Nếu bạn đang sở hữu một chiếc router Wi-Fi cũ không còn sử dụng đến sau khi nâng cấp lên phiên bản mới hơn, hoặc đơn giản là nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) vừa gửi cho bạn một thiết bị mới, bạn có thể tự hỏi “Tôi phải làm gì với chiếc router cũ này?”. Thay vì để nó bám bụi trong ngăn kéo hay tủ quần áo, hoặc vứt bỏ nó trở thành rác thải điện tử, chiếc router Wi-Fi hoặc modem/router tích hợp cũ của bạn hoàn toàn có thể được tái sử dụng theo nhiều cách sáng tạo và hữu ích. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn 14 ý tưởng tuyệt vời để tận dụng tối đa giá trị từ thiết bị mạng tưởng chừng đã lỗi thời này, giúp bạn tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa hệ thống mạng tại gia.
1. Biến Router Cũ Thành Bộ Lặp Sóng Wi-Fi (Wireless Repeater)
Nếu mạng Wi-Fi hiện tại của bạn không thể phủ sóng toàn bộ ngôi nhà, đặc biệt là ở những góc khuất hay tầng lầu khác, việc biến router cũ thành một bộ lặp sóng là một giải pháp hiệu quả. Điều này giúp bạn mở rộng phạm vi phủ sóng của mạng không dây bằng cách kết nối router cũ với mạng Wi-Fi chính và phát lại tín hiệu. Mặc dù có thể phát sinh một chút độ trễ, đây là cách nhanh chóng và dễ dàng để tăng cường cường độ tín hiệu và mở rộng vùng phủ sóng Wi-Fi, cho phép bạn thoải mái lướt web hay xem video ngay cả khi đang thư giãn ngoài vườn.
2. Tạo Mạng Wi-Fi Khách Riêng Biệt
Bạn thường xuyên có khách đến nhà và muốn cung cấp cho họ quyền truy cập Wi-Fi mà không ảnh hưởng đến bảo mật của mạng chính? Hãy sử dụng router cũ để tạo một mạng Wi-Fi khách riêng biệt. Tương tự như bộ lặp sóng không dây, router cũ sẽ kết nối với mạng chính của bạn nhưng cung cấp quyền truy cập không cần mật khẩu hoặc mật khẩu riêng cho thiết bị của khách. Hầu hết các router hiện đại đều có tính năng mạng khách, cho phép bạn ngăn chặn khách truy cập vào các thiết bị khác trong mạng nội bộ của bạn, đảm bảo an toàn tối đa. Nếu cần bảo mật cao hơn, bạn có thể điều chỉnh cài đặt tường lửa trên router chính.
Giao diện tùy chọn cài đặt mạng Wi-Fi khách trên router ASUS
3. Biến Router Cũ Thành Bộ Chuyển Mạch Mạng (Network Switch) Giá Rẻ
Hầu hết các router gia đình chỉ có khoảng 4-6 cổng Ethernet, và với sự gia tăng của các thiết bị không dây, số lượng cổng này có thể không đủ khi bạn cần kết nối nhiều thiết bị qua dây mạng. Việc sử dụng kết nối Ethernet thay vì Wi-Fi mang lại sự ổn định và tốc độ cao hơn, đặc biệt quan trọng cho các hoạt động như chơi game trực tuyến, truyền phát video chất lượng cao từ TV box, hoặc kết nối máy tính. Nếu bạn thiếu cổng Ethernet, router cũ có thể hoạt động như một bộ chuyển mạch mạng (network switch) giá rẻ. Chỉ cần kết nối router cũ vào router chính của bạn và tắt tính năng Wi-Fi trên router cũ để tránh xung đột. Điều này sẽ ngay lập tức tăng số lượng cổng Ethernet có sẵn trong hệ thống mạng của bạn.
4. Biến Router Thành Cầu Nối Không Dây (Wireless Bridge)
Trong trường hợp router mới của bạn chỉ hỗ trợ Wi-Fi, hoặc nhà cung cấp dịch vụ Internet của bạn không cung cấp router có cổng Ethernet, bạn vẫn có thể kết nối các thiết bị yêu cầu kết nối có dây vào mạng gia đình thông qua một cầu nối không dây. Biến router cũ thành một Wireless Bridge là một dự án thú vị và tiết kiệm chi phí, thường yêu cầu cài đặt firmware miễn phí. Router cũ sẽ kết nối với mạng Wi-Fi hiện có của bạn và cung cấp các cổng Ethernet cho các thiết bị cần kết nối có dây, hoạt động tương tự như bộ lặp sóng nhưng tập trung vào việc cung cấp kết nối Ethernet.
5. Chuyển Đổi Router Cũ Thành Ổ Đĩa Mạng NAS (Network Attached Storage)
Bạn đang tìm kiếm một cách để lưu trữ tất cả dữ liệu của mình trên một thiết bị duy nhất và truy cập chúng từ bất cứ đâu trong nhà? Hệ thống lưu trữ mạng NAS (Network Attached Storage) là câu trả lời. Nếu bạn đang cân nhắc giữa việc tự xây dựng NAS (DIY NAS) và mua NAS làm sẵn, việc tận dụng router cũ có thể giúp bạn tiết kiệm đáng kể chi phí. Tuy nhiên, khả năng này bị giới hạn ở những router có thể chạy firmware tùy chỉnh (như DD-WRT) và có cổng USB để kết nối ổ cứng ngoài. Sau khi thiết lập, hệ thống NAS tự chế này sẽ cho phép bạn truy cập tức thì các tệp của mình từ bất kỳ thiết bị nào trong nhà.
6. Biến Router Cũ Thành Máy Chủ Web (Web Server)
Ngoài những ứng dụng trên, router của bạn còn có thể đóng vai trò là một máy chủ web cơ bản. Điều này có thể dùng để lưu trữ một trang web chỉ truy cập được trong nội bộ gia đình, nhằm chia sẻ thông tin quan trọng với các thành viên trong nhà. Hoặc, nếu firmware tùy chỉnh của router hỗ trợ máy chủ LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP), bạn thậm chí có thể chạy một blog hoặc một trang WordPress ngay trên phần cứng cũ của mình. Đây là một giải pháp lý tưởng và tiết kiệm chi phí nếu bạn cần một môi trường thử nghiệm (staging area) để kiểm tra các chủ đề, plugin hoặc mã mới cho website của mình.
7. Tự Xây Dựng Router VPN Riêng
Các router cũ được hỗ trợ bởi firmware tùy chỉnh có thể được thiết lập với phần mềm VPN. Điều này có nghĩa là nếu bạn có một tài khoản VPN, bạn có thể cài đặt nó trực tiếp lên router của mình. Việc bật VPN ở cấp độ router giúp bảo vệ mọi thiết bị trong mạng của bạn mà không cần cài đặt ứng dụng VPN riêng lẻ trên từng máy tính hoặc thiết bị di động. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số router cũ có thể chỉ hoạt động với VPN khi chúng được đặt ở chế độ modem-only.
8. Thiết Lập Mạng Riêng Cho Thiết Bị IoT và Nhà Thông Minh
Khi số lượng thiết bị Internet of Things (IoT) và nhà thông minh trong nhà ngày càng tăng, mối lo ngại về bảo mật cũng tăng theo. Một số thiết bị thông minh có thể tiềm ẩn rủi ro an ninh mạng. Nếu router hiện tại của bạn không hỗ trợ tạo thêm mạng không dây phụ, bạn có thể sử dụng router cũ để thiết lập một mạng riêng biệt dành riêng cho các thiết bị IoT và nhà thông minh. Bằng cách liên kết router cũ với mạng chính và kết nối tất cả thiết bị IoT của bạn vào mạng này, bạn có thể dễ dàng kiểm soát và cách ly chúng khỏi mạng chính khi có vấn đề phát sinh, đồng thời cấu hình tường lửa để tăng cường bảo mật.
9. Học Hỏi Về Mạng Gia Đình Với Router Cũ
Router thường được xem là thiết bị “cắm và chạy”, tự động cấu hình các kết nối để bạn có thể truy cập Internet nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về mạng gia đình thông qua màn hình quản trị của router nhưng lại lo sợ làm hỏng mạng đang sử dụng, router cũ là giải pháp hoàn hảo. Bạn có thể thoải mái thử nghiệm với các cài đặt tường lửa, DMZ, bộ lọc MAC, và nhiều tùy chọn nâng cao khác mà không sợ làm gián đoạn toàn bộ mạng Internet của mình. Nếu có lỗi xảy ra, bạn không cần phải lo lắng về việc mất kết nối Internet hay phải thực hiện khôi phục cài đặt gốc của router chính.
10. Cấu Hình Router Cũ Thành Điểm Phát Wi-Fi Công Cộng (Public Hotspot)
Thay vì chỉ dùng router cũ làm điểm truy cập Wi-Fi khách thông thường cho những người ghé thăm nhà, bạn có thể biến nó thành một điểm phát Wi-Fi công cộng cho doanh nghiệp của mình. Phần mềm chuyên dụng có thể được cài đặt trên các router chạy OpenWrt hoặc DD-WRT (và một số firmware khác) cho phép bạn tạo một điểm phát Wi-Fi có thể thu phí hoặc miễn phí, đi kèm với giao diện tùy chỉnh và thậm chí là quảng cáo. Đây là một lựa chọn tuyệt vời cho các doanh nghiệp nhỏ muốn cung cấp Wi-Fi cho khách hàng. Tuy nhiên, cần lưu ý tuân thủ các quy định pháp luật về quyền riêng tư như GDPR hoặc CCPA.
11. Biến Router Cũ Thành Trung Tâm Tự Động Hóa Nhà Thông Minh
Với một chiếc router phù hợp, bạn có thể mở rộng khả năng điều khiển các thiết bị thông minh vượt xa một mạng IoT cơ bản. Thay vì chỉ là một mạng, hãy xây dựng một trung tâm tự động hóa của riêng bạn! Một số công cụ tự động hóa có sẵn cho router OpenWrt và DD-WRT. Ví dụ, công cụ Crelay có thể được cài đặt trên OpenWrt, cho phép bạn điều khiển các thẻ relay USB và kích hoạt hoặc điều khiển các thiết bị kết nối từ xa. Crelay chỉ là một trong số nhiều công cụ tự động hóa bạn có thể cài đặt và điều khiển từ router của mình.
12. Nghe Đài Internet Với Router Cũ
Bạn có tin rằng chiếc router cũ của mình có thể phát các đài radio yêu thích của bạn trực tuyến không? Một số router có thể được cấu hình để phát đài Internet, đặc biệt nếu bạn sẵn sàng cài đặt firmware thay thế cho router của mình. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ cần một số phần mềm khác, cũng như một card âm thanh USB để xuất âm thanh. Mặc dù đây không phải là một dự án dễ dàng và có nhiều lựa chọn phát đài Internet khác có sẵn, nhưng nó vẫn là một thử thách thú vị. Dự án này sẽ mang lại cho bạn cái nhìn sâu sắc về cách cài đặt firmware tùy chỉnh cũng như cách thức hoạt động của việc truyền phát nhạc.
13. Kiếm Tiền Từ Router Cũ Của Bạn
Nếu bạn không muốn mất thời gian cố gắng thiết lập lại router cũ với phần cứng hiện đại, tại sao không bán nó đi? Nhiều nền tảng trực tuyến cho phép bạn kiếm được một khoản tiền nhỏ từ các thiết bị công nghệ cũ, chẳng hạn như eBay hoặc các chợ trực tuyến. Đơn giản chỉ cần liệt kê thiết bị với tên và số model của nó. Khách hàng tiềm năng của bạn có thể là bất kỳ ai đang tìm kiếm một router giá cả phải chăng, hoặc những người đam mê mạng và nhà sưu tập đồ công nghệ cổ điển. Việc thu lại tiền từ thiết bị cũ là một cách tuyệt vời để gây quỹ cho những tiện ích công nghệ mới.
14. Quyên Góp Router Cũ Cho Mục Đích Tốt Đẹp
Cuối cùng, tại sao không đơn giản là quyên góp router cũ của bạn cho một mục đích tốt đẹp? Các trường học, nhà trẻ, nhà thờ, tổ chức từ thiện và nhiều tổ chức khác có thể tận dụng nó. Bất kỳ tổ chức nào dựa vào sự thiện chí đều có thể sử dụng router cũ của bạn để mở rộng mạng lưới của họ, phát đài internet, thiết lập mạng Wi-Fi khách, hoặc bất kỳ mục đích nào khác được liệt kê ở đây. Bạn có thể không kiếm được tiền từ việc này, nhưng bạn sẽ biết rằng nó đang được sử dụng cho một mục đích tốt đẹp, góp phần giảm thiểu rác thải điện tử và hỗ trợ cộng đồng.
Router dù là loại tiêu chuẩn hay loại tích hợp modem đều có thể được tái sử dụng theo vô vàn cách. Thay vì vứt bỏ, hãy khám phá các khả năng biến chúng thành công cụ hữu ích, tăng cường hệ thống mạng gia đình hoặc hỗ trợ các hoạt động khác. Hãy thử áp dụng những ý tưởng này và chia sẻ kinh nghiệm của bạn! Đừng ngần ngại để lại bình luận nếu bạn có thêm cách tận dụng router cũ nào khác hoặc cần hỗ trợ.
