Laptop của bạn đang chạy ồn ào và quá nhiệt? Trước khi nghĩ đến việc tháo rời máy, có một giải pháp đơn giản hơn rất nhiều: điều chỉnh đường cong quạt (fan curve) của laptop. Việc tinh chỉnh fan curve có thể tạo ra sự khác biệt lớn về hiệu suất và khả năng làm mát của laptop, và điều tuyệt vời nhất là nó rất dễ thực hiện.
Fan Curve Là Gì Và Tại Sao Cần Điều Chỉnh Để Tối Ưu Hiệu Năng?
Không có gì ngạc nhiên khi các linh kiện hiệu năng cao trong PC như CPU, GPU, hay thậm chí RAM và ổ cứng đều sinh nhiệt lớn khi hoạt động dưới tải nặng. Ở một ngưỡng nhiệt độ nhất định, lượng nhiệt này sẽ làm giảm hiệu suất của thiết bị – hiện tượng này được gọi là giảm hiệu năng do nhiệt hay thermal throttling.
Có nhiều cách để giảm và ngăn chặn tình trạng thermal throttling nhằm duy trì hiệu suất hệ thống. Trong đó, việc thiết lập một đường cong quạt tùy chỉnh (custom fan curve) cho CPU hoặc GPU là một trong những lựa chọn hiệu quả nhất.
Máy tính gaming với hệ thống tản nhiệt nước và linh kiện mạnh mẽ
Cách bạn thay đổi fan curve trên laptop có thể khác nhau tùy thuộc vào nhà sản xuất, vì mỗi hãng thường có các tiện ích với giao diện riêng. Ví dụ, trên một chiếc laptop HP Omen, bạn sẽ tìm thấy các cài đặt này trong tab Performance Control của ứng dụng Omen Gaming Hub.
Ngoài ra, có các công cụ của bên thứ ba như MSI Afterburner và Fan Control giúp bạn kiểm soát fan curve của GPU và CPU. Tuy nhiên, các công cụ này không phải lúc nào cũng tương thích với mọi loại laptop.
Mặc dù vậy, nguyên tắc cơ bản để thiết lập fan curve vẫn giữ nguyên trên hầu hết các laptop. Tất cả những gì bạn cần làm là đối sánh tốc độ vòng quay của quạt (RPM) với nhiệt độ của CPU hoặc GPU. Nói cách khác, CPU hoặc GPU càng nóng, quạt sẽ quay càng nhanh và ngược lại.
Giao diện cài đặt tùy chỉnh đường cong quạt (fan curve) trên phần mềm HP Omen Gaming Hub
Ví dụ, trên chiếc HP Omen Transcend 14, quạt CPU bắt đầu hoạt động ở 40% tốc độ khi nhiệt độ đạt 50°C (122°F), từ từ tăng tốc theo nhiệt độ CPU cho đến khi đạt tốc độ tối đa ở 80°C (176°F). Đường cong quạt GPU có thể tuyến tính hơn, khiến quạt khởi động nhanh hơn khi GPU nóng lên đột ngột trong các trò chơi nặng.
Nếu bạn đang gặp phải vấn đề thermal throttling, việc điều chỉnh để quạt tăng tốc sớm hơn khi nhiệt độ tăng là cần thiết. Ngược lại, nếu bạn có thể giữ nhiệt độ ổn định mà không cần đẩy quạt lên tốc độ tối đa, bạn sẽ có một chiếc laptop yên tĩnh hơn ngay cả khi tải nặng.
Điều Chỉnh Fan Curve Để Giảm Tiếng Ồn Quạt Laptop
Nếu cài đặt quạt thủ công khiến laptop của bạn kêu như động cơ phản lực ngay cả khi không làm gì, rất có thể bạn đang sử dụng tốc độ quạt quá cao so với mức tải hiện tại. Khi bạn ở trong lớp học, thư viện, hoặc bất kỳ nơi nào cần sự yên tĩnh, hãy thử giảm tốc độ quạt khi nhiệt độ CPU hoặc GPU tăng nhẹ.
Bạn cần cẩn thận để không làm thiết bị quá nóng, nhưng cách duy nhất để giữ quạt hoạt động chậm mà không gây hại cho hệ thống là tránh chạy các tác vụ tiêu tốn nhiều tài nguyên. Nếu muốn laptop im lặng ngay cả khi tải nặng, bạn sẽ phải chấp nhận việc hệ thống tản nhiệt không thể xử lý hết lượng nhiệt dư thừa do tốc độ quạt chậm, dẫn đến hiện tượng thermal throttling.
Để giữ laptop càng yên tĩnh càng tốt, bất kể có đang hoạt động dưới áp lực hay không, lựa chọn tốt nhất của bạn là cố gắng tìm ra tốc độ quạt thấp nhất có thể mà vẫn không gây thermal throttling cho CPU, GPU hoặc cả hai khi nhiệt độ tăng lên. Đừng lo lắng nếu laptop hơi nóng khi chạm vào. Miễn là bạn không gặp phải nhiệt độ cực cao (trên 90°C hay 194°F) và không có tình trạng giảm hiệu năng do nhiệt, máy tính của bạn vẫn ổn (mặc dù mát hơn thì vẫn tốt hơn, đương nhiên).
Cận cảnh quạt tản nhiệt laptop và khe thoát nhiệt
Việc điều chỉnh fan curve của laptop có thể đòi hỏi một chút thử nghiệm và sai số, nhưng kết quả cuối cùng đảm bảo rằng quạt được sử dụng đúng cách để mang lại hiệu suất tốt nhất cho laptop, đồng thời giúp máy yên tĩnh hơn so với cấu hình quạt mặc định của nhà sản xuất.
Các linh kiện bán dẫn (semiconductor) hoạt động tốt nhất trong một dải nhiệt độ cụ thể. Nếu bạn luôn giữ quạt ở tốc độ tối đa, bạn có nguy cơ làm mòn chúng nhanh hơn. Và nếu bạn giữ chúng quá thấp, laptop của bạn sẽ bị thermal throttling trước khi đạt được tiềm năng tối đa. Điều chỉnh fan curve đúng cách đảm bảo CPU và GPU của bạn hoạt động trong “điểm vàng” đó.
