Trong bối cảnh công nghệ phát triển như vũ bão, nhiều người thường nhìn nhận smartphone như một “cỗ máy giám sát” di động, luôn theo dõi mọi hoạt động của chúng ta. Quả thật, nguy cơ rò rỉ dữ liệu cá nhân hay việc thông tin bị thu thập bởi các tập đoàn lớn là mối lo ngại có thật. Tuy nhiên, quan điểm này có thể chưa phản ánh đầy đủ bức tranh. Thực tế, điện thoại thông minh ngày nay lại đang cung cấp nhiều công cụ và tính năng bảo mật tiên tiến, giúp người dùng bảo vệ quyền riêng tư cá nhân hiệu quả hơn đáng kể so với việc không sử dụng chúng hoặc chỉ dựa vào các phương pháp truyền thống.
Từ những tính năng thanh toán hiện đại đến các ứng dụng chuyên biệt, smartphone đang dần trở thành “lá chắn” kiên cố, cho phép chúng ta kiểm soát tốt hơn thông tin nhạy cảm của mình. Dưới đây là 4 cách mà thiết bị di động của bạn có thể giúp tăng cường quyền riêng tư và bảo mật thông tin cá nhân.
1. Ví điện tử: An toàn hơn thẻ tín dụng vật lý
Ban đầu, nhiều người có thể hoài nghi khi các “ông lớn” như Apple, Google và Samsung tích hợp khả năng thanh toán vào điện thoại của họ. Lo ngại về việc các công ty này thu thập thêm thông tin mua sắm là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, thông tin tài chính cá nhân vốn dĩ là một trong những loại dữ liệu dễ bị tổn hại nhất, và tình hình này chỉ trở nên phức tạp hơn theo thời gian.
Các ngân hàng và công ty phát hành thẻ tín dụng tất nhiên nắm giữ thông tin về mọi giao dịch của chúng ta – điều đó là không thể tránh khỏi. Vấn đề nằm ở chỗ, các chuỗi bán lẻ cũng lưu trữ những thông tin này, và không phải lúc nào họ cũng quản lý tốt. Những vụ vi phạm dữ liệu xảy ra thường xuyên, khiến số thẻ tín dụng của người dùng bị rò rỉ, buộc chúng ta phải trải qua quá trình phiền phức để thay thế thẻ mới.
Hướng dẫn thanh toán bằng Google Wallet trên ứng dụng, minh họa công nghệ ví điện tử an toàn
Mặc dù ví điện tử có thể gửi thanh toán thông qua thẻ tín dụng thật của bạn, nhưng chúng lại tạo ra một số thẻ ảo mới cho mỗi giao dịch (còn gọi là tokenization). Điều này có nghĩa là khi dữ liệu của cửa hàng bị rò rỉ, bạn không cần phải lo lắng về việc thay thế thẻ vì cửa hàng chưa bao giờ thực sự lưu trữ số thẻ gốc của bạn. Dù tôi không tin tưởng Apple, Google hay Samsung hơn trước đây, nhưng ít nhất họ đang giúp tôi giảm thiểu số lượng các công ty khác mà tôi phải chia sẻ thông tin tài chính của mình. Tất nhiên, với giả định rằng họ không bán dữ liệu của tôi.
2. Ứng dụng tạo địa chỉ email ảo (Email Alias): Chống spam và bảo vệ danh tính
Tôi hiếm khi cung cấp địa chỉ email thật của mình cho các công ty nữa. Thay vào đó, tôi chuyển sang sử dụng các dịch vụ tạo địa chỉ email ảo (email alias) để chuyển tiếp thư đến hộp thư chính của mình.
Chức năng này không hoàn toàn phụ thuộc vào smartphone. Tôi bắt đầu sử dụng SimpleLogin khi còn là người dùng Linux, cho phép tôi tạo alias ngay trên trình duyệt. SimpleLogin sau đó đã được Proton mua lại và giờ đây là một phần tích hợp của trình quản lý mật khẩu Proton Pass. Bất cứ khi nào tôi tạo một bộ thông tin đăng nhập mới cho một trang web hoặc ứng dụng, tôi đều tạo một địa chỉ email mới đi kèm với mật khẩu mới.
Giao diện Proton Pass Android hiển thị địa chỉ email ảo được tạo cho MakeUseOf, giúp bảo vệ quyền riêng tư trực tuyến
Ưu điểm của việc sở hữu một chiếc smartphone là ứng dụng luôn có sẵn bên mình. Nếu ai đó yêu cầu địa chỉ email khi tôi đang ở ngoài công cộng (ví dụ: tại một cửa hàng hoặc sự kiện vận động chính trị), tôi có thể tạo một email alias mới ngay tại chỗ. Điều này giúp tôi nhận được mã giảm giá hoặc thông tin mong muốn, và sau đó tôi có thể đóng alias đó khi thư rác bắt đầu đổ về.
3. Thẻ thanh toán ảo dùng một lần (Burner Payment Cards): Tăng cường bảo mật giao dịch trực tuyến
Cũng giống như việc ngần ngại cung cấp địa chỉ email, tôi cũng thận trọng tương tự với thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng của mình.
Nhờ ứng dụng Privacy.com, tôi có thể tạo các thẻ ảo tạm thời bất cứ khi nào cần thực hiện mua sắm trực tuyến. Đây có thể là thẻ chỉ dùng một lần, hoặc tôi có thể khóa một thẻ cụ thể cho một trang web mà tôi thường xuyên mua sắm, chẳng hạn như Humble Bundle hay Bookshop.org. Bằng cách này, tôi không cần phải nhập lại thông tin thanh toán mỗi khi mua thứ gì đó, nhưng tôi cũng không gặp rắc rối nếu trang web đó bị rò rỉ dữ liệu. Tôi có thể tạo một thẻ mới chỉ với vài lần chạm.
Thẻ thanh toán ảo tạm thời được tạo cho Nintendo thông qua ứng dụng Privacy trên Android, bảo mật mua sắm trực tuyến
Tương tự như email alias, Privacy.com cũng hoạt động trên trình duyệt, vì vậy bạn không nhất thiết phải có điện thoại để bảo mật mua sắm trực tuyến. Tuy nhiên, điện thoại mang lại sự linh hoạt để thực hiện điều này ở bất cứ đâu.
Privacy.com không phải là ví điện tử và không có khả năng thanh toán NFC. Nhưng một ứng dụng điện thoại sẽ dễ tiếp cận hơn trong mọi tình huống khi tôi cần nhập thông tin thanh toán, hoặc bất cứ khi nào ai đó yêu cầu tôi cung cấp các chi tiết đó qua điện thoại.
4. Chuyển sang ứng dụng tin nhắn mã hóa: Bảo vệ nội dung hội thoại
Khi tôi chuyển từ smartphone sang điện thoại “cục gạch” và sau đó là Light Phone 2, tôi đã quay lại gửi tin nhắn SMS cho tất cả các liên hệ của mình. Lúc đó, tôi không thấy có vấn đề gì lớn, vì tôi đã gửi loại tin nhắn này trong phần lớn cuộc đời mình.
Tôi biết rằng tin nhắn SMS không được mã hóa, nghĩa là các nhà mạng có thể truy cập nội dung của chúng. Điều tôi không nhận ra là có bao nhiêu người khác có thể tiếp cận được thông tin tương tự này. Không chỉ có sự giám sát của chính phủ trong nước. Theo NBC News, các nhà mạng viễn thông Mỹ đôi khi đã bị xâm phạm đến mức chính phủ Mỹ đã khuyến nghị người dân ngừng sử dụng SMS và thay vào đó lựa chọn các ứng dụng nhắn tin được mã hóa.
Giao diện tin nhắn Google Messages trên Galaxy Z Fold 5, minh họa việc sử dụng ứng dụng nhắn tin mã hóa để bảo mật thông tin
Bất cứ điều gì chúng ta gửi qua tin nhắn SMS kiểu cũ đều có thể nằm trên máy tính của ai đó trong nhiều năm, chờ đợi để bị công khai vào bất cứ thời điểm và theo bất cứ cách nào có thể gây hại nhiều nhất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các công chức và người nổi tiếng, mà còn ảnh hưởng đến bất kỳ ai đã chia tay với người yêu cũ không đáng tin cậy hoặc có thể đã gây thù chuốc oán với ai đó ở nơi làm việc cũ.
Trong thế giới hiện đại, nơi rất nhiều việc được xử lý qua tin nhắn, việc sở hữu một chiếc điện thoại đi kèm với các tùy chọn nhắn tin an toàn được tích hợp sẵn (như Apple iMessage và Google Messages) hoặc cho phép bạn tải xuống các giải pháp thay thế (như WhatsApp và Signal) là điều vô cùng quan trọng.
Kết luận
Mặc dù có những lo ngại chính đáng về quyền riêng tư trong thời đại số, smartphone ngày nay không chỉ là nguồn gốc của các vấn đề mà còn là một phần quan trọng của giải pháp. Từ việc cung cấp các ví điện tử bảo mật, ứng dụng tạo địa chỉ email ảo để chống thư rác, đến khả năng tạo thẻ thanh toán dùng một lần và thúc đẩy sử dụng tin nhắn mã hóa đầu cuối, điện thoại thông minh đang trao quyền cho người dùng kiểm soát tốt hơn thông tin cá nhân của họ.
Thay vì coi smartphone là mối đe dọa duy nhất, chúng ta nên nhìn nhận chúng như những công cụ mạnh mẽ, giúp bảo vệ dữ liệu và tăng cường quyền riêng tư cá nhân khi được sử dụng một cách thông minh và có trách nhiệm. Hãy chủ động tìm hiểu và tận dụng các tính năng bảo mật trên chiếc điện thoại của bạn để an tâm hơn trong thế giới số. Bạn đã áp dụng những phương pháp nào để tăng cường quyền riêng tư trên smartphone của mình? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận!
