạn, cung cấp thông tin bổ sung như trạng thái hoàn thành, ngày tháng, tác giả hoặc mức độ ưu tiên. Việc thêm thẻ và siêu dữ liệu không chỉ cải thiện khả năng tổ chức ghi chú mà còn giúp việc tìm kiếm và lọc nhanh chóng và hiệu quả hơn.
4. Chức Năng Tìm Kiếm Mạnh Mẽ: Nhanh Chóng Tìm Thấy Mọi Thứ
Tôi hiếm khi sử dụng chế độ xem thư mục trong Obsidian vì tính năng tìm kiếm của nó vượt trội hơn rất nhiều để tìm ghi chú. Nó vượt xa các tìm kiếm văn bản cơ bản, cho phép bạn lọc theo thẻ, siêu dữ liệu hoặc thậm chí sử dụng các toán tử Boolean (AND, OR, NOT) để tinh chỉnh kết quả. Hơn nữa, bạn có thể lưu cấu hình tìm kiếm của mình để sử dụng trong tương lai.
Giao diện tìm kiếm nâng cao của ứng dụng ghi chú Obsidian
5. Plugin và Khả Năng Tùy Chỉnh Không Giới Hạn
Mặc dù Obsidian đi kèm với các tính năng mở rộng được tích hợp sẵn trong ứng dụng, nhưng đó không phải là tất cả. Bạn có hàng ngàn plugin cộng đồng có thể tùy chỉnh Obsidian, từ giao diện đến chức năng của nó. Nếu bạn muốn một chức năng cụ thể nào đó giúp việc nghiên cứu của mình dễ dàng hơn, rất có thể đã có một plugin cho điều đó.
Ví dụ, nếu bạn muốn quản lý các tác vụ bằng chế độ xem bảng, bạn có thể cài đặt plugin Kanban board cho phép bạn tạo thẻ và tổ chức các dự án. Một tiện ích mở rộng khác có thể tự động tạo dàn ý cho ghi chú của bạn hoặc thêm bộ hẹn giờ vào ghi chú để theo dõi thời gian dành cho chúng. Và còn rất nhiều plugin hữu ích khác.
Cuối cùng, nếu bạn cảm thấy nhàm chán với giao diện mặc định của Obsidian, có một thư viện phong phú các chủ đề (themes) để lựa chọn, có thể thay đổi hoàn toàn diện mạo của Obsidian. Ví dụ, tôi thấy các tiêu đề trong Obsidian quá gần với các đoạn văn. Tôi đã tìm thấy một chủ đề Obsidian khắc phục điều này, và giờ đây tôi có các tiêu đề lớn với khoảng cách phù hợp theo sở thích của mình. Không gian rộng lớn để tùy chỉnh và tính linh hoạt như vậy là điều khiến việc làm việc trên Obsidian trở nên thú vị hơn rất nhiều đối với tôi.
6. Ưu Tiên Ngoại Tuyến và Bảo Mật Dữ Liệu Riêng Tư
Obsidian là một ứng dụng không khóa bạn hoặc gây khó khăn trong việc di chuyển dữ liệu nếu bạn quyết định thực hiện điều đó trong tương lai. Obsidian là một ứng dụng ưu tiên ngoại tuyến (offline-first) và lưu ghi chú ở định dạng Markdown.
Điều này có nghĩa là bạn có thể truy cập ghi chú của mình mọi lúc mọi nơi mà không cần kết nối internet. Và vì ghi chú của bạn được lưu trữ cục bộ và riêng tư, bạn hoàn toàn sở hữu dữ liệu của mình và không phụ thuộc vào máy chủ của bên thứ ba nào.
Ghi chú Obsidian được mở trong ứng dụng Notepad của Windows
Obsidian sử dụng định dạng Markdown, vì vậy bạn không cần bất kỳ ứng dụng đặc biệt nào để mở ghi chú của mình ở nơi khác. Như bạn có thể thấy, tôi đã mở một trong những ghi chú của mình trong ứng dụng Notepad của Windows.
Tổng thể, sự linh hoạt và chức năng của Obsidian biến công việc chuyên sâu trở thành niềm vui. Bạn có một ứng dụng bổ trợ cho bộ não và các dự án lớn của mình, đồng thời mang lại cho bạn sự tự do và các tính năng mạnh mẽ để tập trung vào điều bạn yêu thích: nghiên cứu.
