Dark Web (mạng tối) thường được biết đến là nơi ẩn chứa vô số nội dung bất hợp pháp và nguy hiểm. Tuy nhiên, khả năng bạn bắt gặp chúng thường thấp trừ khi bạn chủ động tìm kiếm. Ngay cả khi không cố tình tìm rắc rối, người dùng vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn mà họ cần tránh. Hiểu rõ những mối nguy này là bước đầu tiên để bảo vệ bản thân và dữ liệu cá nhân khi vô tình hoặc cố ý lạc vào thế giới bí ẩn này.
1. Tiếp xúc Ngẫu Nhiên với Nội dung Gây Ám ảnh hoặc Bất hợp pháp
Việc khám phá Dark Web với mục đích tốt không đảm bảo bạn sẽ không vô tình vấp phải những nội dung cực kỳ đáng lo ngại hoặc bất hợp pháp. Khác với Surface Web (web bề mặt) được kiểm duyệt ở một mức độ nào đó, Dark Web phần lớn không có quy định. Một cú nhấp chuột vào liên kết tưởng chừng vô hại có thể đưa bạn đến những hình ảnh ghê rợn, tài liệu khai thác bóc lột hoặc truyền thông bạo lực.
Màn hình laptop hiển thị cảnh báo mã độc Voldemort trên Dark Web, tượng trưng cho mối nguy hiểm tiềm ẩn
Các thư mục trên Dark Web thường được sắp xếp một cách cố ý lộn xộn hoặc gây hiểu lầm. Nếu bạn đã biết cách Dark Web hoạt động hoặc thường xuyên sử dụng nó, bạn sẽ nhận thấy điều này. Một trang web trông giống như một diễn đàn chú trọng quyền riêng tư có thể chuyển hướng bạn đến một nội dung hoàn toàn khác. Ở một số quốc gia, việc xem một số loại nội dung nhất định có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Ngoài rủi ro pháp lý, nhiều người còn báo cáo tình trạng căng thẳng tâm lý kéo dài sau khi vô tình tiếp xúc, đặc biệt khi liên quan đến nội dung đồ họa hoặc săn mồi.
2. Nguy cơ Cao về Mã độc và Tấn công Mạng
Hacker hoạt động mạnh mẽ trên Dark Web, và những người truy cập thiếu chuẩn bị là mục tiêu dễ dàng. Mã độc, phần mềm gián điệp (spyware), phần mềm ghi lại thao tác bàn phím (keylogger) và mã độc tống tiền (ransomware) thường được nhúng trong các tệp hoặc liên kết trông giống như tài nguyên hợp pháp. Chỉ một cú nhấp chuột bất cẩn có thể làm tổn hại toàn bộ hệ thống của bạn.
So sánh tấn công hệ thống với mã độc tống tiền trên Dark Web, minh họa nguy cơ an ninh mạng
Không giống các trang web chính thống thường tránh lưu trữ mã độc để bảo vệ người dùng, một số nền tảng Dark Web cố tình chứa các tệp tải xuống bị nhiễm virus. Một số tệp được cài bẫy để lây nhiễm hệ thống ngay khi chúng được mở, đặc biệt trên các trang web giả mạo công cụ phổ biến hoặc ứng dụng bảo mật quyền riêng tư. Nhiều trang web Dark Web hoạt động trên các nền tảng lỗi thời hoặc chưa được vá lỗi, khiến chúng dễ bị khai thác hơn. Mặc dù các công cụ như Tor có thể ẩn địa chỉ IP của bạn, nhưng chúng không bảo vệ bạn khỏi các tệp tải xuống bị nhiễm độc hoặc các tập lệnh độc hại. Một số hacker chủ động nhắm mục tiêu vào người dùng thông thường, vì họ biết rằng những người này dễ mắc lỗi “nghiệp dư” hơn. Dữ liệu của bạn có thể bị thu thập, tài khoản bị xâm nhập hoặc thiết bị của bạn bị đưa vào mạng botnet chỉ trong vài giờ sau khi truy cập một trang web sai.
