Chúng ta thường xem ảnh chụp màn hình như những tệp tạm thời, dễ dàng tạo ra và thường xuyên quên đi sự tồn tại của chúng. Tuy nhiên, nhiều người trong chúng ta hiếm khi xóa chúng, và đây chính là một rủi ro tiềm ẩn. Nguy hiểm lớn nhất là một số ảnh chụp màn hình này có thể trở thành “mỏ vàng” cho những kẻ tấn công mạng, những kẻ trộm danh tính, hoặc thậm chí là những người bạn quá tò mò. Vì vậy, hãy dành một chút thời gian lướt qua thư viện ảnh của bạn để xem liệu có bất kỳ ảnh chụp màn hình nào dưới đây tồn tại hay không, và sau đó hãy sao lưu rồi xóa chúng ngay lập tức.
1. Số Dư Tài Khoản Ngân Hàng
Người dùng đang kiểm tra số dư tài khoản trên ứng dụng ngân hàng di động
Việc chụp ảnh màn hình số dư ngân hàng có vẻ vô hại, có thể bạn muốn theo dõi tiến độ tiết kiệm hoặc xác nhận một giao dịch chuyển khoản. Thế nhưng, những con số tưởng chừng như vô tội ấy lại có thể rất nguy hiểm nếu rơi vào tay kẻ xấu. Ảnh chụp màn hình ngân hàng thường không chỉ chứa số dư mà còn có thể bao gồm một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, hay thậm chí là logo ngân hàng và giao diện ứng dụng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công, kẻ gian có thể dễ dàng ghép nối thông tin về ngân hàng bạn sử dụng, số tiền bạn có và cách bạn chi tiêu.
Với loại thông tin này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) rất thuyết phục, giả mạo ngân hàng của bạn, hoặc thậm chí sử dụng nó như một phần của kế hoạch đánh cắp danh tính quy mô lớn. Thay vì lưu trữ những ảnh chụp màn hình này trong thư viện ảnh, hãy thử sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất báo cáo hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu thực sự cần chụp ảnh màn hình, hãy cắt bớt để loại bỏ thông tin cá nhân và di chuyển nó vào một thư mục bảo mật. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng ngay sau khi bạn đã sử dụng xong.
2. Mật Khẩu hoặc Thông Tin Đăng Nhập
Giao diện trình tạo câu hỏi bảo mật của ứng dụng quản lý mật khẩu 1Password
Có thể bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và đã chụp ảnh màn hình mật khẩu. Hoặc bạn đã chụp ảnh kho mật khẩu của trình quản lý mật khẩu để tham khảo nhanh. Hay có lẽ bạn chụp ảnh màn hình mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển đổi thiết bị. Dù lý do là gì, việc lưu trữ mật khẩu hoặc chi tiết đăng nhập trong thư viện ảnh là một việc làm cực kỳ rủi ro. Không giống như một trình quản lý mật khẩu chuyên dụng, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa, và rất có thể một loạt ứng dụng đã có quyền truy cập vào đó. Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một vi phạm đồng bộ hóa đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập điện thoại của bạn, nhiều tài khoản của bạn có thể bị xâm phạm.
3. Giấy Tờ Tùy Thân và Tài Liệu Du Lịch
Vé máy bay và hộ chiếu đặt cạnh nhau, minh họa giấy tờ tùy thân và tài liệu du lịch
Nếu bạn từng đi du lịch và muốn có bản sao lưu hộ chiếu, thị thực hoặc bằng lái xe, bạn có thể đã chụp ảnh màn hình để tiện lợi. Mặc dù điều đó dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn. Những tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân cực kỳ nhạy cảm: họ và tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu, và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu một tin tặc có được quyền truy cập vào thư viện ảnh của bạn, họ sẽ có được một hồ sơ nhận dạng đầy đủ chứ không chỉ đơn thuần là một bức ảnh.
Cũng cần lưu ý rằng các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch như vé máy bay thường bao gồm mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ chi tiết đặt chỗ, số tài khoản khách hàng thân thiết và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này thậm chí có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn. Tốt hơn hết bạn nên lưu trữ những loại hình ảnh này trong một ví kỹ thuật số được mã hóa hoặc một thư mục an toàn yêu cầu mật khẩu hoặc vân tay để truy cập. Và hãy luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi của bạn hoặc khi tài liệu không còn cần thiết.
4. Các Cuộc Trò Chuyện Riêng Tư
Việc lưu trữ ảnh chụp màn hình tin nhắn, tin nhắn trực tiếp (DMs) hoặc email có thể trở thành thói quen, nhưng vấn đề là chúng thường chứa rất nhiều thông tin nhạy cảm. Bạn có thể vô tình chụp được số điện thoại, tên người dùng hoặc email của ai đó mà không hề nhận ra. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào những vấn đề riêng tư, như những câu chuyện cá nhân, những câu đùa nội bộ hoặc công việc mà đáng lẽ không bao giờ được phép rời khỏi bong bóng trò chuyện.
Bây giờ, hãy tưởng tượng ai đó tình cờ lướt qua thư viện ảnh của bạn, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và thông tin cá nhân của bạn bị rò rỉ. Bạn sẽ đồng ý rằng điều đó không hề lý tưởng chút nào. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị hiểu sai ngữ cảnh, bị xuyên tạc hoặc được sử dụng cho các kế hoạch tống tiền hay lừa đảo nhắm vào bạn hoặc người mà bạn đang trò chuyện. Nếu bạn thực sự cần lưu một ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy làm ơn (cho cả bạn và người khác) bằng cách sao chép và dán chỉ phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú bảo mật hoặc loại bỏ các thông tin nhận dạng và di chuyển nó đến một nơi an toàn hơn.
5. Hồ Sơ Y Tế hoặc Kết Quả Xét Nghiệm
Thông tin sức khỏe là cực kỳ riêng tư và không nên được xử lý một cách tùy tiện, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm hoặc thậm chí là hóa đơn viện phí, nhưng vấn đề là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều thông tin. Nó có thể bị lạm dụng theo những cách mà bạn có thể không ngờ tới.
Bên cạnh những lo ngại về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, có khả năng giúp tội phạm mạng có được lợi thế ban đầu. Nếu bị chia sẻ, điều này có thể khiến bạn gặp phải các vụ lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử hoặc đơn giản là gây bối rối. Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, việc sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ an toàn hơn, vì ứng dụng này có khả năng được tích hợp các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư.
6. Xác Nhận Mua Sắm hoặc Vé Điện Tử
Xác nhận đặt hàng xe điện Tesla Cybertruck, ví dụ về thông tin mua sắm trực tuyến
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện hoặc hóa đơn mua hàng cũng thường chứa đầy đủ các chi tiết mà tội phạm có thể sử dụng theo những cách độc hại. Mã QR và mã vạch trong vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Thậm chí, họ có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, việc in một bản cứng và cất nó vào túi hoặc ví thường thông minh hơn, đặc biệt nếu bạn đến một nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví chính thức của điện thoại (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), nơi chúng được bảo vệ phía sau màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị. Đối với hóa đơn mua sắm trực tuyến hoặc xác nhận, hãy cân nhắc chuyển tiếp email cho chính bạn với một dòng tiêu đề tùy chỉnh không gây chú ý và sau đó cất chúng vào một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ dàng tìm thấy khi bạn cần và không nằm phơi bày trong thư viện ảnh của bạn để bất kỳ ứng dụng tò mò nào cũng có thể xem trộm.
7. Tài Liệu Công Việc
Các ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm rò rỉ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả những nội dung tưởng chừng như nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập hoặc các sáng kiến chưa được công bố có thể vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu. Điều này không chỉ có thể khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng, mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, vi phạm bảo mật có thể lan rộng hơn nhiều so với dữ liệu cá nhân của bạn.
Ảnh chụp màn hình cực kỳ tiện lợi, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm. Nếu bạn không muốn thứ gì đó được hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì có lẽ nó không thuộc về thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lời nhắc hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình của bạn và cân nhắc sử dụng bộ nhớ an toàn cho bất cứ thứ gì dù chỉ hơi nhạy cảm.
