Sau nhiều năm gắn bó với File Explorer, cuối cùng tôi đã chuyển sang sử dụng một trình quản lý tệp bên thứ ba tốt hơn. Tuy nhiên, sự thay đổi này đã mang lại một góc nhìn mới mẻ: File Explorer vẫn là một phần cốt lõi của Windows và với một vài cập nhật thông minh, Microsoft hoàn toàn có thể cải thiện nó vượt trội hơn hẳn cho mọi người dùng.
Với vai trò là công cụ quản lý tệp tin mặc định trên Windows, File Explorer được hàng triệu người tin dùng hàng ngày. Tuy nhiên, nó vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế khiến người dùng chuyên nghiệp phải tìm đến các giải pháp thay thế. Bài viết này sẽ phân tích 7 cải tiến quan trọng mà Microsoft nên áp dụng để File Explorer trở nên mạnh mẽ, hiệu quả và thân thiện hơn, nâng cao trải nghiệm quản lý tệp cho người dùng Windows.
1. Nâng Cao Trải Nghiệm Với Tính Năng Tab Đầy Đủ Hơn
Windows 11 cuối cùng cũng đã giới thiệu tính năng duyệt theo thẻ (tabbed browsing) trong File Explorer, một tính năng được mong đợi từ lâu cho phép bạn dễ dàng điều hướng giữa các thư mục khác nhau mà không cần mở cửa sổ mới mỗi lần. Tuy nhiên, việc triển khai hiện tại vẫn còn cảm giác chưa hoàn chỉnh. Không có tùy chọn để ghim các thẻ thường dùng, không có phím tắt để mở lại các thẻ đã đóng, và các thẻ cũng không được khôi phục sau khi khởi động lại hệ thống.
Với bản cập nhật tháng 3 năm 2025, Microsoft đã giải quyết một phần vấn đề bằng cách giới thiệu tùy chọn khôi phục các thẻ và cửa sổ đang mở sau khi khởi động lại hoặc đăng nhập. Tuy nhiên, tính năng này chỉ hoạt động sau khi hệ thống khởi động lại hoàn toàn. Nếu bạn vô tình đóng File Explorer và mở lại, các thẻ của bạn vẫn sẽ biến mất.
Microsoft cũng nên xem xét việc bổ sung Tab Groups (Nhóm thẻ), một trong những tính năng yêu thích của tôi trong Directory Opus. Tab Groups cho phép bạn lưu một tập hợp các thẻ đang mở thành một nhóm và mở lại chúng dựa trên quy trình làm việc hiện tại của bạn. Ví dụ, tôi thường xuyên chuyển đổi giữa lập trình, viết lách và chỉnh sửa video, và mỗi công việc đều có nhóm thẻ riêng mà tôi có thể nhanh chóng truy cập bất cứ khi nào cần.
2. Chế Độ Xem Hai Ngăn (Dual Pane View) Tiện Lợi
Điều hướng hai ngăn là một thiếu sót lớn khác trong File Explorer. Với hai ngăn cạnh nhau, bạn có thể nhanh chóng kéo và thả tệp hoặc thư mục giữa các thư mục khác nhau mà không cần mở nhiều cửa sổ. Nó cũng giúp dễ dàng so sánh nội dung của hai thư mục để dọn dẹp các tệp trùng lặp và quản lý sao lưu. Chỉ riêng tính năng này đã có thể cải thiện đáng kể năng suất cho người dùng chuyên nghiệp.
Giao diện File Pilot với hai ngăn mở trên Windows 11
Các ứng dụng như File Pilot và Directory Opus xử lý đa nhiệm một cách hiệu quả. Các thẻ của bạn được lưu, có cách dễ dàng để ghim các thư mục thường dùng và bạn có thể tạo bao nhiêu ngăn tùy thích trong một cửa sổ duy nhất. File Explorer có thể học hỏi từ các cách triển khai này để cung cấp trải nghiệm linh hoạt hơn.
3. Cải Thiện Tính Năng Xem Trước và Tùy Chọn Hiển Thị
Tính năng xem trước tệp trong File Explorer không nhất quán và kém xa so với những gì các trình quản lý tệp bên thứ ba hay thậm chí PowerToys Peek cung cấp. Mặc dù nó hỗ trợ các định dạng phổ biến như hình ảnh, văn bản, PDF, HTML và tệp .reg, nhưng việc làm cho nó hoạt động có thể khá rắc rối.
Nó gặp khó khăn trong việc hiển thị các loại tệp ít phổ biến hơn và, theo kinh nghiệm của tôi, thường không thể xem trước ngay cả tệp văn bản và PDF. Một tùy chọn xem trước đáng tin cậy sẽ là một cách tiện lợi để nhanh chóng sàng lọc các tệp mà không cần mở chúng hoặc sử dụng ứng dụng bên thứ ba để xem nội dung.
Một trong những tính năng yêu thích của tôi trong ứng dụng Files là chế độ xem theo cột (Column view), cho phép bạn duyệt các thư mục theo cấu trúc cây. Bạn có thể sử dụng bàn phím để duyệt qua các thư mục mà không cần quay lại hay đi tới. Đây là một tính năng mà tôi ước File Explorer sẽ áp dụng để bạn có thể thấy mình đang ở đâu ngay lập tức.
4. Tăng Tốc Độ Tìm Kiếm
File Explorer tương đối chậm so với các giải pháp thay thế của bên thứ ba như File Pilot. Chức năng tìm kiếm của nó hoạt động với tốc độ “rùa bò” và mất rất lâu để hiển thị kết quả, đặc biệt khi quét các thư mục lớn hoặc ổ đĩa ngoài. Nhiều yếu tố góp phần vào việc tìm kiếm chậm chạp của nó, bao gồm việc thiếu lập chỉ mục toàn hệ thống trừ khi được bật thủ công cho các thư mục cụ thể.
Chắc chắn, bạn có thể xây dựng lại toàn bộ chỉ mục tìm kiếm để cải thiện tốc độ tìm kiếm Windows 11, thêm thủ công các thư mục và loại tệp vào tùy chọn lập chỉ mục, và điều chỉnh các vị trí không lập chỉ mục để tắt tìm kiếm siêu dữ liệu nhằm tìm tệp nhanh hơn. Tuy nhiên, hầu hết mọi người sẽ không bao giờ xem qua các cài đặt này và phải chịu đựng các vấn đề tìm kiếm chậm chạp, khiến Microsoft phải triển khai một giải pháp mạnh mẽ hơn ngay từ đầu là điều cần thiết.
Các tiện ích tìm kiếm bên thứ ba như Everything quét toàn bộ hệ thống tệp NTFS và ReFS và xây dựng chỉ mục riêng của chúng để cung cấp kết quả tìm kiếm tức thì ngay cả khi chúng phải đẩy mức sử dụng CPU lên một chút. Một chức năng tìm kiếm nhanh hơn và phản hồi tốt hơn sẽ tiết kiệm thời gian và giảm sự bực bội, đặc biệt đối với những người có bộ sưu tập tệp lớn.
5. Hỗ Trợ Lọc, Sắp Xếp Nâng Cao và Siêu Dữ Liệu
File Explorer cho phép bạn tìm kiếm tệp nhanh hơn bằng cách sử dụng các bộ lọc như ngày, tên, kích thước và loại (loại tệp). Tuy nhiên, nó kém trực quan hơn, và hầu hết mọi người chưa bao giờ sử dụng các bộ lọc này vì chúng bị ẩn sâu trong cài đặt. Microsoft có thể cải thiện bằng cách thêm các bộ lọc đa tiêu chí nâng cao kết hợp nhiều bộ lọc, khả năng lưu các bộ lọc và lọc trực tiếp tức thì chỉ để hiển thị một loại tệp cụ thể.
Tùy chọn chỉnh sửa thẻ tệp trong Windows 11
File Explorer cũng cần được nâng cấp các công cụ tổ chức tệp. Nó thiếu tính năng thư mục mã màu, thẻ (tags) và nhãn tùy chỉnh để dễ dàng phân biệt các tệp ngay lập tức. Nó cũng thiếu khả năng nhóm tệp dựa trên siêu dữ liệu như tác giả, loại dự án và danh mục tệp. Chức năng đổi tên hàng loạt tích hợp sẵn trong File Explorer cũng rất cơ bản, vì không có cách nào để thêm tiền tố động, thay thế văn bản cụ thể trong tên tệp, thay đổi phần mở rộng tệp hàng loạt hoặc thêm siêu dữ liệu vào tên tệp.
6. Cung Cấp Các Tính Năng Tùy Chỉnh Nâng Cao
Mặc dù tôi thích thiết kế cải tiến của File Explorer, nhưng nó chỉ cung cấp khả năng tùy chỉnh hạn chế cho thanh công cụ và menu của nó. Bạn không thể thêm, xóa hoặc sắp xếp lại các biểu tượng thanh công cụ, cũng như không thể cá nhân hóa menu ngữ cảnh để phù hợp với quy trình làm việc của bạn. Muốn ẩn một phần? Có, nhưng chỉ tạm thời, vì nó sẽ xuất hiện trở lại vào lần tiếp theo bạn mở cửa sổ. Trong khi các ứng dụng bên thứ ba như Files cho phép bạn ẩn bất kỳ phần nào bạn muốn và quan trọng hơn là ghi nhớ lựa chọn của bạn.
Microsoft có thể học hỏi từ File Pilot và cho phép bạn ghim các hành động thường dùng nhất (như đổi tên, thuộc tính và Mở bằng) lên đầu menu. Tương tự, các thanh công cụ có thể tùy chỉnh theo phong cách Directory Opus, nhãn và thẻ tùy chỉnh có thể giúp tăng tốc các tác vụ lặp đi lặp lại bằng cách đặt các lệnh thường dùng ngay trong tầm tay bạn.
Các trình quản lý tệp nâng cao như Directory Opus cho phép tùy chỉnh giao diện hoàn chỉnh — bạn có thể sắp xếp lại các thanh công cụ và quyết định chính xác nút nào đi đâu. Chúng cũng cung cấp các tính năng hữu ích như nhật ký tệp, ghi lại mọi hành động bạn thực hiện, chẳng hạn như xóa tệp. Bằng cách này, bạn có thể dễ dàng xem lại các bước của mình và tránh phải băn khoăn về những gì có thể đã xảy ra sai.
7. Tăng Tốc Độ Truyền Tệp và Xử Lý Lỗi Tốt Hơn
File Explorer có thể hoạt động chậm chạp, đặc biệt khi di chuyển số lượng lớn tệp và truyền giữa các ổ đĩa. Nó cũng gặp phải vấn đề quản lý hàng đợi truyền kém, với nhiều lần truyền xảy ra đồng thời và làm mọi thứ chậm lại, dẫn đến sự bực bội trong các tác vụ sao lưu hoặc dự án lớn.
Nếu xảy ra lỗi, thao tác sẽ đơn giản là tạm dừng hoặc hủy thay vì có thể thử lại, tiếp tục hoặc bỏ qua các tệp có vấn đề. Các ứng dụng như Opus Directory cung cấp khả năng truyền nhanh hơn với nhiều luồng và khả năng điều chỉnh thủ công kích thước bộ đệm để làm việc với các tệp lớn.
Hộp thoại truyền tệp trong Opus Directory trên Windows 11
Việc bổ sung nhiều tính năng hữu ích hơn cho File Explorer không phải là tạo ra trình quản lý tệp tốt nhất cho Windows; các tiện ích quản lý tệp bên thứ ba sẽ luôn làm tốt hơn. Điều quan trọng hơn là cung cấp một tùy chọn tích hợp vững chắc cho những người đã quen thuộc với giao diện và bố cục và không cần phải học lại mọi thứ với một tiện ích mới. Microsoft có cơ hội cải thiện đáng kể trải nghiệm cho hàng triệu người dùng với một số cập nhật chu đáo.
Mặc dù vậy, nhiều người — bao gồm cả tôi — vẫn tìm đến các giải pháp thay thế để có trải nghiệm tinh tế hơn. Tôi sử dụng File Pilot làm trình quản lý tệp mặc định mới của mình trong Windows 11. Nó đơn giản, nhanh chóng và có tất cả các tính năng tôi cần để sắp xếp các tệp của mình. Nhưng nếu File Explorer thực hiện những thay đổi này, nó có thể dễ dàng trở thành trình quản lý tệp duy nhất mà hầu hết chúng ta cần.