3. Thu hút Sự Chú ý của Cơ quan Thực thi Pháp luật
Chỉ việc truy cập Dark Web cũng có thể khiến bạn bị đưa vào tầm ngắm. Các cơ quan thực thi pháp luật trên toàn thế giới, bao gồm FBI và Europol, chủ động giám sát các trung tâm Dark Web đã biết. Ngay cả khi bạn không làm gì sai, lưu lượng truy cập đến các trang web nhất định (hoặc việc sử dụng thường xuyên các công cụ như Tor) cũng có thể gây ra nghi vấn.
Hình ảnh Lego mô phỏng cảnh sát đột kích, thể hiện sự giám sát của cơ quan chức năng trên Dark Web
Theo một báo cáo từ Wired vào năm 2014, NSA đã có các hệ thống ghi lại và gắn thẻ người dùng Tor làm mục tiêu giám sát. Nói cách khác, việc sử dụng Dark Web có thể thu hút sự chú ý. Các cơ quan chức năng thường sử dụng các kỹ thuật như dấu vân tay trình duyệt (browser fingerprinting), tấn công tương quan thời gian (time correlation attacks) và khai thác lỗ hổng zero-day để nhận dạng người dùng. Việc bị gắn cờ không có nghĩa là bạn có tội, nhưng nó có thể làm phức tạp hồ sơ kỹ thuật số của bạn. Cơ quan thực thi pháp luật có thể thu thập siêu dữ liệu theo thời gian để xây dựng hồ sơ về hành vi đáng ngờ. Ngay cả khi bạn không bao giờ bị liên hệ, hoạt động của bạn vẫn có thể được lưu trữ và tham chiếu trong các cuộc điều tra không liên quan sau này, đặc biệt ở các khu vực pháp lý nơi việc giám sát kỹ thuật số diễn ra mạnh mẽ và dài hạn.
4. Lừa đảo và Gian lận Tràn lan
Những kẻ lừa đảo phát triển mạnh trong môi trường ẩn danh của Dark Web. Dù bạn đang khám phá các diễn đàn, sử dụng công cụ hay duyệt các chợ đen, sự lừa dối là một rủi ro thường trực. Bạn không cần phải tham gia vào các giao dịch mới bị lừa. Các trang phishing (lừa đảo), cổng đăng nhập giả mạo và các dịch vụ chứa mã độc thường được ngụy trang thành tài nguyên cộng đồng. Ngay cả hành động cố gắng tìm hiểu cũng có thể đưa bạn đến một trang web giả mạo được thiết kế để thu thập dữ liệu hoặc rút tiền điện tử của bạn.
Biểu tượng email lừa đảo với người dùng laptop và điện thoại, minh họa nguy cơ lừa đảo và gian lận trên Dark Web
Và khi bạn bị lừa, hầu như không có cơ hội được bồi thường. Không có bộ phận hỗ trợ khách hàng, không có trách nhiệm giải trình từ nền tảng và chắc chắn không có sự trợ giúp pháp lý nào.
5. Công cụ Ẩn danh Không Hoàn hảo
Tor, VPN và các công cụ mã hóa là những công cụ mạnh mẽ, nhưng chúng không phải là bất khả xâm phạm. Chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể làm lộ danh tính của bạn, ngay cả khi bạn đang sử dụng các công cụ bảo vệ quyền riêng tư tốt nhất. Tor bảo vệ vị trí của bạn nhưng không bảo vệ hành vi của bạn. Nếu trình duyệt của bạn không được cấu hình đúng cách hoặc nếu bạn truy cập các liên kết Surface Web, bạn có thể làm lộ thông tin nhận dạng.
Trình duyệt Tor trên màn hình, tượng trưng cho công cụ ẩn danh nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lộ danh tính
Dấu vân tay trình duyệt, rò rỉ WebRTC và cấu hình DNS không đúng cách đều có thể làm tổn hại tính ẩn danh. Nhiều người dùng cho rằng Tor hoàn toàn an toàn, nhưng việc kết hợp nó với thói quen xấu hoặc các cú nhấp chuột rủi ro sẽ làm mất đi khả năng bảo vệ của nó. Ngay cả các chuyên gia cũng có thể mắc lỗi. Thay đổi kích thước cửa sổ trình duyệt, bật JavaScript hoặc tải xuống tệp sai cũng đủ để làm lộ danh tính của bạn. Các cơ quan thực thi pháp luật đã phát triển các kỹ thuật gỡ ẩn danh tiên tiến. Một sinh viên Harvard đã cố gắng ẩn danh bằng cách sử dụng Tor và Guerrilla Mail để gửi một lời đe dọa đánh bom vào năm 2013. Tuy nhiên, như The Harvard Crimson đã lưu ý, họ đã bị theo dõi sau khi sử dụng mạng lưới của trường để truy cập Tor.
6. Vi phạm Pháp luật Không Chủ ý
Bạn không nhất thiết phải cố ý phạm tội để vi phạm pháp luật. Trên Dark Web, việc vượt qua ranh giới pháp lý mà không nhận ra là điều đáng báo động dễ dàng. Truy cập các chợ đen nhất định, tải xuống các tệp không rõ nguồn gốc hoặc tương tác trong một diễn đàn không phù hợp có thể là bất hợp pháp tùy thuộc vào nơi bạn sống.
Ở một số quốc gia, việc nhấp vào một liên kết dẫn đến tài liệu bị cấm là đủ để đối mặt với hậu quả, ngay cả khi bạn không biết nội dung đó là gì. Chia sẻ hoặc đăng lại nội dung cũng có thể bị coi là phân phối, hành vi này có thể chịu những hình phạt nghiêm khắc. Phần lớn Dark Web mơ hồ và được gắn nhãn kém, khiến việc biết bạn đang xem hoặc tải xuống cái gì trở nên khó khăn cho đến khi quá muộn. Đến khi bạn nhận ra điều gì đã xảy ra, bạn có thể đã vướng vào rắc rối pháp lý. Sự thiếu hiểu biết không phải lúc nào cũng là một lý do bào chữa hợp lệ. Các luật liên quan đến khai thác trẻ em, khủng bố và hàng hóa cấm thường hoạt động dưới dạng trách nhiệm pháp lý tuyệt đối (strict liability). Điều đó có nghĩa là ý định có thể không quan trọng trong việc xác định liệu bạn có vi phạm pháp luật hay không.
7. Rủi ro Tâm lý và Cảm xúc
Dark Web không chỉ nguy hiểm về mặt kỹ thuật mà còn có thể gây tổn hại về mặt cảm xúc. Ngay cả việc tiếp xúc ngắn ngủi với những nội dung đen tối hơn của nó cũng có thể dẫn đến lo lắng, căng thẳng hoặc đau khổ về mặt cảm xúc. Đó là một không gian nơi sự tin tưởng không tồn tại và nơi một số nội dung đáng lo ngại nhất của internet chỉ cách một cú nhấp chuột. Dù là bạo lực đồ họa, hệ tư tưởng đáng lo ngại hay nội dung lẽ ra không bao giờ nên được chia sẻ, những gì bạn gặp phải có thể ám ảnh bạn rất lâu sau khi bạn ngừng truy cập.
Một người ngồi trước máy tính chơi game, hình ảnh tượng trưng cho sự cô lập và căng thẳng tâm lý khi tiếp xúc với nội dung Dark Web
Điều hướng Dark Web cũng có nghĩa là bạn phải liên tục cảnh giác và kiểm tra kỹ lưỡng mọi liên kết và tương tác. Sự hoang tưởng và căng thẳng dai dẳng đó có thể bào mòn sự bình yên trong tâm trí bạn. Một số người dùng thậm chí còn báo cáo những thay đổi trong thế giới quan hoặc cảm giác an toàn của họ sau khi tiếp xúc kéo dài.
Dark Web có vẻ bí ẩn và thậm chí thú vị, nhưng nó không hề vô hại. Ngay cả khi bạn không làm gì bất hợp pháp, chỉ việc truy cập cũng có thể mở ra cánh cửa cho mã độc, lừa đảo, rắc rối pháp lý và căng thẳng cảm xúc. Sự tò mò không phải là lá chắn. Nếu bạn bước vào Dark Web mà không biết mình đang làm gì, bạn có thể phải đối mặt với nhiều điều hơn những gì bạn mong đợi. Hãy luôn nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức cần thiết để bảo vệ bản thân trên không gian mạng.
Nguồn tham khảo:
